معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران منتشر کرد

افق تولید، مصرف و موجودی غلات

دنیای‌اقتصاد : براساس گزارش اخیر فائو، تولید جهانی غلات در سال زراعی ۲۰۲۱ نسبت به پیش‌بینی آن در گزارش قبلی سال ۲۰۲۰، با افزایش ناچیزی روبه‌رو شده و اکنون در سطح ۲۷۶۵ میلیون‌تن قرار دارد که ۲ درصد بالاتر از میزان تولید سال زراعی قبل است. پیش‌بینی مصرف جهانی غلات در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۰ نشان می‌دهد مصرف این محصول ۱۱ میلیون تن نسبت به گزارش قبلی افزایش یافته و به ۲۷۷۷ میلیون تن رسیده که این مقدار ۴/ ۲ درصد بالاتر از سطح زراعی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ است. عمده بازنگری در پیش‌بینی‌ها در این ماه ناشی از افزایش ۴/ ۸ میلیون تنی پیش‌بینی مصرف جهانی گندم در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۰ به ۷۶۳ میلیون‌تن بوده که ۷/ ۱ درصد بالاتر از سطح سال زراعی ۲۰۲۰-۲۰۱۹ است.

 

گندم

برداشت محصول گندم زمستانه در برخی از کشورهای نیمکره‌شمالی درحال‌حاضر آغاز شده و شرایط فعلی محصول نشان می‌دهد که چشم‌انداز نسبت به انتظارات پیشین بهبود یافته است. پیش‌بینی‌های اولیه، تولید جهانی گندم در سال زراعی ۲۰۲۱ را ۷۸۵ میلیون‌تن برآورد می‌کند. در اتحادیه اروپا پیش‌بینی می‌شود براساس افزایش سطح زیرکشت گندم و شرایط مطلوب محصولات زمستانی در آغاز بهار، تولید غلات در سال زراعی ۲۰۲۱ به‌شدت افزایش یافته و به ۱۳۷ میلیون تن برسد که این پیش‌بینی بالاتر از سطح میانگین ۵ سال گذشته و پایین‌ترین سطح سال زراعی قبل است. از سال زراعی ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۱ تولید و مصرف گندم همواره با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده، اما در سال زراعی ۲۰۲۱ مطابق پیش‌بینی‌ها برای دومین سال پیاپی تولید و مصرف این محصول افزایش یافته و به ترتیب به ۷۷۴ میلیون‌تن و ۷۶۳ میلیون‌تن خواهد رسید. پیش‌بینی می‌شود در سال زراعی ۲۰۲۱ سطح تولید گندم به بالاترین مقدار خود طی ۱۰ سال اخیر برسد. به‌دنبال افزایش تولید و مصرف این محصول، تجارت و ذخایر نهایی گندم نیز در سال زراعی ۲۰۲۱ برای دومین سال پیاپی افزایش خواهد یافت و به ترتیب به ۱۸۸ میلیون‌تن و ۲۸۴ میلیون‌تن خواهد رسید.

 محصولات زراعی دانه درشت

طی سال‌های زراعی 2012 تا 2021 مانند گندم، تولید و مصرف محصولات زراعی دانه درشت نیز همواره روند ثابتی را طی نکرده اما در سال زراعی 2021 مطابق پیش‌بینی‌ها برای دومین سال پیاپی تولید و مصرف این محصولات افزایش یافته و به ترتیب به 1477 میلیون‌تن و 1500 میلیون‌تن خواهد رسید. از آنجا که مصرف این محصول از تولید آن در سال زراعی 2021 بیشتر خواهد بود، به‌نظر می‌رسد که این محصول با افزایش قیمت رو‌به‌رو شود. همان‌طور که انتظار می‌رود ذخایر نهایی این محصول تا پایان سال زراعی 2021 برای دومین سال پیاپی کاهش خواهد یافت و به 341 میلیون‌تن خواهد رسید. به‌دنبال افزایش تولید و مصرف این محصول، تجارت محصولات زراعی دانه درشت نیز در سال زراعی 2021 برای سومین سال پیاپی افزایش خواهد یافت و به 230 میلیون‌تن خواهد رسید. برداشت محصولات زراعی دانه درشت در سال زراعی 2021 در کشورهای نیمکره‌جنوبی آغاز شده است و همچنان چشم‌اندازها به بازدهی بالاتر از حد متوسط اشاره دارند. در آمریکای جنوبی، تولید ذرت دامی در آرژانتین در آستانه رسیدن به سطح متوسط بیش از 58 میلیون‌تن در سال زراعی 2021 بوده که دلیل آن سابقه این منطقه در کاشت این محصول است. در برزیل نیز، تولید ذرت دامی با احتساب چشم‌انداز مطلوب قیمت و با تکیه بر انتظارات از یک منطقه وسیع کاشته شده برای این محصول در فصل اصلی برداشت آن، حدود 108 میلیون تن پیش‌بینی می‌شود. در جنوب آفریقا، با ادامه شرایط آب و هوایی مساعد در آفریقای جنوبی، که کشور پیشرو در تولید ذرت دامی در این منطقه است، عملکرد می‌تواند به بالاترین سطح طی چند سال گذشته برسد و همراه با افزایش سطح زیرکشت، تولید به رکورد 17 میلیون‌تن در سال زراعی 2021 برسد. در نیمکره‌شمالی هم کاشت محصول ذرت دامی برای سال زراعی 2021، اخیرا آغاز شده است. در ایالات‌متحده آمریکا- بزرگ‌ترین تولیدکننده جهانی این محصول- برآوردهای اولیه گزارش کاشت‌های احتمالی مارس نشان می‌دهد که سطح زیر کشت ذرت امسال احتمالا یک درصد گسترش می‌یابد، افزایشی که با توجه به تقاضای قوی و چشم‌انداز قیمت، کمتر از انتظارات بازار است. با توجه به پیش‌بینی‌های صورت گرفته به‌نظر می‌رسد که به‌دلیل افزایش مصرف محصولات زراعی دانه درشت علی‌الخصوص ذرت دامی در سال زراعی 2021، شاهد افزایش قیمت این محصولات باشیم. از آنجا که ذرت دامی یکی از محصولات عمده وارداتی ایران محسوب می‌شود، بنابراین به نظر می‌رسد قیمت وارداتی ایران در این محصول در سال آتی افزایش یابد.

 برنج

تولید برنج پس از آنکه در سال زراعی 2020 کاهش یافته، در سال زراعی 2021 افزایش خواهد یافت و به 514 میلیون‌تن خواهد رسید. مصرف برنج نیز که همواره از سال زراعی 2012 روند صعودی را طی کرده، در سال زراعی 2021 نیز مطابق پیش‌بینی‌ها افزایش خواهد یافت و به 514 میلیون‌تن خواهد رسید. تجارت برنج نیز در مدت زمان مذکور برای دومین سال پیاپی افزایش یافته و به 48 میلیون تن خواهد رسید. ارزیابی‌ها نشان می‌دهد میزان ذخایر نهایی برنج تا پایان سال زراعی 2021 نسبت به سال قبل تغییری نخواهد کرد و در سطح 183 میلیون‌تن باقی خواهد ماند. تولید برنج در جهان با افزایش اندکی پیش‌بینی شده است که در درجه اول منعکس‌کننده انتظارات کاهش یافته برای این محصول در تایلند (به‌دلیل نبودن فصل برداشت در این کشور)، همراه با افزایش جزئی تولید در کشورهای دیگر است.

 ذخایر جهانی غلات

به‌دنبال کاهش 3/ 3 میلیون‌تنی ذخایر جهانی غلات از برآورد ماه گذشته، پیش‌بینی می‌شود این ذخایر در پایان سال زراعی 2021، 7/ 1 درصد پایین‌تر از سطح ابتدایی آن باشد و به 808 میلیون‌تن برسد. این کاهش، علاوه بر افزایش مصرف، باعث کاهش نسبت مصرف به ذخایر موجود از 6/ 29 درصد در سال زراعی 2020-2019 به 4/ 28 درصد در سال زراعی 2021- 2020 می‌شود که پایین‌ترین سطح طی 7 سال گذشته بوده است. با افزایش مصرف خوراک به همراه پیش‌بینی کاهش ذخایر گندم چین، پیش‌بینی ذخایر جهانی گندم از ماه گذشته 8 میلیون‌تن کاهش یافته و به 284 میلیون تن رسیده که همچنان 8/ 2 درصد بالاتر از ذخایر ابتدایی سال مذکور است. در مقابل برآورد ذخایر جهانی در محصولات زراعی دانه درشت 341 میلیون‌تن بوده که نسبت به ماه گذشته 5/ 4 درصد افزایش یافته و عمدتا مربوط به پیش‌بینی افزایش تولید ذرت دامی در هند و آمریکا است. با این حال، پیش‌بینی می‌شود ذخایر جهانی محصولات زراعی دانه‌درشت 9/ 5 درصد از سطح اولیه خود کمتر شود که عمده این امر به دلیل کاهش 23 میلیون تنی موجودی ذرت دامی است که عمدتا در چین و ایالات‌متحده اتفاق افتاده است. در مورد برنج، انتظار می‌رود افزایش در موجودی کالاهای نگهداری شده توسط نپال، تایلند و عربستان بیش از کاهش ذخایر موجود در بنگلادش باشد. در نتیجه، ذخایر برنج جهان در اواخر سال زراعی 2021-2020 به 183 میلیون‌تن برسد که نسبت به پیش‌بینی ماه قبل و سطح اولیه آن تغییر ناچیزی داشته باشد.