پیامدهای تصمیم مدیریت شهری برای پایان اجاره معابر بررسی شد
پایان کافهگردی در پیادهروهای مشهد؟
به گزارش «دنیای‌اقتصاد» با آغاز فصل تابستان و رونق کافه‌گردی‌های عصرانه، بسیاری از صاحبان کسب‌‌‌وکارهای شهری در انتظار رونق بازار هستند و رستورانداران به‌ویژه آنها که فضای روباز بیرونی دارند، بیش از دیگران روی استقبال مشتریان حساب باز کردهاند.
در چندسال اخیر و گسترش استفاده نظام‌مند صنوف مختلف از فضاهای شهری، شهرداری مشهد هم اقدام به راه‌اندازی رویدادی با عنوان «خیابان غذا» در سال ۱۳۹۷ کرد و پس از آن بود که مجوزهایی برای استفاده از پیادهروها به عنوان فضای ارائه خدمات به رستورانها داده شد تا به گفته مجریان به رونق گردشگری و استفاده بهینه از ظرفیت‌های بالقوه برای بهبود اقتصاد شهری منجر شود.
اما با تغییر رویکرد مدیریت شهری درباره این شکل از ارائه خدمات شهری، شهرداری مشهد در سال ۱۴۰۱ تصمیم به افزایش چند برابری مبلغ قراردادهای اجاره پیادهروها گرفت و به گفته دست‌اندرکاران تنها حدود ۲۵۰ واحد صنفی مایل به ادامه کار و استفاده از پیادهروها با قیمت جدید شدند.
اما با شروع سال جدید خبرها حکایت از ارسال نامه‌ای از طرف شهرداری به صنوف مذکور و تعیین مهلتی یک‌هفته‌ای برای تخلیه پیادهرو دارد که به نظر می‌رسد مدیریت شهری مایل به تمدید قراردادها نیست. قراردادهایی که با برآوردی از حجم کار حدود ۱۰ میلیارد تومان آورده برای شهر داشته‌اند و حتی با وجود تورم سالانه، امکان افزایش این درآمد هم وجود داشته است.
خطر ورشکستگی مستاجران
سید‌رضا گوهربار، صاحب یک رستوران مشمول ممنوعیت استفاده از پیادهرو در خیابان سلمان‌‌‌فارسی از اینکه هیچ فرصتی برای کسبه در نظر نگرفته‌اند تا بتوانند جوابگوی مالکان و دیون خود باشند گلایه دارد و ادامه می‌دهد: یک میلیارد تومان خرج دکوراسیون بیرون کرده‌ام و دستور داده‌اند که جمعش کنیم. یک هفته به ما وقت داده بودند و این مهلت رو به پایان است. حداقل ۱۰ تا ۱۵ نفر را باید تعدیل کنیم. راه دیگری نداریم. وقتی آن ۸۰ نفر مشتری بیرون را نداریم، ظرف‌شور و آشپز و کمک آشپز اضافی نیاز نداریم. من مقداری فضای کوچک داخل رستوران دارم اما دوستان دیگری باید کلا تعطیل کنند.
گوهربار می‌‌‌گوید در نامه شهرداری اصلا ذکر نشده که به چه دلیل دیگر اجاره را تمدید نمی‌‌‌کنند: این واقعا معضل اجتماعی است. حداقل راهکاری و زمانی و ضرب‌الاجلی بدهند. الان قراردادمان (اجاره) را نوشتیم و صاحب مکان چک را به اجرا می‌گذارد. این کار عواقب مختلفی دارد. کارگرها بیکار می‌‌‌شوند و رستورانها ضرر می‌کنند. می‌گویند این معابر شهری است.
به ما نمی‌گویند چرا؟ نامه‌ای به ما دادند و گفتند شهرداری پیش از این اجازه نداشته این معابر را اجاره بدهد. در حالی که پارسال ۱۷۸ میلیون تومان اجاره دادیم که البته سال قبلش ۱۵ میلیون تومان پرداخت کرده بودیم.
گوهربار با بیان اینکه همیشه مقررات را رعایت کرده می‌‌‌گوید: آیا در پنج سال اخیر اماکن یک بار به من حتی تخلفی را گوشزد کرده است؟ تذکری دریافت نکرده‌ام و این نشان می‌دهد که من مقررات را رعایت کرده بودم. فقط خسارت نیست، امکان ورشکستگی وجود دارد. وقتی مجموعه‌ای نتواند بفروشد شما بگویید چه اتفاقی می‌افتد. در حالی که اجاره امسال پنج برابر شده است. از کجا حقوق کارگر بدهد؟ پس عملا باید تعطیل کرد و راه دیگری وجود ندارد.
مسعود مولوى، مالک رستوران دیگری در بلوار کوثر هم نزدیک به پنج سال است که از فضاى پیادهرو جلوى رستوران بهره‌بردارى می‌کند و تاکنون حدود ٨٥٠ میلیون تومان برای دکوراسیون پیادهرو خرج کرده است و ٤٠ نیرو دارد. او هم می‌‌‌گوید که اگر قرارداد پیادهرو تمدید نشود، مجبور به تعطیل کردن رستوران است.
هادی تاتاری هم که دبیر بازنشسته آموزش و پرورش است و در بلوار هاشمیه رستوران تاسیس کرده است، حسابی از مراحل طولانی و طاقت‌فرسای گرفتن مجوز و آنچه «ضوابط سلیقه‌‌‌ای» می‌‌‌نامد شاکی است و مثل بقیه همکارانش از دوران کرونا آسیب اقتصادی دیده و حدود ۳۵۰ میلیون تومان برای سازه خارج از رستورانش هزینه کرده است و می‌‌‌گوید: در صورت جمعآوری پیادهرو مجموعه ما کوچک‌تر می‌شود. یا باید تعطیل کنیم یا چند نفر تعدیل نیرو داشته باشیم. سرجمع حدودا دو تا سه‌هزار نفر بیکار تحویل جامعه می‌شود که بعضا سرپرست خانواده هستند و معیشت حدود ۱۰هزار نفر هم تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد. اگر قرار است این طرح برای همیشه جمع شود، مسوولان محترم فکری به حال جبران هزینه‌های سرمایه‌گذاری‌شده مجموعه‌داران در بخش پیادهرو کنند.
خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» در چند روز اخیر تلاش کرد تا جویای نظر روابط عمومی شورای شهر مشهد -که گفته می‌شود عامل اصلی تغییر سیاست درباره سازه‌‌‌ها بوده است- شود و در ادامه هم این آمادگی وجود دارد تا پذیرای نظرات مدیریت شهری مشهد باشیم.
شورای شهر مخالف است
حسن امیریان، رئیس اتحادیه صنف رستورانداران، چلوکبابی‌‌‌ها، آشپزخانه و حلیم‌پزان مشهد در این باره به «دنیای‌اقتصاد» می‌‌‌گوید: در صنف ما حدود ۵۰ واحد صنفی مشمول این عدم‌تمدید اجاره شده‌اند. دلیل اینکه چرا شهرداری مایل به تمدید اجاره استفاده از پیادهروها نیست را به ما اعلام نکرده‌اند؛ اما این‌‌‌طور گفتند که شورای شهر امسال موافقت نکرده است و خواستار جمعآوری آنها شده است.
وقتی درباره قیمت اجاره پیادهروها می‌‌‌پرسیم، امیریان پاسخ می‌دهد: مثلا سال ۱۴۰۰ که کرونا هم بود قیمت ۵۰هزار تومان بود ، سال ۱۴۰۱ تا تیرماه اعضای اتحادیه معطل گرفتن مجوز بودند و بعد یکباره قیمت حدود ۵۰۰هزار تومان شد. یعنی حدود ۱۰ برابر. اما باز هم واحدها تمدید کردند، اما امسال اساسا مخالفت کردهاند و اجاره‌ها تمدید نشده است.
امیریان می‌‌‌گوید این کار منجر به بیکاری کارگران آن واحد صنفی می‌شود که مشغول خدمات‌‌‌دهی به مشتریان پیادهرو بودند، در حالی که ایجاد این امکان هم موجب اشتغال و هم رونق کسب و کار شده بود: وقتی مشتری بنشیند تولید بیشتر می‌شود. رستورانها مشکلی ندارند چون اغلب میز و صندلی و فضای کافی دارند اما کبابی‌ها که مغازه‌هایشان کوچک است دچار مشکل می‌‌‌شوند.
واحدهای صنفی متضرر می‌‌‌شوند
رئیس اتحادیه فروشندگان آبمیوه، فالوده و بستنی مشهد هم در این باره به «ایسنا» می‌‌‌گوید: سال گذشته این صحبت مطرح شد که قرارداد اجاره پیادهروها تمدید نخواهد شد و امسال این موضوع عملی شد. از نظر ما اگر این قرارداد تمدید می‌‌‌شد بهتر بود؛ زیرا اعضای ما تمایل دارند تمدید انجام شود اما به دلیل اتمام زمان قرارداد، شهرداری تمدید نمی‌‌‌کند و استفاده از پیادهروها توسط واحدهای صنفی با ممنوعیت روبه‌‌‌رو شده است.
شریف‌‌‌زاده‌مشهدی با بیان اینکه شهرداری برای اجاره دادن پیادهرو با اتحادیه طرف نیست، ادامه می‌دهد: قرارداد اجاره پیادهرو با واحدها بسته می‌شود و اتحادیه در این موضوع نقشی ندارد. هر عضوی که پروانه کسب دارد به شهرداری تقاضا داده و عمدتا مجوز صادر می‌شود. هزینه اجاره پیادهرو در سال گذشته نسبت به سال ۱۴۰۰ چند برابر شد و با وجود این افزایش قیمت، باز هم اکثر اصناف اجاره خود را تمدید کردند، زیرا مایل به استفاده از پیادهرو بودند.
شریف‌‌‌زاده‌مشهدی با اشاره به اینکه به طور میانگین ۲۵۰ واحد صنفی مختلف شامل رستوران، اغذیه‌‌‌فروشی، آبمیوه و کافی‌‌‌شاپ از پیادهروها استفاده می‌کنند، اضافه می‌کند: در صنف ما حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ واحد صنفی اقدام به اجاره پیادهرو کردهاند. رتبه اول متعلق به صنف ما بوده و بعد از آن اغذیه‌‌‌فروشی‌‌‌ها و رستورانها قرار دارند. شکی نیست که این واحدهای صنفی از عدم‌تمدید قرارداد استفاده از فضای پیادهروها متضرر می‌‌‌شوند اما شهرداری بیان کرده که قرارداد یکساله بوده و این قرارداد اکنون به پایان رسیده و آن را تمدید نمی‌‌‌کنیم.
