راه‌های پایدار تامین پروتئین در جهان
این گزارش که هفته گذشته در کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل (COP۲۸) ارائه شد طیف وسیعی از جایگزین‌های پروتئین حیوانی را که به طور فزاینده‌ای محبوب هستند، از گوشت‌های آزمایشگاهی گرفته تا قارچ‌های تخمیر‌شده، مورد توجه قرار می‌دهد. براساس این گزارش تا سال ۲۰۵۰، جایگزین‌های گوشت و لبنیات می‌تواند نیمی از بازار جهانی پروتئین‌های حیوانی را به خود اختصاص دهد. در اینجا نگاهی دقیق‌تر به برخی از این نوآوری‌های صنعت غذایی و چگونگی کمک به ایجاد سیستم‌های غذایی پایدارتر می‌اندازیم.
جایگزین‌های رایج‌تر برای گوشت و لبنیات چیست؟
این محصولات شامل محصولات گیاهی، گوشت‌های کشت‌شده از سلول‌های حیوانی (استخراج‌شده از حیوانات زنده) که در آزمایشگاه‌ها رشد می‌کنند و همچنین غذاهای غنی از پروتئین هستند که از طریق تخمیر میکروارگانیسم‌هایی مانند مخمر، جلبک‌ها و قارچ‌ها به دست می‌آیند. با وجود اینکه فرآیند تخمیر قرن‌ها برای تولید غذا مورد استفاده قرار گرفته است، نقش آن در ایجاد منابع جایگزین پروتئین در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. دو نوع فرآیند در این گزارش پوشش داده شده است که شامل تخمیر زیست توده و فرآیند تخمیر دقیق است.
این جایگزین‌ها چه طعمی دارند؟
در سال‌های اخیر، بسیاری از شرکت‌ها و دولت‌ها در سراسر جهان میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اند تا این جایگزین‌ها را توسعه دهند تا به گوشت حیوانات شبیه‌تر شوند و در نهایت آنها را به بازار عرضه کنند. بازار جهانی خرده‌فروشی گوشت‌های گیاهی در سال ۲۰۲۱ به ۵.۶ میلیارد دلار رسید. برخی از این محصولات ظاهر، بو و بافت مشابه گوشت‌های معمولی دارند. با این حال، همه مصرف‌کنندگان در مورد طعم و مزه این محصولات هنوز متقاعد نشده‌اند.
چرا به جایگزینی برای گوشت و لبنیات حیوانی نیاز داریم؟
جمعیت جهان با هشت میلیارد نفر کنونی، در حال افزایش است. انتظار می‌رود تقاضای جهانی برای گوشت تا سال ۲۰۵۰ بالغ بر ۵۰ درصد رشد داشته باشد. در حالی که گوشت حیوانات مواد مغذی مهمی را فراهم می‌کند، تولید آن عامل اصلی طیف وسیعی از مسائل زیست‌محیطی مانند انتشار گازهای گلخانه‌ای، جنگل‌زدایی، از بین رفتن تنوع زیستی و آلودگی است. تولید در چنین مقیاسی نگرانی‌هایی را در مورد حقوق حیوانات نیز ایجاد کرده است.
چگونه تولید گوشت‌های معمولی به تغییرات آب و هوایی کمک می‌کند؟
حقایق علمی در این خصوص روشن است، تولید گوشت و لبنیات معمولی، به ویژه در سیستم‌های صنعتی و فشرده در کشورهای با درآمد متوسط و بالا، تاثیر منفی بر مردم و کره زمین می‌گذارد. دام (شامل خوراک، انتشار گازهای آلاینده به صورت مستقیم، تغییر کاربری زمین و زنجیره تامین) تقریبا دو‌سوم از انتشار گازهای گلخانه‌ای از بخش کشاورزی را تشکیل می‌دهند که بحران آب و هوایی را به شدت تشدید کرده است.
چگونه مصرف جایگزین‌های جدید برای گوشت حیوانات و لبنیات می‌تواند برای محیط‌زیست بهتر باشد؟
تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما مطالعات اولیه نشان می‌دهد که جایگزین‌ها برای غذای حیوانی، پتانسیل بهتری برای محیط زیست و سلامت انسان دارند، به خصوص اگر با استفاده از انرژی کم کربن تولید شوند. این گزارش نشان می‌دهد که در مقایسه با گوشت گاو، گوشت خوک یا مرغ معمولی، محصولات پروتئینی گیاهی به ۹۷ درصد زمین کمتر و ۳۰ تا ۵۰ درصد مصرف انرژی کمتری برای تولید نیاز دارند. آنها همچنین گازهای گلخانه‌ای بسیار ناچیزی را منتشر می‌کنند که حتی تا ۹۰ درصد کمتر در مقایسه با گوشت گاو معمولی است. گوشت گاو فرآوری‌شده نیز تا ۹۹ درصد به زمین کمتری نسبت به گوشت گاو معمولی نیاز دارد، در حالی که غذای حاصل از تخمیر نیز تا ۹۰ درصد به زمین کمتری نیاز دارد. به گفته کارشناسان، اگر از انرژی‌های تجدیدپذیر و کارآمدترین روش‌های تولید کربن، صرفا در تولید گوشت پرورشی استفاده شود، ردپای کربن آن می‌تواند تا ۴۰ برابر کمتر از منابع گوشتی معمولی باشد.
آینده غذایی پایدار چگونه است؟
جایگزین‌های جدید برای منابع متعارف گوشت و لبنیات، زمانی که توسط یک دانش صریح و شفاف و سیاست‌های موثر و عادلانه پشتیبانی شود، می‌تواند ما را به سمت سیستم‌های غذایی پایدار و سالم‌تر هدایت کند. در ادامه به نکاتی اشاره خواهیم کرد که سیاستگذاران چه اقداماتی را می‌توانند برای ترویج تحقیقات با دسترسی آزاد، حفاظت از امنیت غذایی، مشاغل، معیشت، برابری اجتماعی و جنسیتی در نظر بگیرند تا به حداکثر رساندن نتایج سودمند جایگزین‌های جدید گوشت و لبنیات و در عین حال اجتناب از اثرات منفی بالقوه سلامتی و اجتماعی کمک کنند.
موانع این منابع جایگزین پروتئین چیست؟
هزینه، سلیقه و مقبولیت اجتماعی و فرهنگی موانع اصلی هستند. همچنین برای اینکه این جایگزین‌ها به روشی پایدار از نظر زیست‌محیطی تولید شوند و در مقیاس بزرگ‌تر نیز قابلیت تولید داشته باشند، استفاده از منابع انرژی کم‌کربن موضوعی حیاتی است.
تاثیرات اجتماعی-اقتصادی حرکت به سمت این گزینه‌ها چیست؟
صنعت دامپروری در حال حاضر بخش مهمی از اقتصاد جهانی است که برای معیشت خانوارهای روستایی به ویژه در کشورهای در حال توسعه حیاتی است و غذای سالم و غنی از پروتئین را برای میلیون‌ها نفر فراهم می‌کند. همچنین دارای ارزش اجتماعی و فرهنگی مهمی در سراسر جهان است. تحول بنیادین این صنعت باید به طور عادلانه و با یک شرایط انتقال قابل قبول برای میلیون‌ها نفری که از سیستم غذایی فعلی از نظر اشتغال، درآمد و امنیت غذایی بهره می‌برند، انجام شود.
آینده این جایگزین‌ها برای گوشت و لبنیات معمولی چیست؟
تحقیقات بیشتری در خصوص اثرات زیست محیطی، اجتماعی و سلامتی جایگزین‌های جدید مورد نیاز است. سیاستگذاران می‌توانند از تحقیقات با دسترسی آزاد برای کمک به ارزیابی این فناوری‌ها و تاثیرات بالقوه آنها حمایت کنند، در حالی که اطمینان حاصل کنند که هر گونه فرآیند انتقال از سیستم‌های متعارف پرورش حیوانات برای همه منصفانه است و امنیت غذایی را تضعیف نمی‌کند یا نابرابری را عمیق‌تر نمی‌کند. علاوه بر این، سرمایه‌گذاری در جایگزین‌های گوشت و لبنیات حیوانی و همچنین در میان سایر اقدامات، اتخاذ سیاست‌های تجاری مورد توافق بین‌المللی و استانداردهای ایمنی غذا نیز مورد نیاز است.
