«دنیای‌اقتصاد» افت ۱۴درصدی سپرده‌های ارزی را بررسی می‌کند
راز خروج ارز از بانک‌ها
بیشترین میزان رشد سپرده‌های ارزی را در این بین، بانک اقتصادنوین با 14درصد تجربه کرده و این درحالی است که بانک تجارت با کاهش 52درصدی در میزان سپرده‌های ارزی خود روبه‌رو بوده است. به نظر می‌رسد که با توجه به شکاف تجاری ایران و افزایش تقاضای ارز، سپرده‌های ارزی در حال خروج از بانک‌ها هستند.
بررسی عملکرد جذب سپرده بانک‌های بورسی
داده‌های گزارش‌های ماهانه نشان می‌دهد که طی دوره یک‌ماهه آبان، بانک تجارت بیشترین میزان جذب سپرده را در بین دیگر بانک‌ها تجربه کرده است. میزان کل سپرده‌های این بانک از 560 هزار میلیارد تومان در ابتدای آبان به 657هزار میلیارد تومان در انتهای این ماه رسیده که مبین رشد 17درصدی میزان سپرده‌های این بانک است. عملکرد دیگر بانک‌ها در مقایسه با بانک تجارت چندان چشمگیر نیست. پس از این بانک، موسسه اعتباری ملل در جایگاه دوم قرار دارد. میزان سپرده‌های این بانک در مدت مورد بررسی با رشد 3.9درصدی از 57هزار میلیارد تومان به 59هزار میلیارد تومان رسیده است. در جایگاه سوم بیشترین میزان رشد سپرده‌ها هم بانک خاورمیانه قرار دارد. در انتهای مهر، میزان مانده سپرده‌های این بانک حدود 55هزار میلیارد تومان گزارش شده بود که در انتهای آبان این میزان با رشد 3.98درصدی به 57هزار میلیارد تومان رسید. در بین بانک‌های مورد بررسی سه بانک با کاهش میزان سپرده‌ها روبه‌رو بوده که البته این میزان بسیار ناچیز بوده است. بیشترین میزان کاهش سپرده‌ها مربوط به بانک اقتصاد نوین است که با افت 1.09درصدی از 230هزار میلیارد تومان به 227هزار میلیارد تومان رسیده است.
بررسی عملکرد جذب سپرده‌های ارزی
درخصوص سپرده‌های ارزی بلندمدت می‌توان گفت که بانک دی با رشد 14.45درصدی سپرده‌های بلندمدت خود، تقریبا در این حوزه موفق‌تر از دیگران عمل کرده است. میزان سپرده‌های ارزی بلندمدت این بانک از 46میلیارد تومان به حدود 53میلیارد تومان در انتهای آبان ماه رسیده است. پس از این بانک هم بانک کارآفرین قرار دارد. میزان سپرده‌های بلندمدت این بانک رشدی حدودا 9.2درصدی داشته و از 120میلیارد تومان به 131میلیارد تومان رسیده است. غیر از این دو بانک، بانک‌ها دیگر یا رشدی نداشته یا رشدی نزدیک به صفر داشته‌اند. اما در این بین بانک تجارت که از بزرگ‌ترین بانک‌های کشور است با کاهش 52درصدی در میزان سپرده‌های ارزی خود مواجه بوده که یکی از رکوردهای بزرگ کاهش سپرده‌های ارزی محسوب می‌شود.
در بخش سپرده‌های کوتاه‌مدت، بانک‌ها به جز چند مورد با تغییرات زیادی روبه‌رو نبوده‌اند. بیشترین میزان رشد در آن بخش مربوط به بانک صادرات است که میزان سپرده‌های ارزی کوتاه‌مدت آن با رشدی 5درصدی روبه‌رو بوده است. میزان سپرده‌های ارزی کوتاه‌مدت این بانک در آبان از 1.9هزار میلیارد تومان به حدود 2هزار میلیارد تومان رسیده است. پس از این بانک، بانک‌های دیگر با رشد خاصی در میزان سپرده‌های کوتاه مدت روبه‌رو نبوده‌اند. بانک سامان در این بین بیشترین کاهش سپرده‌های ارزی را تجربه کرده و با کاهش حدودا 39درصدی همراه بوده است. پس از این بانک میزان سپرده‌های بانک خاورمیانه با 31درصد کاهش روبه‌رو بوده است. بر اساس مجموع اطلاعات مورد بررسی می‌توان گفت که میزان کل سپرده‌های ارزی در بانک‌های بورسی حدود 14درصد کاهش داشته است.
چرا سپرده‌های ارزی کاهشی است؟
داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد که میزان منابع این نهاد پولی طی 6ماه ابتدایی سال روندی نزولی داشته است. در کنار این موضوع، جریان خروجی ارز از بانک‌ها در آبان هم می‌تواند بیانگر این باشد که احتمالا سیاست‌های تخصیص ارز بانک مرکزی جوابگوی نیاز شرکت‌های بزرگ نبوده که در نتیجه آن اقدام به خارج کردن منابع ارزی خود از بانک‌ها کرده‌اند. در نتیجه چنین اقدامی، کاهش شدید در منابع ارزی برخی بانک‌ها دیده می‌شود.
اهمیت سپردهپذیری ارزی بانک‌ها
سپردهپذیری یکی از خدماتی است که بانک‌ها از گذشته تاکنون ارائه داده و به کمک آن ابزارهای سیاستی بسیاری ابداع شده است. سپرده‌ها در بانک‌ها علاوه بر اینکه از امنیت مناسبی برخوردارند، موجب می‌شوند تا نقدینگی در دست مردم کاهش یافته و با سرمایه‌‌گذاری‌‌های بانک، به سمت افرادی که نیازمند نقدینگی هستند حرکت کنند. درآمد حاصل از سرمایه‌‌گذاری سپرده‌ها یا سود ناشی از وام دادن آنها، بخش اعظمی از درآمد بانک‌ها را تشکیل می‌دهد و به همین منظور جذب سپرده بیشتر یکی از اولویت‌های بانک‌ها محسوب می‌شود. سپرده‌‌گذاری در بانک‌ها شامل انواع ارزها می‌شود.این نهادهای مالی برای تامین مالی اموری که به ذخیره ارزها نیاز دارد، باید به جذب سپرده‌های ارزی بپردازند. در ایران، به‌دلیل اعمال تحریم‌های گوناگون و همچنین تقاضای سفته‌‌بازی بالا برای ارزها، دستیابی به این‌گونه دارایی‌‌ها برای نیازمندان اصلی آن مانند تولیدکنندگان سخت‌‌تر است.
لذا جمع‌آوری ارزهای خانگی یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند جریان ارزها را به سمت نیازمندان اصلی آن هدایت کند. سپرده‌های ارزی یکی از مهم‌ترین سپرده‌هایی است که توسط بانک‌ها جذب می‌شود. این سپرده‌ها علاوه بر اینکه امنیت اسکناس‌‌های خارجی افراد را تضمین می‌کنند، این دارایی‌‌ها را به سمت چرخه تولید هدایت خواهند کرد. در ایران که تحت تاثیر تحریم‌ها دسترسی به ارز با مشکلات متعددی مواجه است، اهمیت این‌گونه سپردهپذیری بیشتر مشخص می‌شود. دولت در کنار بانک‌ها در تلاش است تا با وضع سیاست‌های تشویقی مردم را برای سپرده‌‌گذاری ارزی در بانک‌ها تشویق کند. هرچند که پیش‌تر سابقه نه چندان جذابی در بازگشت دارایی‌‌ها به افراد وجود داشته، ولی دولت می‌تواند با اصلاح قوانین، اعتماد‌سازی دوباره‌‌ای انجام دهد. بانک‌ها با جذب سپرده‌های ارزی، نقدینگی مورد نیاز خود را برای امور اعتباری ارزی تامین می‌کنند.
باتوجه به تحریم‌ها و سختی تامین ارز مورد نیاز برای بانک‌ها، سپرده‌های ارزی می‌توانند کمک شایانی در این حوزه باشند. علاوه بر این موضوع، جمع‌آوری ارزهای خانگی می‌تواند نوسانات بازار ارز را نیز کنترل کند. بانک‌ها برای جذب سپرده‌های ارزی معمولا از متداول‌‌ترین ابزار خود یعنی نرخ سود سپرده استفاده می‌کنند. آنها با تقاضای یک ارز خاص از سوی مشتریان و همچنین منابع در دسترس خود، نرخ بهره مناسب را برای جذب سپرده‌های ارزی انتخاب کرده و به نوعی باتوجه به نرخ سود، بایکدیگر در جذب دارایی‌‌های ارزی رقابت می‌کنند.
