اثر فراگیرکرونا بر اقتصاد جهان
محدودیت مسافرتی که صنعت توریسم را تحت‌تاثیر قرار داده و تعطیلی گسترده کارخانه‌ها، نمایانگر شوک منفی عرضه و تقاضا است. پیش‌بینی رشد تولید ناخالص داخلی جهانی برای فصل اول سال ۲۰۲۰ نصف و به ۳/ ۱ درصد رسیده است که می‌تواند ضعیف‌ترین رقم پس از بحران مالی جهانی باشد.
سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه(OECD) در تازه‌ترین گزارش خود عنوان کرد که اقتصاد جهانی در سال ۲۰۲۰ با کندی شدید روند رشد روبه‌رو خواهد بود. این نهاد مالی و اقتصادی بین‌المللی ضمن هشدار درباره تاثیر شیوع ویروس کرونا بر روند رشد اقتصادی جهان در سال‌جاری میلادی، پیش‌بینی خود برای تولید ناخالص داخلی جهان را کاهش داد و دامنه و گستره کاهش رشد اقتصادی جهانی را نامعلوم گزارش داد. بر اساس پیش‌بینی‌ها اقتصاد جهان در هفته‌های آینده عملا وارد رکود می‌شود. اما شدت و ضعف رکود اقتصادی در جهان به گستره ویروس کرونا بستگی خواهد داشت.این پیش‌بینی جدید، پایین‌ترین شاخص رشد اقتصادی جهان از زمان بحران مالی ۲۰۰8-۲۰۰9 میلادی است.
در چین پیش‌بینی رشد تولید ناخالص داخلی در این سه ماه از 3/ 6 درصد قبل از شیوع به یک درصد رسیده است که یک شوک بزرگ اقتصادی است. تاثیر این شوک قطعا هم روی کشورهای منطقه که پیوند تجاری و سفری گسترده‌ای با چین دارند احساس خواهد شد و شاهد کاهش صادرات در راستای تعدیل تقاضای مصرف‌کننده خواهند بود و هم روی کشورهای تولیدکننده کالا که با کندتر شدن تقاضای چین و پایین آمدن قیمت کالاها، شاهد کاهش رشد اقتصادی خود خواهند بود. تاثیر این تعدیل تقاضا برای اقتصاد آمریکا و اروپای غربی 25/ 0 درصد پیش‌بینی شده است. تقاضای مسکن نیز به احتمال زیاد در این سه ماه ثابت می‌ماند هرچند کاهش قیمت نفت باعث افزایش قدرت خرید خانه می‌شود.
از طرف دیگر بازارهای نفت وابسته به تقاضای چین برای نفت هستند. تقاضای نفت مهم‌ترین عامل تغییر قیمت آن در سال ۲۰۱۹ بود. کاهش تقاضا از طرف دومین مصرف‌کننده بزرگ نفت در جهان نیز می‌تواند تاثیر شگرفی بر اقتصاد دنیا و از جمله ایران بگذارد. مجموع صادرات نفتی و غیرنفتی ایران به چین بالغ بر 5/ 1 تا ۲ میلیارد دلار در ماه برآورد می‌شود. درحالی‌که طی یک‌ماه اخیر، قیمت نفت، فرآورده‌های نفتی، مواد پتروشیمی، مواد معدنی، مواد خام و سایر کالاهای صادراتی ایران به چین، افت ۱۰ تا ۲۰ درصدی را تجربه کرده است.
مجموع صادرات نفتی و غیرنفتی کشور به چین بالغ بر 5/ 1 تا ۲ میلیارد دلار در ماه برآورد می‌شود. افت یاد شده به این معنا است که کاهش صادرات به چین، حدود ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلیون دلار در ماه از درآمد ارزی کشور می‌کاهد.
خسارت‌های اقتصادی فراگیر شدن بیشتر این ویروس برای کل اقتصاد جهانی بسیار حائز اهمیت است؛ اما برای اقتصاد ایران که با تحریم‌ها از یکسو و ورود به لیست سیاه FATF از سوی دیگر دست‌وپنجه نرم می‌کند؛ چه بخواهیم چه نخواهیم این تاثیر بیشتر خواهد بود.
کرونا یکسری تاثیرات کوتاه‌مدت ملموس و غیرقابل جبران دارد. یکی از مهم‌ترین این تاثیرات بر صنعت گردشگری است. بدون‌شک بحران موجود از حجم مسافرت‌های داخلی و خارجی می‌کاهد و فعالیت آژانس‌های گردشگری و تمامی فعالان صنعت توریسم را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. به‌طور حتم از نظر درمانی و پزشکی یکسری هزینه‌هایی در پی دارد. از سوی دیگر خرده‌فروشی نیز با زیان‌های شدیدی روبه‌رو خواهد شد. همه اینها ضربه‌های کوتاه‌مدت اما ملموس به اقتصاد کشور می‌زند. بدون‌شک بسیاری از کسب‌وکارها در این شرایط آسیب جدی می‌بینند. هتل‌ها و رستوران‌ها در سراسر کشور متحمل خسارات و آسیب‌های جدی مالی می‌شوند.
قطعا علاوه بر فعالیت‌هایی نظیر گردشگری و رستوران‌داری، ورزشگاه‌ها، سینماها، مراکز خرید، برگزاری همایش‌ها، برگزاری نمایشگاه‌ها، سالن‌های زیبایی، هتل‌داری، حمل‌ونقل در حوزه‌های مختلف زمینی، ریلی، هوایی و سایر مواردی که در آنها اجتماعاتی شکل می‌گیرد، بیشترین لطمه‌ها را از این بحران خواهند خورد.
در صورتی که مدیریتی جدی و پیشگیرانه نباشد آسیب‌هایی که ویروس کرونا به اقتصاد کشور و بخش کشاورزی وارد می‌کند، در کوتاه‌مدت غیرقابل جبران است.
درخصوص بخش کشاورزی یکی از پیامدهای نامطلوب شیوع ویروس کرونا، ممنوعیت صادرات محصولات کشاورزی و غذایی است. این موضوع در شرایطی که کشور ایران تمهیدات مقابله با شیوع کرونا را طبق استانداردهای جهانی رعایت نکند، عمق بیشتری خواهد یافت، یعنی کشورهای بیشتری ممنوعیت صادرات به کشورشان را اعلام کرده و زمان ممنوعیت نیز طولانی‌تر می‌شود.
از دست دادن بازارهای صادراتی بخش کشاورزی یکی از آثار منفی شیوع این بیماری است. از دست دادن اطمینان و اعتماد مصرف‌کننده بازارهای صادراتی ایران نسبت به سلامت غذای ایران هزینه‌ای است که برگشت اعتماد به بازار و مصرف‌کننده بسیار هزینه‌بر و زمان‌بر است.اینکه چقدر مدیریت و تدبیر کشورهای جهان در جلوگیری از شیوع هرچه بیشتر این ویروس به‌موقع و اساسی باشد در جلوگیری از بروز یک بحران فلج‌کننده اقتصادی در جهان می‌تواند موثر باشد.
