رضا اردکانیان که صبح روز گذشته با هدف توسعه روابط اقتصادی دوجانبه در راس هیاتی تهران را به مقصد ایروان پایتخت ارمنستان ترک کرد، تسریع در تکمیل خط سوم انتقال برق ایران و ارمنستان به‌عنوان محور کریدور انرژی چهارجانبه شمال-جنوب و ایجاد بستر تبادلات فصلی برق و انرژی بین دو کشور و منطقه را از محورهای مهم این اجلاس عنوان کرد. بررسی حضور شرکت‌های ایرانی در پروژه‌های نیروگاهی ارمنستان، موضوع محیط زیست رودخانه ارس و توسعه تبادلات تجاری و حمل‌ونقلی بین ایرانی‌ها و ارامنه از دیگر محورهای مهمی بود که در اجلاس پانزدهم مورد بحث و بررسی متولیان اقتصادی دو کشور قرار گرفت. اردکانیان که ریاست کمیسیون مشترک همکاری ایران و ارمنستان را نیز به‌عهده دارد در جمع سیاست‌گذاران ارمنی مهم‌ترین محورها و زمینه‌های همکاری دو‌جانبه ایران- ارمنستان را تشریح کرد. وی سیاست اصولی ایران در منطقه و جهان را بر پایه توسعه روابط با تمام کشورها به‌ویژه کشورهای همسایه و منطقه برشمرد؛ اصلی که به‌گفته اردکانیان همچنان غالب و استوار است. وزیر نیرو روابط خوب سیاسی ایران و ارمنستان را زمینه ایجاد همگرایی بیشتر در کشورهای منطقه دانست؛ چرا که به اعتقاد وی، کشورهای همسایه زنجیره جدایی‌ناپذیر از یکدیگر هستند. وی ادامه داد: به‌موازات این سیاست، پانزدهمین اجلاس کمیسیون مشترک ایران و ارمنستان را در شرایطی برگزار می‌کنیم که روابط دو کشور همسایه، بسیار دوستانه و در سطح عالی است و از طریق این کمیسیون مشترک شاهد اقدام‌های موثری در توسعه همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای بوده‌ایم. این در حالی است که اردکانیان در ادامه، عدم بهره‌گیری از پتانسیل‌های همکاری اقتصادی دو کشور را مورد نقد قرار داد؛ چرا که وی معتقد است حجم کنونی روابط اقتصادی ایران و ارمنستان در مقابل پتانسیل‌های موجود در حد انتظار نیست.

هشت‌ گام رو به‌جلو

وزیر نیرو همچنین در این اجلاس اقدامات ایران برای توسعه همکاری‌های دو کشور همسایه را تشریح کرد. به‌گفته اردکانیان، وزارت نیرو ایران به‌عنوان مسوول ایرانی کمیسیون مشترک، باتوجه به موقعیت مهم ارمنستان در اوراسیا، تلاش فراوانی برای توسعه همکاری‌های دو کشور در زمینه‌های مختلفی همچون «اجرای خط سوم انتقال برق»، «تفاهم برای ایجاد کریدور سه و چهار جانبه برق شمال-جنوب»، «توافق برای همکاری در زمینه کریدور جاده‌ای و ریلی» و «افزایش میزان صدور گاز به ارمنستان»، «ایجاد همکاری‌های بهداشتی»، «هماهنگی برای برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌های متعدد تجاری و اقتصادی»، «توسعه همکاری‌های گمرکی،فرهنگی و علمی و پژوهشی» را به‌عمل آورده است. وزیر نیرو در ادامه گفت: ایران کشوری با بیش از ۸۰ میلیون جمعیت است و ما به ارمنستان به‌عنوان دریچه‌ای برای ورود به بازار منطقه اوراسیا با ۱۸۰ میلیون جمعیت می‌نگریم و انتظارات دو کشور از کمیسیون مشترک اقتصادی استفاده از این فرصت و این امکان برای توسعه روابط است. اردکانیان «زمان» و «فرصت» را مهم‌ترین سرمایه‌هایی دانست که باید برای پیشبرد امور و اقدامات موثر اقتصادی، مورد توجه فعالان و نمایندگان ایران و ارمنستان قرار گیرد. وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنان خود از اهتمام ویژه دولت ارمنستان در مورد مسائل زیست‌محیطی رود ارس قدردانی کرد و از دولتمردان ارامنه درخواست کرد با نظارت و حمایت بیشتر، توافقات قبلی درمورد محیط‌زیست این رود را در دستور کار قرار دهند.

پیش‌‌شرط‌ توسعه روابط

وزیر نیرو در این اجلاس مهم‌ترین راه‌های رشد سریع همکاری‌های اقتصادی ایران و ارمنستان را نیز مورد بررسی قرار داد. به‌گفته اردکانیان، ایجاد بستر قانونی لازم و واگذاری مسوولیت‌ها و نقش‌های موثر در این حوزه اقتصادی باید به فعالان بخش‌خصوصی دو کشور واگذار شود. وی توافقات سال گذشته در زمینه همکاری در بخش مناطق آزاد تجاری و بازرگانی و اقدامات مثبت اتاق‌های بازرگانی دو کشور برای برگزاری اجلاس اقتصادی با حضور بازرگانان را نمونه‌ای از مهم‌ترین راه‌‌ها برای هموار کردن مسیر توسعه روابط دوجانبه دانست. اردکانیان ادامه داد: شرایط مساعدی برای فعالیت‌های جدی و همکاری در بخش‌های مختلف تجاری و اقتصادی از جمله در زمینه ارتباطات جاده‌ای، خطوط ریلی و هوایی، کشاورزی و دامپروری، گردشگری، گمرک، امور صنعتی، آب و برق، پژوهش و فناوری، معدن و سایر موارد به وجود آمده است که امیدواریم اجلاس پانزدهم کمکی موثر برای اجرایی شدن توافق‌های قبل باشد.

همکاری چهارجانبه انتقال برق

اما وزیر نیرو در حاشیه اجلاس پانزدهم چه موضوعاتی را مطرح کرد؟ اردکانیان در جمع خبرنگاران از بهره‌برداری کریدور شمال-جنوب انتقال برق، بین ۴ کشور ایران، ارمنستان، گرجستان و روسیه تا شهریور سال ۹۸ خبر داد. وی گفت: خوشبختانه مصوبه‌های این کمیسیون به‌خوبی در مرحله اجرا قرار دارد، از جمله سرعت دادن به پروژه خط ۴۰۰ کیلوولت انتقال برق بین ایران و ارمنستان که در ادامه شبکه، ما را به گرجستان و روسیه متصل خواهد کرد. وی ادامه داد: این همکاری چهارجانبه نقش موثری در ایجاد کریدور شمال- جنوب برق خواهد داشت و قرار است باقیمانده این طرح از اواخر فروردین ماه ۹۷ سرعت گرفته و تا شهریورماه سال ۹۸ این طرح به بهره‌برداری برسد. همچنین اردکانیان در مورد سایر موضوعات مذاکره شده در این نشست، گفت: توافق‌های خوبی نیز در زمینه گمرکی گردشگری، تجاری و همکاری بخش‌خصوصی بین دو کشور انجام شده و در زمینه ایجاد منطقه آزاد مشترک در ارس و مغری نیز توافق‌های مهمی انجام گرفت. وزیر نیرو همچنین از افزایش صدور گاز به ارمنستان خبر داد و گفت: این مورد از مذاکرات انجام شد که البته باید درباره جزئیات آن با وزارت نفت مذاکره شود؛ در زمینه صدور برق در فصل زمستان به ارمنستان نیز مذاکراتی انجام شد.

وزیر نیرو همچنین در ادامه سفر دو روزه خود به ایروان با وزیر زیرساخت‌های انرژی و منابع طبیعی ارمنستان دیدار و گفت‌وگو کرد. اردکانیان در دیدار با آشوت مانوکیان، مسوول هیات ارمنستان در کمیسیون مشترک همکاری ایران و ارمنستان با اشاره به نقش کمیسیون در حل مسائل فیمابین اظهار کرد: فعالیت خوبی برای اجرای خط سوم انتقال برق ایران و ارمنستان انجام شده و ما نیز «شرکت سانیر» را در این زمینه فعال کرده‌ایم تا این خط زودتر از پایان سال ۲۰۱۹ به بهره‌برداری برسد. وی ادامه داد: انتظار ایران ادامه خط سوم از ارمنستان به گرجستان است و در این زمینه انتظار می‌رود طرف ارمنی نهایت همکاری را برای حضور شرکت‌های ایرانی در اجرای این خط انجام دهد. اردکانیان با اشاره به مذاکرات انجام شده درباره افزایش صادرات گاز ایران به ارمنستان گفت: مذاکرات مربوط به این برنامه به‌خوبی انجام شده و گزارش مثبتی نیز در این زمینه از وزارت نفت ایران دریافت کرده‌ایم و این وزارتخانه آمادگی لازم را برای این طرح دارد. اردکانیان درباره احداث نیروگاه برقابی مغری گفت: قرار بوده برای ادامه این طرح جلسه چهارجانبه‌ای از سوی سرمایه‌گذاران ارمنی و ایرانی و طرف‌های کارفرما برگزار و در این زمینه امیدواریم این نشست به‌زودی در تهران برگزار شود. وی درمورد سایر بندهای مورد مذاکره در کمیسیون اقتصادی گفت: بند مربوط به احداث پارک دوستی و توسعه اکوتوریسم نیز به بندهای توافق اضافه می‌شود و همکاری جاده‌ای درخصوص کریدور شمال و جنوب نیز مورد تاکید ایران است.

اردکانیان با بیان اینکه اطمینان از کیفیت آب رودخانه ارس برای ایران بسیار مهم است، ادامه داد: در پایین دست حدود ۳۰۰ هزار نفر از آب ارس برای شرب استفاده می‌کنند و برای همین منظور کیفیت و سلامت آب بسیار مورد تاکید است. وی با اشاره به اینکه ارمنستان نیز فعالیت شرکت معادن و کارخانه‌های «مس آگاراک» را آلاینده تشخیص داده است، ادامه داد: بندهایی در اجلاس کمیسیون سیزدهم و چهاردهم در این زمینه مصوب شده که انتظار داریم اقدام‌های لازم در این زمینه از سوی ارمنستان مشخص شود تا در این دوره صرفا این بندها تکرار نشود. در ادامه این نشست، وزیر زیرساخت‌های انرژی و منابع طبیعی ارمنستان از تلاش کمیسیون مشترک اقتصادی برای توسعه همکاری‌های دو کشور تقدیر کرد. آشوت مانوکیان ادامه داد: اجرای خط سوم انتقال برق کریدور شمال و جنوب به‌صورت مناقصه بین‌المللی اجرا شده و در این مناقصه شرکت‌های ایرانی نیز برنده شده‌اند و ما به کیفیت کار شرکت‌های ایرانی اعتماد داریم.