رصد و کنترل انرژی الکتریکی مصرفی یکی از کلیدی‌‌‌ترین بخش‌‌‌های مدیریت مصرف برق محسوب می‌‌‌شود. براین‌‌‌اساس و برای مدیریت بهتر توان مصرفی مشترکان و بهینه‌‌‌سازی آن، فراهم بودن امکان پایش انرژی مصرفی آنها امری الزامی است. در همین خصوص رئیس پژوهشکده توزیع برق پژوهشگاه نیرو در گفت‌‌‌وگو با «ایرنا» با بیان اینکه به این منظور فناوری‌‌‌های متعددی در سطح جهان طراحی و پیاده‌‌‌سازی شده است، خاطرنشان‌‌‌کرد: قرائت هوشمند کنتورهای برق یکی از فناوری‌‌‌هایی است که مورد توجه محققان قرار گرفته است. مجتبی گیلوانژاد گفت: گرچه قرائت هوشمند کنتورهای برق یکی از فناوری‌‌‌های به‌‌‌روز جهانی است، اما معضل این روش آن است که امکان دستیابی به اطلاعات جزئی‌‌‌تر مصرف هر مشترک را فراهم نمی‌‌‌کند.

وی ادامه‌‌‌داد: این معضل سبب می‌‌‌شود تحقق مفهوم «اصلاح الگوی مصرف» به‌‌‌صورت دقیق غیرممکن شود، زیرا کنتورهای هوشمند امروزی در بهترین حالت می‌‌‌توانند فقط اطلاعات مصرف یک واحد مصرف‌‌‌کننده را به‌‌‌صورت کلی اندازه‌‌‌گیری کنند. رئیس پژوهشکده توزیع برق پژوهشگاه نیرو خاطرنشان ‌‌‌کرد: همواره جای ابزاری که بتواند الگوی مصرف هرکدام از لوازم‌‌‌خانگی را به‌‌‌صورت مجزا تشخیص داده و به‌‌‌صورت برخط اطلاع دهد خالی بوده است. وی تاکید کرد: البته هزینه بالای تجهیز همه انواع وسایل برقی خانگی به این نوع سیستم، مانع از توسعه آن بوده است. این فعال پژوهشی اضافه‌‌‌ کرد: براین‌‌‌اساس، محققان پژوهشکده با طراحی و ساخت دستگاه تفکیک میزان مصرف وسایل برقی خانگی با استفاده از یادگیری ماشین نخستین گام در زمینه محاسبه دقیق مصرف هر وسیله را برداشتند.

به گفته رئیس پژوهشکده توزیع برق پژوهشگاه نیرو، سیستم پیشنهادی این پروژه با اتصال خط برق مشترک، اطلاعات مربوط به شکل موج جریان مصرفی را در فاصله‌‌‌های کوتاه اندازه‌‌‌گیری و ذخیره می‌‌‌کند. گیلوانژاد گفت: نرم‌‌‌افزار به‌‌‌کار رفته در این سامانه بر اساس روش‌‌‌های معینی می‌‌‌تواند به تفکیک شکل موج مصارف به شکل موج‌‌‌های پایه که مربوط به مصارف تجهیزات خانگی مانند یخچال، ماشین‌‌‌های ظرفشویی و لباسشویی، اتو، سیستم‌های گرمایشی و روشنایی‌‌‌ها است، اطلاعات مفیدی از میزان مصرف هر وسیله را فراهم کند. وی ادامه‌‌‌ داد: این اطلاعات جمع‌‌‌آوری‌‌‌شده می‌‌‌تواند از طریق گوشی‌‌‌های تلفن همراه هوشمند ارسال و نمایش ‌‌‌داده ‌‌‌شده و برای اصلاح الگوی مصرف به کار گرفته شود.

رئیس پژوهشکده توزیع برق پژوهشگاه نیرو در پایان گفت: بر اساس این اطلاعات می‌‌‌توان به‌‌‌منظور سیاست‌‌‌های تشویقی برای کاهش مصرف در زمان‌‌‌های اوج بار اقدام‌‌‌های موثری به‌‌‌کار برد. این پروژه در مدت یک سال و نیم‌‌‌ و با هزینه‌‌‌ای معادل ۵/ ۲ میلیارد ریال نمونه‌‌‌سازی شده است. صنعتی‌‌‌سازی این محصول نیازمند حمایت‌‌‌های بیشتر است.

اهمیت برچسب انرژی

به گزارش «دنیای اقتصاد»، یکی از دلایل ایجاد بحران تامین پایدار برق در کشور، مصرف بی‌‌‌رویه آن در بخش‌‌‌های مختلف است. در این میان آنجا که نگاه‌‌‌ها به سمت مصرف بی‌‌‌رویه برق در بخش خانگی می‌‌‌رود، ناخودآگاه انگشت اتهام به سمت لوازم خانگی پرمصرف نشانه می‌‌‌رود. هر وسیله برقی در یک ثانیه، میزان مشخصی از انرژی الکتریکی را دریافت و مصرف می‌‌‌کند. به این میزان مصرفی، آهنگ یا توان مصرفی نیز گفته می‌‌‌شود. توان مصرفی در برخی وسایل مانند کولر گازی، مایکروویو، اتو، ماشین لباسشویی و بخاری‌‌‌های برقی بیشتر و در برخی دیگر مانند پنکه‌‌‌های برقی و ... کمتر است.

بنا بر نظر متخصصان صنعت برق، بیش از ۹۰‌‌‌درصد مصرف برق هر خانوار مربوط به چهار وسیله برقی یعنی کولرها ( گازی و آبی)، یخچال، روشنایی و لوازم صوتی و تصویری است. با این شرایط بخش خانگی تنها با کم کردن دور کولر از دور تند به کند، تنظیم کولر گازی روی دمای آسایش یعنی ۲۴ درجه، خاموش کردن لامپ‌‌‌‌‌‌‌‌‌های غیرضروری، خودداری از باز و بسته کردن غیرضروری درب یخچال و خاموش کردن لوازم صوتی و تصویری در زمانی که استفاده نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند، می‌‌‌تواند به کاهش مصرف برق کشور کمک کند.

وجود برچسب انرژی که میزان مصرف انرژی لوازم برقی را نشان می‌‌‌دهد در طول سال‌‌‌های گذشته در ایران اجباری شده و هر وسیله برقی پرمصرف خانگی باید آن را داشته باشد. این برچسب شامل ۷ فلش رنگی است که روی هر رنگ به ترتیب حروف انگلیسی A، B، C، D، E، F و G نوشته شده است. بر این اساس حرف A کمترین میزان مصرف انرژی را نشان می‌‌‌دهد و حرف G نشان‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهنده‌‌‌‌‌‌ بیشترین میزان مصرف انرژی است. بنابراین برچسب مصرف انرژی به شما کمک می‌‌‌کند تا هنگام خرید لوازم برقی، وسایلی را خریداری کنید که نسبت به سایرین کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌مصرف‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر هستند! بنابراین هنگام خریداری لوازم خانگی بسیار مهم است که برچسب انرژی آن را مطالعه کرده و بسته به نوع و فضایی که وجود دارد آن را خریداری کرد.

این درحالی است که طبق اعلام برخی واحد‌های زیرمجموعه وزارت نیرو، لوازم خانگی حدود ۱۳‌‌‌درصد از میانگین مصرف انرژی یک خانه در ایران را تشکیل می‌‌‌دهند. در نهایت دانستن اینکه مصرف برق لوازم خانگی چقدر است، می‌‌‌تواند در نحوه و تعداد دفعات استفاده از آن تاثیر‌‌‌گذار باشد. استفاده کمتر از لوازم برقی علاوه بر کاهش هزینه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، باعث افزایش طول عمر آنها نیز می‌‌‌شود.