نگاهی به هزارتوی مشکلات طلای سبز
این رویداد طی دو سال گذشته درحالی رخ داده که تولید پسته در ایران به‌‌‌دلیل مسائل جوی و اقلیمی از میانگین دوره‌‌‌های گذشته کمتر بوده است. از طرفی، در این بازه زمانی به‌‌‌دلیل انتظارات افزایش نرخ دلار در ایران، عرضه پسته ایرانی در بازارهای بین‌المللی به‌‌‌شدت کاهش پیدا کرد. از عواقب این رخداد به یکه‌تازی رقیب ایران در بازارهای جهانی با عرضه زیادتر محصول در قیمت‌های رقابتی‌‌‌تر می‌توان اشاره کرد. اما امسال شرایط صنعت پسته ایران متفاوت است؛ خوشبختانه تولید سال‌جاری پسته ایران زیاد است و این فرصت فراهم آمده تا صنعت پسته ایران مجددا به عرصه بازارهای جهانی برگردد و تلاش کند بخشی از بازارهای از دست‌رفته دو سال قبل را احیا کند بنابراین احتمالا پیرو این اتفاق، می‌توان شاهد این بود که قیمت‌های پسته در ایران با قیمت‌های بین‌المللی منطبق شوند.
در این بین، آنچه می‌تواند خنده را از لبان پسته ایران برباید، سایه سنگین تهدید از سوی رقیب آمریکایی در بازارهای بین‌المللی و خیل عظیم چالش‌‌‌های داخلی است. یقینا، جریان یافتن خون تازه در رگ‌‌‌های صادرات پسته و عرض اندام پسته ایران در بازارهای بین‌المللی به برطرف شدن موانع و محدودیت‌های داخلی گره خورده است که بخش عمده‌‌‌ای از نگرانی فعالان پسته را تشکیل می‌دهد. از مهم‌ترین عوامل محدودکننده صادرات که مکررا در مورد آن اعتراض شده است، می‌توان به تعهد ارزی اشاره کرد. نیاز است که با توجه به شرایط اخیر پسته ایران در بازارهای جهانی، تعهد ارزی ناشی از صادرات پسته ملغی‌شده و نرخ ارز آزاد برای این محصول ارزآور و اشتغال‌زا به رسمیت شناخته شود؛ چراکه وجود تعهدات ارزی در سال‌های گذشته مانع از صادرات پسته توسط جمع کثیری از صادرکنندگان بنام و باسابقه و متعاقبا افول بازارهای صادراتی پسته ایران شده است.
از دیگر موانع و مشکلات اخیر حوزه صادرات می‌توان به موارد اضافه‌‌‌شده در تجدیدنظر ششم استاندارد پسته اشاره کرد؛ تجدیدنظر ششم استاندارد ملی پسته طبیعی خندان که در اواخر سال 1401 به تصویب رسید، حاوی تغییراتی از جمله اجباری‌کردن آزمون‌‌‌های آفلاتوکسین، باقی‌مانده سموم و میکروبی برای محموله‌‌‌های صادراتی پسته بود که این نیز عامل بازدارنده‌‌‌ای برای صادرات این محصول استراتژیک کشور است. ازاین‌رو ضروری است که مانند استانداردهای جهانی پسته، انجام آزمون‌‌‌های مذکور برای صادرات پسته ایران نیز اختیاری و بنا به درخواست مشتری باشد و از خودتحریمی در این مورد دست برداریم. مواردی که به آنها اشاره شد، گزیده‌‌‌ای از بزرگ‌ترین چالش‌‌‌ها و مشکلات صنعت پسته ایران در سال جدید هستند که بازار این محصول ارزشمند را تهدید می‌کنند. باید امروز به داد صادرات پسته ایران برسیم و برای رسیدن به این هدف، همکاری و تلاش فعالان صنعت پسته و دست‌‌‌اندرکاران بخش دولتی ضروری است.
