کاهش بارندگی گریبان ۲۶ استان را گرفت
زنگ هشدار ذخایر آبی
ارزیابی‌های صورت گرفته همچنین حکایت از آن دارد که تمام استان‌های کشور در دوره بلندمدت (۴۹ ساله) با افت بارندگی مواجه بودند. این آمار به حوضه های آبریز نیز قابل تسری است؛ به‌طوری که تصویر بارندگی کشور در سال آبی ۹۷-۹۶ (از اول مهر تا ۱۶ دی ماه سال جاری) از افت بیش از ۳۷ درصدی بارندگی نسبت به مدت مشابه سال قبل و افت ۵/ ۵۷ درصدی بارش نسبت به دراز مدت (متوسط ۴۹ سال) حکایت دارد. شرایط بارندگی در کشور موجب شد تا معاون هماهنگی و پشتیبانی شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور در گفت‌وگو با «ایسنا» اعلام کند در صورت تداوم شرایط فعلی بارندگی در کشور برای تابستان سال ۹۷ در بدترین سناریوی تعریف شده ممکن است در منابع آب سطحی و هم در منابع آب زیرزمینی دچار مشکل شویم و شهرهای دارای تنش آبی از تعداد۲۸۹ شهر عبور کند. از سوی دیگر مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران نیز از نبود ذخیره برفی در کشور خبر داده و براین نکته تاکید کرده که این معضل در طول ۵۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده است. گزارش شرکت مدیریت منابع آب ایران حاکی از آن است که ارتفاع کل ریزش‌های جوی از اول مهر تا ۱۶ دی ماه حدود ۳۴ میلی‌متر است. این مقدار بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه بلندمدت که حدود ۸۰ میلی‌متر بوده ۵/ ۵۷ درصد و نسبت به دوره مشابه سال آبی گذشته (۵۴ میلی‌متر) بیش از ۳۷ درصد کاهش نشان می‌دهد. حجم کل بارش‌ها از اول مهر تا ۱۶ دی نیز حدود ۵۵ میلیارد مترمکعب ثبت شده است. میزان ریزش‌های جوی در مدت زمان بررسی در مقایسه با متوسط بلندمدت و سال آبی گذشته به تفکیک ۶ حوضه آبریز اصلی نیز منتشر شده است.
اطلاعات آماری منتشر شده بیانگر آن است که بارش تجمعی از اول مهر تا ۱۶ دی ماه سال جاری و در دوره بلند مدت (۴۹ ساله) در تمام ۶ حوضه اصلی کشور «دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان، دریاچه ارومیه، فلات مرکزی، مرزی شرق، قره قوم» افت داشته است. با توجه به آمار اعلام شده می‌توان گفت در حوضه آبریز دریای خزر میزان بارش‌ها حدود ۱۲۹ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به سال آبی گذشته ۱۲ درصد و نسبت به متوسط ۴۹ ساله نیز حدود ۱۶ درصد افت داشته است. در حوضه آبریز خلیج‌فارس و دریای عمان نیز میزان بارش‌ها حدود ۴۵ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به سال آبی گذشته بیش از ۴۰ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت بیش از ۶۵ درصد افت داشته است. اما در حوضه آبریز دریاچه ارومیه میزان بارش‌ها حدود ۸۵ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته حدود ۲۳ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت بیش از ۲۴ درصد افت داشته است. در حوضه فلات مرکزی نیز میزان بارش‌ها ۱۰ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه در سال آبی گذشته حدود ۶۵ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت بیش از ۷۸ درصد کاهش داشته است. در حوضه آبریز مرزی شرق نیز میزان بارش‌ها نسبت به سال آبی گذشته ۳/ ۱ میلی متر ثبت شده که حدود ۶۳ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت ۹۴ درصد افت داشته است. در حوضه آبریز قره‌قوم نیز میزان بارش‌ها ۷/ ۱۴ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به سال آبی گذشته حدود ۱۷ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت ۷۱ درصد کاهش داشته است.
وضعیت بارش در حوضه‌های ۳۰ گانه
براساس آمار اعلام شده در حوضه آبریز دریای‌خزر که متشکل از حوضه‌های «ارس»، «تالش، مرداب انزلی»، «سفیدرود بزرگ»؛ «رودخانه‌های بین سفیدرود و هراز»، «هراز و قره سو»، «قره سو و گرگان»، «اترک» می‌شود، بارش تجمعی از اول مهر تا ۱۶ دی ماه تنها در دو حوضه «هراز و قره سو»و «قره سو و گرگان» مثبت بوده و در سایر حوضه‌های این بخش منفی بوده است. ارتفاع تجمعی بارش‌ها در این حوضه در مدت زمان مورد بررسی ۸/ ۱۲۸ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۱۲ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت حدود ۱۶ درصد افت داشته است. در حوضه آبریز «خلیج فارس و دریای عمان» که متشکل از حوضه‌های «مرزی غرب»، «کرخه» «کارون بزرگ» «جراحی و زهره»، «حله رود و رودخانه‌های کوچک»، «مند، کاریان و خنج»، «کل، مهران و مسیل‌های جنوبی»، «بندرعباس، سدیج»، «رودخانه‌های بلوچستان» می‌شود نیز بارش‌ها حکایت از آن دارد که بارش از اول مهر ماه تا ۱۶ دی ماه تنها در چهار حوضه «حله رود و رودخانه‌های کوچک»، «مند، کاریان و خنج»، «کل، مهران و مسیل‌های جنوبی»، «رودخانه‌های بلوچستان» مثبت بوده و سایر حوضه‌ها افت بارش را ثبت کرده‌اند. براساس آمار اعلام شده در این حوضه ۷/ ۴۴ میلی‌متر بارندگی ثبت شده که نسبت به سال آبی گذشته بیش از ۴۰ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت بیش از ۶۵ درصد افت داشته است. در دوره درازمدت (۴۹) ساله تمام حوضه‌های آبریز این بخش افت بارندگی را تجربه کرده‌اند.
اما در حوضه آبریز «دریاچه ارومیه» نیز ارتفاع تجمعی بارش‌ها در مدت زمان مورد بررسی ۷/ ۸۴ میلی‌متر بوده که نسبت به سال آبی گذشته حدود ۲۳ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت بیش از ۲۴ درصد افت داشته است. در حوضه آبریز «فلات مرکزی» نیز که متشکل از «حوضه‌های دریاچه نمک»، «گاوخونی»،« طشک، بختگان و مهارلو»، «کویر ابرقو، سیرجان»، «هامون، جازموریان»، «کویر لوت»، «کویر مرکزی»، «کویر سیاهکوه، ریگ زرین»، «کویر درانجیر» می‌شود، تمام حوضه‌ها در دوره (از اول مهر تا ۱۶ دی ماه سال جاری) و دوره بلندمدت (۴۹) ساله افت بارش را تجربه کرده‌اند. میزان بارش در این حوضه ۱۰ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه در سال آبی گذشته حدود ۶۵ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت بیش از ۷۸ درصد کاهش داشته است. در حوضه آبریز «مرزی شرق» که متشکل از حوضه‌های «پترگان،خواف»، «هامون، هیرمند» و «هامون، مشکیل» می‌شود نیز تنها حوضه «هامون، مشکیل» رشد مثبت بارندگی را در سال آبی جاری نسبت به مدت مشابه سال قبل تجربه کرده و سایر حوضه‌ها در این مدت افت بارندگی را ثبت کرده‌اند. میزان بارندگی در این حوضه در سال آبی جاری برابر با ۳/ ۱ میلی متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶۳ درصد افت داشته است. در حوضه آبریز «قره قوم» نیز ارتفاع تجمعی بارش‌ها از اول مهر تا ۱۶ دی ماه ۷/ ۱۴ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۱۷ درصد و نسبت به متوسط بلندمدت ۷۱ درصد کاهش داشته است.
وضعیت بارندگی در استان‌ها
آمار اعلام شده از وضعیت بارندگی در سال آبی جاری بیانگر آن است که تنها چهار استان «بوشهر، سیستان و بلوچستان، فارس ، هرمزگان و گلستان» رشد مثبت بارندگی را تجربه کردند، آمار اعلام شده در حالی است که در دوره بلندمدت این استان‌ها نیز در میان استان‌های با افت بارندگی قرار دارند. آمار اعلام شده همچنین بیانگر آن است که در مدت زمان مذکور استان تهران در سال آبی افت نزدیک به ۷۰ درصدی بارندگی و در بلندمدت (۴۹) ساله افت بیش از ۶۷ درصدی را ثبت کرده است. روند کاهشی بارندگی در استان تهران موجب شد تا متولیان این حوضه با اعلام اینکه در حال حاضر حجم آب پشت سدهای پنج‌گانه تهران بالغ بر ۶۱۳ میلیون مترمکعب است که نسبت به پارسال حدود ۱۵ میلیون مترمکعب کاهش داشته،روند ذخیره آب در پشت سد را مناسب ارزیابی کنند، اما نسبت به ورود آب به سدها ابراز نگرانی کنند. براساس آمار اعلام شده در حال حاضر ورودی آب به سدهای این استان حدود ۷۰ درصد کاهش داشته است و کمترین ورودی آب مربوط حوضه سد امیرکبیر می‌شود. از سوی دیگر افت چشمگیر بارش در استان تهران موجب شد تا مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران از برگزاری جلسات رهاسازی آب برای پاسخ به تقاضای آب شرب در تابستان سال ۹۷ با شرکت آبفای تهران خبر دهد.
محمدرضا بختیاری گفت: تلاش بر این است که به سمت جیره بندی آب نرویم. مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس همچنین از ممنوعیت توسعه کشاورزی در استان تهران خبر داد و اعلام کرد: شرکت آب منطقه‌ای مجوز حفر چاه کشاورزی را نمی‌دهد. براساس آمار اعلام شده در سال آبی جاری استان‌های «اصفهان، قم، خراسان جنوبی، مرکزی و چهارمحال بختیاری» نسبت به مدت مشابه سال قبل بیشترین افت بارش را تجربه کرده‌اند.
حجم بارندگی در سال آبی جاری در استان اصفهان برابر با ۴/ ۴ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افت بیش از ۹۰ درصدی داشته است. استان قم نیز یکی دیگر از استان‌های کم بارش نسبت به مدت مشابه سال قبل در سال آبی جاری بارشی برابر با ۵ میلی‌متر داشته و نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۵/ ۸۷ درصدی را ثبت کرده است. حجم بارندگی خراسان جنوبی نیز در سال آبی جاری ۱۶/ ۱ میلی‌متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افت حدود ۸۳ درصدی داشته است. وضعیت بارش در استان مرکزی نیز برابر با ۵/ ۱۷ میلی‌متر ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افت ۸۳ درصدی داشته است. استان چهارمحال و بختیاری نیز در این مدت بارشی ۶۳ میلی‌متری را ثبت کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افتی حدود ۷۹ درصد داشته است. متولیان حوضه آبی کشور معتقدند که ایران با تغییر اقلیم آبی مواجه است و برای عبور از این روند هیچ راهی جز صرفه‌جویی و بهره‌وری آب در کشور نداریم. از سوی دیگر آمار اعلام شده در حالی از وضعیت قرمز بحران آبی در کشور حکایت دارد که مسوولان این حوضه معتقدند در صورتی که تا دی ماه و تا اواسط بهمن بارش برف نداشته باشیم بارش برف از نیمه دوم و اسفندماه نمی‌تواند به ذخیره برف کشور کمک کند و این امر را می‌توان به تشدید بحران کم آبی در کشور نسبت داد.
ارسال نظر