در نامه ارسالی محمد شریعتمداری به رئیس کل گمرک با موضوع «ممنوعیت مشروط صادرات فولاد و هر نوع فلز دیگر» آمده است: «پیرو مذاکرات قبلی به منظور تقویت صنایع پایین‌‌دستی و حفظ تولید و اشتغال این گروه، عرضه انواع فلزات در بورس کالای ایران بر اساس نرخ رسمی دلار انجام می‌شود. متاسفانه اخیرا افراد سودجو تمایل زیادی به خرید و صادرات این نوع محصولات نشان می‌دهند و عملا این فرصت مفید تبدیل به تهدیدی جدی برای صنایع پایین‌دستی شده است. به همین دلیل بدین ‌وسیله اعلام می‌کنم از تاریخ ابلاغ این نامه (۳ خرداد سال ۱۳۹۷‌) صادرات فولاد و هرنوع فلز دیگر چه به‌صورت شمش، اسلب یا کاتد یا هر شکل دیگری بدون ارائه گواهی مبدا تولید آن ممنوع است. لیست صادرات روزانه این قبیل کالاها باید به وزارت متبوع منعکس شود تا متعاقبا اظهارات صادرکنندگان در مورد گواهی مبدا تولید کالا مورد بررسی و راستی‌‌آزمایی قرار گیرد. از سوی دیگر برای محموله‌‌های ۱۰ هزار تن به بالا در مورد فولاد و ۱۰۰ تن به بالا در مورد فلزات رنگین نظیر مس، آلومینیوم، سرب و روی باید گواهی‌‌های مربوط به مبدا تولید، قبل از خروج کالا از ایران توسط وزارت متبوع راستی‌‌آزمایی و تایید شود که این کار می‌تواند سیستمی انجام شود.»

براساس آمار اعلام شده از سوی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، تولیدکنندگان فولاد سال گذشته در مجموع موفق به صادرات ۶میلیون و ۸۷۲ هزار تن فولاد خام و یک میلیون و ۶۲۳ هزار تن انواع محصولات فولادی شدند که نسبت به سال ۹۵ به ترتیب ۸۴ درصد رشد و ۱۰ درصد کاهش داشته است. افزون بر این، در سال گذشته در مجموع ۷۱۳هزار تن آهن اسفنجی نیز از سوی تولیدکنندگان صادر شد که نسبت به آمار سال ۹۵ افزایش ۳۱۵ درصدی صادرات این محصول است. بدین ترتیب کل صادرات زنجیره فولاد از ۹ میلیون و ۲۰۸ هزار تن نیز عبور کرد. حال در سال‌جاری، ساماندهی و مدیریت صادرات فولاد و فلزات رنگین در دستور کار قرار گرفته است. محمدرضا بهرامن، رئیس خانه معدن ایران درخصوص دلایل مشروط کردن صادرات فولاد و فلزات رنگین به «دنیای‌اقتصاد»، گفت: اقدام صورت گرفته در راستای کنترل مدیریت صادرات صورت گرفت تا به این طریق فولاد و فلزات رنگین با شناسنامه شرکت تولیدکننده صادر شوند. به گفته رئیس خانه معدن، اقدام صورت گرفته این امکان را به‌وجود می‌آورد تا مسیر خرید این محصولات مشخص شود؛ اقدامی که پیش از این شرایط برای آن فراهم نبود.

بهرامن در پاسخ به این پرسش که آیا اقدام صورت گرفته تاثیری در روند صادرات فولاد و انواع فلزات رنگین خواهد داشت، عنوان کرد: قاعدتا اقدام صورت گرفته نباید بر روند صادرات تاثیرگذار باشد، چراکه این اقدام تنها در راستای شناسنامه‌دار کردن محصولات صورت گرفته است. به گفته رئیس خانه معدن ایران، این امکان وجود دارد که خریداران بخواهند فولاد یا فلزی را از تولیدکننده خاصی خریداری کنند که با توجه به اقدام صورت گرفته این امکان برای خریدار به‌وجود خواهد آمد، اما آنچه مسلم است این اقدام مشکلی برای صادرات به‌وجود نخواهد آورد. از سوی دیگر، این نکته را باید در نظر گرفت که پیش از این برخی از تولیدکنندگان اقدام به عرضه محصولات با نام برندهای دیگر در بازار می‌کردند که با شناسنامه‌دار کردن محصولات جلوی این اقدام گرفته خواهد شد.

استقبال فروشندگان از الزام جدید

اقدام صورت گرفته در راستای شفاف‌سازی در روند صادرات فولاد واکنش مثبت فروشندگان آهن را به همراه داشت، به‌طوری که رئیس اتحادیه فروشندگان آهن با اشاره به نامه وزیر صنعت، معدن و تجارت به رئیس‌کل گمرک برای ممنوعیت صادرات فولاد بدون ارائه گواهی مبدا تولید، گفت: این امر عاملی می‌شود تا صادرات فولاد ضابطه‌مند شود. محمد آزاد در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، درخصوص تاثیر اقدام صورت گرفته در روند صادرات، گفت: در نامه وزیر صنعت، معدن و تجارت به رئیس‌کل گمرک آمده صادرات فولاد باید با مجوز انجام شود در غیر این‌صورت ممنوع خواهد بود. همین امر عاملی می‌شود تا صادرات ضابطه‌مند شده و تولیدکنندگان اول نیاز داخل را تامین و سپس به اخذ مجوز برای صادرات محصولات متمرکز شوند.