گزارش خبرنگار استانی «دنیای‌اقتصاد» از آلودگی معدنی هوا
پهنه ممنوعه بارگذاری صنعتی در یزد
امسال هم شهرهای در مسیر عقدا- مهریز در استان یزد که عمده صنایع آلاینده همچون فولاد، کاشی و شیشه در آنجا قرار دارد با این پدیده و مسائل حاشیه‌ای و رسانه‌ای آن درگیر بودند.
از اعتراضات متعدد ائمه جمعه، مردم و رسانه‌‌‌های شهرهای اردکان و میبد گرفته تا امضای طومار و اعتراض ۱۳هزار نفری اردکانی‌‌‌ها به این وضعیت، نشانه‌هایی از بحرانی شدن شرایط است. بر اساس داده‌‌‌های شرکت کنترل کیفیت هوا، میانگین کیفیت هوای شهرهای استان یزد به‌ویژه در اردکان، یزد، میبد و بافق در بسیاری از روزهای پایانی فصل پاییز و فصل زمستان ناسالم اعلام می‌شود. در شرایط پایداری جو و سکون نسبی هوا غلظت آلاینده‌‌‌های جوی در مراکز صنعتی و پرتردد شهری استان به‌ویژه در دشت یزد -اردکان بیشتر از سایر نقاط است.
این وضعیت در بهار و تابستان هم با ورود گرد و غبار و ترکیب آن با آلاینده زیستمحیطی به نوعی دیگر موجب ناسالم شدن هوای این نقاط از استان یزد می‌شود ولی این موضوع کمتر مورد توجه رسانه‌‌‌ها و مردم قرار می‌گیرد.
تداوم این آلودگی به‌ویژه در شهرستان اردکان و شایعه توسعه برخی واحدهای صنعتی و معدنی این شهرستان و همچنین سایر آلودگی‌‌‌های زیست محیطی همچون رهاسازی آب با ای‌‌‌سی ۶۰هزار و ۷۰هزار در کویر و آسیب به حیات وحش توسط برخی معادن موجب شد تا جمعی از مردم این شهرستان در اعتراض به وضع موجود، جلوی فرمانداری تظاهرات کنند که در نتیجه آن جلسه‌ای با حضور استاندار و مسوولان اردکان برگزار شد.
در این خصوص فرماندار اردکان با بیان اینکه این شهرستان در سال ۱۴۰۱ نزدیک به ۱۰۰ روز آلوده را پشت سر گذاشته است، گفت: تاکنون بیش از ۸۰ مورد پایش صورت گرفته که در پی آن دو واحد صنعتی به مراجع قضایی معرفی و به ۵۰ واحد نیز اخطار داده شد.
حسین سبزواری با تاکید بر لازم‌‌‌الاجرا بودن تصمیم‌‌‌های کارگروه پایش آلودگی هوا افزود: با پیگیری استاندار و نماینده اردکان، حریم زیستمحیطی برای اردکان و شهرهای اطراف آن نظیر احمدآباد تعریف شده که البته طرحی بلندمدت است. بر این اساس، پهنه جدید صنعتی در ۴۰ کیلومتری شهرهای سکونتی دایر می‌شود تا صنایع آلاینده از محور عقدا به اردکان خارج شده و به این پهنه بروند. وی ادامه داد: صنایع اردکان طی ۳۰ سال در این محور مستقر شده و انتقال آنها قطعا یک تصمیم یک‌شبه و یک سال و دو سال نیست و به مروز زمان باید به بخش‌‌‌های جدید منتقل شوند تا مشکل آلودگی هوا پایان یابد.
رئیس شورای تامین اردکان افزود: در دو سال اخیر هیچ مجوز جدیدی در این شهرستان صادر نشده و شرط ما هم استقرار صنایع کم‌آبخواه و پاک با حداقل نیروی انسانی به شمار می‌‌‌آید.
فرماندار اردکان بر برخورد با صنایع آلاینده تاکید کرد و گفت: مشارکت جدید صنایع در تامین زیرساخت‌‌‌ها خصوصا مراکز درمانی برای درمان بیماری‌‌‌هایی نظیر تنفسی می‌تواند بخشی از درد‌‌‌های مردم را بکاهد.
نماینده اردکان در مجلس شورای اسلامی هم گفت: آلودگی هوا در اردکان نسبت به سایر شهرهای کشور بالاتر است و این روا نیست که مردم چنین در فشار باشند. محمدرضا دشتی با بیان اینکه در مجلس نیز فریاد زدم و بار‌‌‌ها با وزرای مربوطه برای حل این معضل جلسه برگزار کردم، افزود: من همواره خواسته مردم را پیگیری می‌‌‌کنم و از حق و مطالبه مردم کوتاه نمی‌‌‌آیم.
وی با اشاره به اینکه اردکان در دو بخش عقدا و خرانق دارای معادن ارزشمندی است که فقط آسیب‌‌‌های برداشت معادن به مردم رسیده است، اظهار کرد: ریزگرد‌‌‌ها رهاورد معادن برای مردم اردکان است و در آغازین ساعات روز غباری از دود و ریزگرد بر فراز شهر به سمت ریه‌‌‌های مردم در هجوم است.
وی با بیان اینکه در فصول سرد آلودگی بیشتر است، ادامه داد: انتظار می‌رود مسوولان نسخه جدیدی برای بهبود وضعیت آلایندگی این شهر ارائه کنند.
اما گله و اعتراض مردم این شهرستان، شایعه موافقت یا عدم‌موافقت با ساخت نیروگاه دوم سیکل ترکیبی، تکمیل زنجیره تولید فولاد از گندله تا ورق‌‌‌سازی، کوره دوم شیشه‌‌‌سازی، توسعه فولاد ذوب اردکان، چند سنگ‌‌‌شکن در جاده چک‌‌‌چک و توسعه صنایع فولادی و کاشی است ولی دولت معتقد است مجوز این طرح‌ها از قبل بوده است. در نامه اعتراضی و مورد امضای اردکانی‌‌‌ها در پلتفرم کارزار که به امضای ۱۳۵۵۳ نفر رسیده راهکار پیشنهادی برای حل این معضل آمده است: «بهترین راه‌‌‌حل برای این مشکل، انتقال این صنایع آلاینده برای احداث یا توسعه، به پهنه جدیدی دور از اردکان بوده که آلودگی آن، اردکان و هیچ شهر دیگری را تحت‌تاثیر قرار ندهد. خوشبختانه برای این امر پهنه دشت زرین در ۵۰کیلومتری اردکان جانمایی و کارشناسی شده است. از این رو ما مردم اردکان مخالفت قاطع، صریح و محکم خود را با هر گونه احداث و توسعه صنایع آلاینده در دشت آلوده عقدا-مهریز که منجر به وخامت بیشتر وضعیت فعلی می‌شود اعلام می‌‌‌داریم و از مسوولان تقاضا داریم احداث واحدهای آلاینده نیروگاه دوم سیکل ترکیبی، واحدهای زنجیره تولید فولاد از گندله تا ورق‌‌‌سازی، کوره دوم شیشه‌‌‌سازی، طرح توسعه فولاد ذوب اردکان و سنگ‌‌‌شکن‌‌‌های جدید را در هر مرحله‌‌‌ای که هست، فی‌‌‌الفور متوقف نموده و این صنایع را به پهنه جدیدی که در دشت زرین مصوب شده است منتقل کنند.»
درباره وضعیت آلایندگی‌‌‌ها و توسعه صنایع در این محدوده، استاندار یزد در برنامه «رو‌در‌رو» رادیو یزد گفت: توسعه با وجود امتیاز‌‌‌های مثبتی که دارد، حتما آسیب‌‌‌هایی نظیر آلودگی، مهاجرت و آسیب‌‌‌های اجتماعی را به همراه دارد و در مناطقی که با شیب تندتری به سوی توسعه حرکت کردند، آسیب‌‌‌ها بیشتر بود. مهران فاطمی وضعیت کنونی را نتیجه برنامه‌‌‌ریزی نامناسب سال‌های متمادی توصیف کرد و افزود: ما حرف مردم را شنیده و خواهیم شنید و مطمئنا حق با آنان است، چرا که مرتکب گناهی نشده‌اند تا قربانی توسعه شده و با آسیب‌‌‌های این مساله دست و پنجه نرم کنند.
وی با اشاره به پیگیری این مساله در رسانه‌‌‌ها تصریح کرد: از رسانه‌‌‌ها می‌‌‌خواهیم این موضوع را به درستی و با دقت پیگیری کرده و آمار و ارقام و ابعاد آن را به صورت صحیح به مردم منتقل و از بزرگنمایی یا کوچک‌نمایی به شدت خودداری کنند.
فاطمی بارگذاری صنعتی در محور عقدا تا مهریز را عامل اصلی این مشکلات برشمرد و اظهار کرد: قراردادی با دانشگاه تهران به امضا رسیده تا مطالعات در این زمینه انجام گیرد و میزان و نوع و منبع آلایندگی مشخص شود.
وی ادامه داد: ناظر فنی و تاییدکننده هم سازمان محیط‌زیست کشور است که فاز اول از سوی دانشگاه تهران به عنوان مجری طرح به محیط‌زیست تحویل شده تا مورد بررسی قرار گیرد.
وی با تاکید بر اینکه هیچ گزارشی به استانداری ارسال نشده است، گفت: به محض رسیدن مطالعات، هم اطلاع‌رسانی شفافی خواهیم داشت و هم اقدام لازم را انجام می‌‌‌دهیم. رئس شورای برنامه‌‌‌ریزی یزد تاکید کرد: بارگذاری صنایع آلاینده در این محور ممنوع شده و حتی مجوز برخی از واحد‌‌‌ها را باطل کردیم، اما امکان منع قانونی واحد‌‌‌هایی را که پیش از این مصوبه دارای پیشرفت فیزیکی بوده و حق مکتسبه ایجاد شده نداریم.
فاطمی از برخورد قاطع و بدون مماشات با واحدهای متخلف خبر داد و خاطرنشان کرد: هیچ طرحی بدون ارزیابی و مجوز محیط‌زیست کشور در این محور مستقر نخواهد شد. به عنوان مثال یک واحد به صورت کامل ساخته شده، اما به دلیل نداشتن مجوز، امکان فعالیت به آن را نداده‌ایم. استاندار یزد در عین حال با اشاره به اختصاص اعتبار برای تعمیر نشانگر‌‌‌های شهر‌‌‌ها گفت: صنایع در دولت سیزدهم موظف شدند ۳هزار میلیارد تومان به عنوان مسوولیت اجتماعی در ساخت مدرسه مشارکت کنند. با این حال، مشخص نیست چرا همه اعتراضات به این آلاینده‌‌‌ها و آلودگی‌‌‌ها که همان‌طور که پیش‌تر بیان شد در ۱۰۰ روز سال وجود دارد فقط در فصول و ماه‌‌‌های سرد اتفاق می‌‌‌افتد و در بقیه روزهای سال کمتر مورد توجه رسانه‌‌‌ها و مسوولان قرار می‌گیرد.
