هفت‌خوان تولید
کارخانه‌ها و صنایع تولیدی از نفس افتاده‌اند و برای جان گرفتن دوباره آنها ملزومات بسیاری باید فراهم شود. تولیدکننده علاوه بر مقابله با تحریم‌های خارجی با موانع داخلی بسیاری نیز دست و پنجه نرم می‌کند که این موضوع تولید را بیش از هر زمان دیگری تهدید می‌کند. تولیدکننده با سختی نهاده‌های مورد نیازش را به چند برابر افزایش قیمت تامین می‌کند و پس از تولید محصولش، با نبود مشتری مواجه می‌شود. علاوه بر فروش داخلی تولیدکننده توانایی صادرات محصولاتش را نیز به علت تحریم‌ها از دست داده است. یکی از مهم‌ترین مشکلات سر راه تولید، تکنولوژی پایین کارخانه‌ها است. دستگاه‌ها و تکنولوژی کارخانه‌های ما مربوط به ده‌ها سال قبل است. وارد شدن ماشین‌آلات فرسوده و از رده خارج کشورهای دیگر و استفاده مجدد از آنها در صنایع کشور، باعث شده تولیدات کارخانه‌های داخل کشور کیفیت مطلوبی نداشته باشد.
به‌طور مثال ماشین‌آلات صنایع بستنی‌سازی قبل از انقلاب با واردات از اروپا و آمریکا تامین می‌شد، پس از انقلاب با ممنوع شدن واردات، کارخانه سردسیر با استفاده از روش مهندسی معکوس توانست این ماشین‌آلات را در کشور به تولید انبوه و صادرات برساند، اما درحال‌حاضر دستگاه‌های فرسوده مشکلات تولید را چند برابر کرده است. مشکلات سر راه کارخانه‌های صنایع‌غذایی کم نیست. با توجه به اینکه بسیاری از ماشین‌آلات صنایع‌غذایی به کشور وارد نمی‌شود و عمر مفید دستگاه‌های موجود در داخل نیز تمام شده، ورود تکنولوژی‌های جدید به این صنایع بسیار لازم است. اگر اجازه واردات ماشین‌آلات جدید به کشور داده شود، بسیاری از مشکلات کارخانه‌های صنعت غذا حل خواهد شد. با این حال ورود ماشین‌آلات جدید با سختی بسیاری انجام می‌شود. تولیدکنندگان مجبورند برای ورود یک دستگاه نو به کشور هزینه‌های گمرکی گزافی را بپردازند؛ این درحالی است که ورود ماشین‌آلات فرسوده و از رده خارج شده کشورهای خارجی چنین دردسرهایی ندارد و همین مساله باعث می‌شود که تولیدکننده برای اجتناب از دردسرهای گمرکی و ماندن دستگاه‌هایش در انبارهای گمرک از دستگاه‌های جدید دور بماند و به اجبار دستگاه‌های فرسوده را وارد کند. اگر دولت به تولیدکنندگان اجازه واردات ماشین‌آلات مورد نیازشان را بدهد، بسیاری از مشکلات صنایع حل می‌شود. میلیاردها دلار ارز دولتی به تولیدکنندهنماها تعلق می‌گیرد و صنعتگران واقعی از ارز دولتی بی‌بهره می‌مانند. تولیدکنندگان واقعی حاضرند با ارز خودشان ماشین‌آلات موردنیاز صنایع خود را وارد کنند، اما این اجازه داده نمی‌شود. کارخانه‌های تولیدی نیازمند تکنولوژی‌های جدید هستند و دولت باید شرایطی را فراهم کند که بتوانند به این تکنولوژی‌ها دست پیدا کنند. با در نظر گرفتن شرایطی که تولیدکننده در آن نه‌تنها برای واردات دستگاه‌ها و قطعات موردنیازش متحمل هزینه‌های گزاف گمرکی و مشکلات منع واردات می‌شود، بلکه برای خرید تجهیزات یا صادرات محصولاتش به خارج از کشور نیز با سد بزرگی به نام تحریم مواجه است، آیا می‌توان انتظار رونق گرفتن تولید را داشت؟ مساله تامین قطعات و ابزارهای موردنیاز، همچنین دسترسی به تکنولوژی‌های به روز در شرایط تحریمی به سختی انجام می‌شود. وارد نشدن قطعات و تجهیزات جدید و با کیفیت از کشورهای اروپایی باعث شده صنایع قطعات موردنیازشان را از کشورهای دیگر مانند چین تامین کنند و این قطعات به علت کیفیت پایین آسیب‌های جدی به تولیدات صنایع به‌ویژه کارخانه‌های تولید ماشین‌آلات وارد کرده است.مشکلاتی که در سال‌های اخیر به‌واسطه تحریم‌ها برای صنعت ما ایجاد شده، صادرات محصولات را با مشکلات بسیاری همراه کرده، نه‌تنها در صنعت ماشین‌سازی بلکه در تمامی صنایع مشکلات اینچنینی تولید را فلج کرده است. یکی دیگر از موانع داخلی ارزش افزوده محصولات است. دولت برای پرداخت ارزش افزوده تولیدات به تولیدکننده فشار وارد می‌کند، درحالی‌که تولیدکننده تولیدی نداشته است.
در شرایط کنونی که صادرات و فروش محصولات افت شدید پیدا کرده، ارزش افزوده به یک معضل بزرگ برای تولید تبدیل شده است. درحالی‌که تولیدکننده نمی‌تواند ارزش افزوده را از مصرف‌کننده بگیرد، اما دولت این هزینه را بر دوش تولیدکننده می‌گذارد. با افزایش قیمت محصولات (با در نظر گرفتن ارزش افزوده) تمایل مشتریان برای خرید از دست رفته و همین موضوع باعث از دست رفتن مشتری‌ها می‌شود. اگر ارزش افزوده برداشته شود، تمایل مشتریان به خرید بیشتر می‌شود و در نتیجه تولیدکننده نیز تمایل بیشتری برای تولید پیدا می‌کند. یکی دیگر از مشکلات حال‌حاضر اقتصاد کشور، نوسانات قیمت ارز است که از سال قبل تحولات منفی بسیاری را در اقتصاد ما به وجود آورده است. نوسانات ارزی بسیاری از معادلات تولید را به هم زده است. در اثر افزایش نرخ ارز قیمت مواد اولیه و نهاده‌های تولید طی یک سال اخیر به‌شدت افزایش داشته و همین موضوع مشکلات تولیدکنندگان را چند برابر کرده است. برخی قطعات مورد نیاز صنایع نسبت به سال قبل بیش از ۶برابر افزایش قیمت پیدا کرده است. در شرایطی که صنعتگران در بن‌بست تولید قرار گرفته‌اند، بسیاری بر این باورند که دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات بانکی در تولید رونق ایجاد کند اما این یک باور غلط است، چراکه تولیدکننده واقعی خودش می‌تواند با تولید خود از گرفتن تسهیلات بی‌نیاز شود. اگر پیمان‌سپاری ارزی و مشکل ارزش افزوده از پیش روی تولیدکننده برداشته شود، بسیاری از موانع دست و پاگیر رفع می‌شود. با از بین رفتن مشکلات این چنینی تولیدکننده روی پای خودش می‌ایستد و تولید کم‌کم جان می‌گیرد. مشکل کمبود نقدینگی هم از موانع رونق گرفتن تولید محسوب می‌شود. دولت در ارتباط با مشکل کمبود نقدینگی که بسیاری از تولیدکنندگان در نوسانات اقتصادی کنونی به آن گرفتار شده‌اند، می‌تواند از طریق سندیکاها، اتحادیه‌ها و ... به تولیدکنندگان کمک کند، اما متاسفانه باید گفت آب از سرچشمه گل‌آلود است و مشکلات اساسی پیش روی تولید قرار دارند که به سادگی نمی‌توان آنها را از میان برداشت. پیدا شدن تولیدکنندگان غیرواقعی و سوءاستفاده‌های انجام شده از طریق گرفتن ارز دولتی توسط آنها که در سال‌های اخیر بسیار اتفاق افتاده مشکلات صنایع تولیدی را روزبه‌روز بیشتر کرده است.
ارسال نظر