براساس آمار اعلام شده در شهریور سال‌جاری ۱۴۹۱ فقره جواز تاسیس صنعتی صادر شده که نسبت به ماه قبل افت بیش از ۲۴  درصدی را تجربه کرده است. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد با وجود اینکه صدور مجوزهای صادره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در ششمین ماه سال‌جاری با افت محسوسی همراه بوده است، اما آمار ۶ ماه منتهی به شهریور سال‌جاری بیانگر روند رو به رشد صدور جواز تاسیس صنعتی است.

به گفته فعالان صنعتی، کاهش تقاضا از سوی متقاضیان  یکی از دلایل ریزش مجوزهای صادره در نیمه نخست سال جاری محسوب می شود، دلیلی که برخی دیگر آن را به تغییر فصل نسبت می دهند. اما در کنار اظهارات مطرح شده از سوی فعالان اقتصادی تعطیلی یک هفته‌ای سایت ثبت مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌دلیل به‌روزرسانی را می‌توان یکی از دلایل اصلی ریزش صدور مجوزها در شهریورماه دانست.  

جدیدترین گزارش اعلام شده از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت در نیمه اول سال‌جاری نشان می‌دهد در مجموع ۸۸۳۵ فقره «جواز تاسیس» صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد نزدیک به ۱۱  درصدی را تجربه کرده‌ است؛ روند مثبتی که در بخش پروانه‌های بهره‌برداری صنعتی نیز به‌چشم می‌خورد. براساس آمارها در بخش «پروانه‌های بهره‌برداری» در مدت زمان مورد بررسی، ۲۷۴۶ فقره پروانه صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد بیش از ۷  درصدی را ثبت کرده است. این در حالی است که صدور پروانه‌های بهره‌برداری در شهریورماه افت نزدیک به ۱۴ درصدی را نسبت به ماه قبل (مرداد) ثبت کرده است. اما در بخش صدور مجوزهای صادره معدنی چه آمارهایی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر شده است؟

براساس داده‌های آماری در ۶ ماه نخست سال، ۴۷۵ فقره «پروانه اکتشاف» صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال ۹۵، رشد ۵/ ۳۰  درصد را تجربه کرده است. این در حالی است که در دو بخش «گواهی کشف» و «پروانه بهره‌برداری» معدنی‌ها، افت صدور جواز در نیمه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ثبت شده است. براساس آمارها در نیمه نخست سال و در بخش گواهی کشف ۲۴۲ فقره گواهی اکتشاف صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل افت نزدیک به ۱۳  درصدی را تجربه کرده است. در بخش پروانه بهره‌برداری معدنی نیز ۳۶۴ فقره پروانه ثبت شده که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته افت نزدیک به ۱۰  درصد را داشته است. البته صدور «گواهی کشف» و «پروانه بهره‌برداری معدنی» در شهریور امسال نسبت به مرداد نیز به ترتیب با افت بیش از ۲۲ و حدود ۲۶ درصدی همراه بوده است.

همچنین داده‌های آماری نشان می‌دهد در بخش «پروانه‌های صنفی» در ۶ ماه نخست سال‌جاری، ۱۳۶ هزار و ۵۹۲ فقره پروانه ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد بیش از ۱۹  درصدی را به ثبت رسانده است. این در حالی است که صدور پروانه‌های صنفی در دو ماه پایانی تابستان صفر بوده است. در بخش «تجارت خارجی» که خود به دو زیربخش «نمایندگی‌های خارجی» و «کارت بازرگانی» تقسیم‌بندی شده‌اند، آمارها حکایت از روند رو به رشد صدور جواز در هر دو بخش در نیمه اول سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد. براساس ارزیابی‌ها در مدت زمان مورد بررسی در بخش «نمایندگی‌های خارجی» ۳۳۸فقره صادر شده که نسبت به نیمه نخست سال ۹۵، رشد ۱۱۴  درصد را ثبت کرده است. تحلیلگران بر این باورند که به‌دلیل اجرایی شدن برجام و پیش گرفتن دیپلماسی اقتصادی دولت، بخش نمایندگی‌های خارجی بیش از گذشته فعال شده اند. با این حال، صدور جواز برای نمایندگی‌های خارجی در شهریورماه افت بیش از ۱۹ درصدی نسبت به مردادماه را ثبت کرده است. در حوزه صدور مجوز کارت بازرگانی نیز در نیمه اول سال جاری ۳۷۸۶ فقره کارت بازرگانی برای تجار ایرانی صادر شده که نسبت به ۶ ماه نخست سال ۹۵، با رشد کمتر از نیم درصد روبه‌رو شده است. این در حالی است که در شهریورماه میزان صدور کارت‌های بازرگانی رشد حدود دو  درصدی نسبت به مردادماه داشته است.

«تجارت الکترونیک» یکی دیگر از ۶ گروه مورد بررسی در جدیدترین گزارش وزارت صنعت، معدن و تجارت است. این بخش که به سه زیربخش «گواهی امضای الکترونیکی»، «نماد الکترونیکی» و «پروانه‌های بهره‌برداری نرم‌افزار» تقسیم شده، در دو بخش اول روند رو به رشد و در بخش آخر افت صدور جواز در نیمه اول سال را تجربه کرده است. در ۶ ماه نخست سال‌جاری صدور «گواهی امضای الکترونیکی» معادل ۳۰هزار و ۷۷۷ فقره، صدور «نماد الکترونیکی» معادل ۵ هزار و ۹۲۲فقره و صدور«پروانه بهره‌برداری نرم‌افزار» هم ۷ فقره صادر شده است که به‌ترتیب نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد ۵/ ۹ و ۱۵  درصدی و افت بیش از ۲۲  درصدی را ثبت کرده‌اند. ششمین گروه مورد بررسی بخش صدور جواز «پژوهش، فنی و مهندسی، تحقیق و توسعه» است که خود ۶ زیرشاخه دارد.

در زیرشاخه نخست که «جواز خدمات فنی و مهندسی» جانمایی شده در مدت زمان مورد بررسی ۱۶۰ فقره جواز صادر شده که نسبت به شش‌ماه ‌نخست سال قبل، رشد بیش از ۱۰  درصدی داشته است. همچنین تعداد «پروانه فنی و مهندسی» در مدت زمان مذکور ۶۱ فقره بوده که در مقایسه با مدت زمان سال ۹۵، با افت منفی بیش از ۴۷  درصد همراه بوده است. آمارها نشان می‌دهد در زیرشاخه «جواز تاسیس مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی» هم ۱۱ فقره جواز ثبت شده است که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته، رشد ۱۰  درصدی داشته است. «پروانه مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی» نیز در نیمه اول امسال ۶ فقره بوده که نسبت به نیمه نخست سال ۹۵، با افت نزدیک به ۵۴  درصد همراه بوده است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد در دو زیرشاخه «گواهی تحقیق و توسعه» و «پروانه تحقیق و توسعه» روند صدور مجوزها مثبت بوده، به‌گونه‌ای‌که به‌ترتیب در نیمه اول امسال رشد بیش از ۲  درصد و ۵/ ۵  درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته ثبت شده است.

داده‌های آخرین ماه تابستان

تازه‌ترین آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد که روند صدور جوازها در شهریورماه در ۶گروه با شیب نزولی همراه بوده‌ است. در بخش «جواز تاسیس صنعتی» در شهریور سال‌جاری ۱۴۹۱ فقره جواز صادر شده که نسبت به ماه قبل افت بیش از ۲۴  درصد را نشان می‌دهد. این در حالی است که در بخش «پروانه بهره‌برداری صنعتی» نیز افت نزدیک به ۱۴  درصدی ثبت شده است. اما در بخش معدن تنها گروهی که توانسته از روند منفی صدور مجوزها فاصله بگیرد، زیربخش «پروانه اکتشاف» بوده است که رشد نزدیک به ۱۰  درصدی را در شهریورماه نسبت به ماه مرداد تجربه کرده است. در نتیجه دو زیربخش دیگر این گروه که «گواهی کشف» و «پروانه بهره‌برداری معدنی» را شامل می‌شود با افت بیش از ۲۲  درصد و نزدیک به ۲۶  درصد صدور جواز در شهریورماه نسبت به مردادماه روبه‌رو هستیم. همچنین آمارها نشان می‌دهد در گروه «تجارت خارجی» در آخرین ماه فصل تابستان دو رویکرد متفاوت آماری وجود داشته است. طبق بررسی‌های صورت گرفته در زیرگروه «نمایندگی‌های خارجی» ۴۲ فقره جواز در شهریورماه صادر شده که نسبت به ماه ماقبل آن افت بیش از ۱۹  درصد را تجربه کرده است.

این در حالی است که در زیربخش «کارت بازرگانی»، در شهریورماه ۷۳۱ فقره کارت صادر شده که نسبت به مردادماه رشد نزدیک به ۲  درصد را ثبت کرده است. در گروه «تجارت الکترونیک» هم در زیرگروه «گواهی امضای الکترونیکی» با صدور ۵هزار و ۹۸۶ فقره جواز در آخرین ماه تابستان نسبت به ماه ماقبل آن افت نزدیک به دو  درصد صدور جواز ثبت شده است. «پژوهش، فنی و مهندسی، تحقیق و توسعه» آخرین گروه مورد بررسی وزارت صنعت، معدن و تجارت در زمینه تعداد جوازهای صادره است. در این گروه در شهریورماه، «جواز خدمات فنی و مهندسی» با افت ۳۰  درصدی، «پروانه فنی و مهندسی» با رشد ۱۰  درصدی، «گواهی تحقیق و توسعه» با رشد بالای ۵۲  درصدی و «پروانه تحقیق و توسعه» با افت ۲۵  درصدی نسبت به ماه قبل را تجربه کرده است. این در حالی است که در دو زیرگروه «جواز تاسیس مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی» و «پروانه مرکز پژوهش‌های صنعتی و معدنی» هیچ مجوزی در آخرین ماه فصل تابستان صادر نشده است.

اشتغال و سرمایه مجوزهای صنعتی

اما علاوه‌بر بررسی آمار تعداد مجوزهای صادره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، داده‌های آماری «اشتغال مجوزهای صادره» و «سرمایه پیش‌بینی شده برای مجوزهای صادره» نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. آمارها نشان می‌دهد طی شش ماه اول سال ۹۶ معادل ۸۸۳۵ فقره جواز تاسیس با پیش‌بینی سرمایه ۸۳۵ هزار و ۹۳۷ میلیارد ریال و پیش‌بینی اشتغال ۲۰۳هزار و ۴۶۴ نفر صادر شده است. مقایسه این ارقام با مدت مشابه سال قبل نشان‌دهنده رشد بیش از ۱۰  درصدی در تعداد جوازها، رشد بیش از ۱۱  درصدی در پیش‌بینی سرمایه‌گذاری و ۱۶  درصدی در پیش‌بینی اشتغال است.

 این درحالی است که طبق آمارها، بیشترین تعداد جواز صادره به استان‌های «خراسان رضوی» و «یزد» به‌ترتیب با ۸۵۳ فقره و ۶۹۴ فقره تعلق دارد. از سوی دیگر، از ۸۸۳۵ فقره جواز تاسیس صادره در مدت زمان مورد بررسی بیشترین تعداد مربوط به گروه محصولات غذایی و انواع آشامیدنی با ۱۳۳۰ فقره است. بالاترین سهم پیش‌بینی سرمایه‌گذاری در گروه‌های صنعتی نیز متعلق به گروه «ساخت مواد و محصولات شیمیایی» با سهم ۴/ ۲۳ درصد از کل گروه‌ها است.