وام‏‏‌دهی غیر‌حضوری مشاغل خرد

از ابتدای سال‌جاری تمهیدات لازم در زمینه تسهیلات‌‌‌دهی به صورت غیر‌حضوری با هدف تسهیل و تسریع در پرداخت به موقع تسهیلات به مجریان طرح‌‌‌های کسب‌و‌کار و شفافیت فرآیند اجرایی با هدف رصد آنی پرداخت‌‌‌های انجام‌شده صورت گرفت و هم‌اکنون در همه کشور، تسهیلات ضروری صندوق کارآفرینی، غیر‌حضوری پرداخت می‌شود. در ابتدای اجرای این طرح پس از طراحی نرم‌افزار مربوطه توسط کارشناسان فنی مرکز فناوری اطلاعات صندوق کارآفرینی امید، در ابتدا استان البرز به عنوان استان پایلوت برای پرداخت تسهیلات غیر‌حضوری انتخاب شد و پس از اطمینان از روند مناسب اجرایی نرم‌افزار، در تمامی استان‌‌‌های کشور، هم اکنون این تسهیلات به صورت الکترونیکی و کاملا هوشمند پرداخت می‌شود. در مرحله بعدی الکترونیکی شدن تسهیلات پرداختی این صندوق، قرار است تسهیلات اشتغال غیر‌حضوری شود. بر اساس آمارهای اعلام‌شده از سوی مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید، پیش‌بینی می‌شود در سال‌جاری این صندوق ۷۰‌هزار فقره تسهیلات در سراسر کشور پرداخت کند که برای آن ۱۴‌هزار میلیارد تومان منابع نیز در نظر گرفته شده است.

همه چیز در مورد صندوق کارآفرینی امید

صندوق کارآفرینی امید از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۳ با نام «صندوق اشتغال، ازدواج و مسکن مهر امام رضا (ع)» شناخته می‌‌‌شد. در حال حاضر این صندوق وظیفه حمایت از کسب و کارهای خرد بازارمحور با روش تامین مالی خرد را در زنجیره حمایت‌‌‌های دولتی از تولید در بخش خصوصی بر عهده دارد. در بهار ۱۳۸۵ «صندوق اشتغال، ازدواج و مسکن مهر امام رضا (ع)» از ادغام صندوق قرض‌‌‌الحسنه‌‌ توسعه‌‌ اشتغال روستایی و صندوق ازدواج جوانان در صندوق حمایت از فرصت‌‌‌های شغلی ایجاد ‌‌‌شد و در اسفند ماه ۱۳۹۳ پس از بحث و بررسی الزامات شورای پول و اعتبار و بخشنامه بانک مرکزی، موضوع تغییر نام صندوق مهر امام رضا (ع) به تصویب هیات امنا رسید و با صدور مجوز از سوی بانک مرکزی این صندوق با عنوان صندوق کارآفرینی امید به فعالیت خود ادامه داد.

ماموریت صندوق کارآفرینی امید تجهیز سپرده‌‌‌های خرد مردم و تلفیق آن با اعتبارات دولت، شناسایی جوانان واجد شرایط، توانمندسازی آنان و کمک در ایجاد کسب‌و‌کارهای خرد کم‌سرمایه و کاربر با محوریت فعالیت‌‌‌های کارآفرینانه، نیازهای منطقه‌‌‌ای، توسعه کسب‌و‌کارهای‌IT محور؛ بر اساس شیوه‌‌‌های جهانی شبکه‌‌‌سازی کسب‌و‌کارهای بازارمحور نظیر خوشه‌‌‌ها و زنجیره‌‌‌های ارزش در کشور برای اطمینان از پایداری کسب‌و‌کارها و هدفمندی تسهیلات پرداختی است.

در سال‌های اخیر برنامه‌‌‌های حمایتی و ادبیات پیرامونیِ کسب‌و‌کارهای خرد در کشورهای گوناگون جهان با ساختار اقتصادی متفاوت رشد چشمگیری داشته است. کسب‌و‌کارهای خرد به دلیل پیشبرد سریع‌تر اهدافی مانند کاهش فقر، کمک به افزایش تولید کالا و خدمات منطقه‌‌‌ای و مقابله با بیکاری در سیاستگذاری کشورها جایگاه درخوری پیدا کرده است. بر اساس آمارIFC امروزه بیش از ۵۰۰ میلیون نفر از افراد کم‌درآمد در سراسر دنیا با استفاده از اعتبارات خرد و با معیارهای پیش‌گفته به اداره کسب‌و‌کار اقتصادی به صورتی سودآور مشغول هستند که نشان‌‌‌دهنده توان تاثیرگذاری این گونه اعتبارات در صورت تخصیص هدفمند آن است.

آمارهای رسمی بیانگر آن است که در حال حاضر حدود ۶۰۰۰ صندوق قرض‌‌‌الحسنه خصوصی در کشور فعال هستند. محور اصلی فعالیت صندوق‌های قرض‌‌‌الحسنه ارائه اعتبارات خرد، بدون سود و صرفا بر اساس کارمزد کم به متقاضیان است که عمدتا با هدف کارگشایی صورت می‌گیرد. اما بر اساس الگوهای موفق جهانی با عدم‌شکل‌‌‌گیری نهادهای تخصصی دوسویه، امکان پاسخگویی به تقاضاهای بی‌شمار اعتبارات خرد کارآفرینانه با مدل پیش‌گفته وجود ندارد. صندوق کارآفرینی امید (صندوق مهر امام رضا (ع) سابق) تنها نهاد مالی تخصصی با ابعاد کامل حمایتی (دو‌سویه Functionality bilinear-) در کشور است ‌که ‌در دو زمینه تامین مالی خرد (micro financing)  و حمایت از کسب‌وکارهای خرد (micro business)  به صورت کاملا تخصصی فعالیت می‌کند.

این صندوق به عنوان بزرگ‌ترین صندوق حمایتی از فعالیت‌‌‌های کارآفرینانه در مقیاس خرد در سال‌های اخیر، فعالیت‌‌‌های خوبی در جهت توسعه فرهنگ اعتبارات خرد در کشور انجام داده است. از جمله با ایجاد بیش از ۷۰۰‌هزار فرصت شغلی جدید، توانسته کمک خوبی به ارتقای کارآفرینی در سطح خرد کند. از جمله برنامه‌های بسیار اساسی و نوآورانه (در ایران) که اخیرا در این صندوق در دستور کار قرار گرفته و وارد فاز اجرا شده، ‌گذار از پرداخت‌‌‌های انفرادی به پرداخت‌‌‌های شبکه‌‌‌ای، ایجاد زنجیره‌‌‌های ارزش، برندسازی و پرداخت در قالب زیرشاخه‌‌‌های شبکه فروش برندها و مواردی از این دست برای حصول از پایداری کسب‌و‌کارها و به تبع آن تثبیت چرخه بازپرداخت با توجه به فزونی مستمر دایره تقاضاست.

سهم ۵/ ۴ درصدی کسب‌و‌کارهای خرد از منابع نظام بانکی

صندوق کارآفرینی امید رسالت خود را حمایت از بنگاه‌‌‌های کسب‌و‌کار خرد و زنجیره تولید و اشتغال اعلام کرده است. بر اساس اعلام نعمت‌اله رضایی، مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید، تعداد شاغلان در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ حدود ۲۳ میلیون و ۷۰۰‌هزار نفر بوده و تعداد افراد شاغل در کارگاه‌‌‌های کمتر از ۵۰ نفر، حدود ۸۰‌درصد شاغلان کشور را تشکیل داده است. بیش از ۶۴‌درصد شاغلان کشور در کارگاه‌‌‌های یک تا چهار نفره حضور دارند که این نشان از اهمیت کسب‌و‌کارهای خرد و کوچک در کشور دارد. بر اساس اعلام مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید، سهم کسب‌و‌کارهای خرد و کوچک از کل منابع نظام بانکی در سال ۱۴۰۱، ۵/ ۴‌درصد بوده است.

با وجود این‌، در سال گذشته بیش از ۹۲‌درصد منابع صندوق کارآفرینی امید در کشور به طرح‌‌‌های اشتغال‌زایی و کارآفرینان تعلق گرفته است. بر اساس اعلام رضایی: صندوق کارآفرینی امید در سال گذشته ۴۰هزار و ۸۵۰ طرح در کشور را مورد حمایت تسهیلاتی خود قرار داده و برای این تعداد طرح، ‌۶هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرده است. رضایی همچنین بیان کرد: این تعداد طرح، ۱۰۶‌هزار فرصت شغلی را ایجاد کرده است در حالی که در سال گذشته تنها ۲‌درصد از تسهیلات نظام بانکی سهم صندوق کارآفرینی امید بود اما این صندوق بیش از ۱۰‌درصد کل تسهیلات پرداخت‌شده برای حمایت از فرصت‌‌‌های شغلی را پرداخت کرده است. مدیرعامل صندوق کارآفرینی امید با اشاره به برنامه‌‌‌های پیش روی صندوق گفت: پیش‌بینی شده است امسال ۷۰‌هزار فقره تسهیلات در سراسر کشور پرداخت شود که برای آن، ۱۴‌هزار میلیارد تومان منابع در نظر گرفته شده است.

صندوق کارآفرینی امید در مسیر خدمات تسهیلات برخط

ارائه خدمات بانکی برخط یکی از برنامه‌‌‌های اصلی صندوق کارآفرینی امید در سال‌جاری است که فرآیند اجرایی آن با نرم‌افزارهای کاربردی آغاز شده است. بر اساس اعلام احسان مهدوی‌هزاوه، سرپرست مدیریت تجهیز منابع و سرمایه‌گذاری صندوق کارآفرینی امید: یکی از برنامه‌‌‌های صندوق در سال‌جاری دیجیتالی شدن و الکترونیکی کردن فرآیند افتتاح حساب تا پرداخت تسهیلات صندوق در قالب سامانه است؛ به نحوی که فرآیند امور دیجیتال و تسهیلات صندوق با آسان‌‌‌ترین روش انجام شود و به همین منظور نرم‌افزارهای کاربردی و سامانه‌‌‌هایی ایجاد شده که از این طریق فرآیند افتتاح حساب تا اعطای تسهیلات به شکل سامانه‌‌‌ای انجام پذیرد.

احسان مهدوی‌هزاوه افزود: هم‌اکنون پرداخت تسهیلات ضروری صندوق کارآفرینی امید بر بستر اینترنت انجام می‌شود و پرداخت طرح‌‌‌های اشتغال‌زا هم به زودی صرفا از طریق اینترنت صورت خواهد گرفت. او در این جلسه اظهار کرد: الکترونیکی شدن فرآیندهای صندوق کارآفرینی امید به این مفهوم است که هیچ فردی به صورت حضوری پذیرفته نخواهد شد و تمامی مراحل از جمله معرفی از دستگاه‌‌‌های اجرایی، احراز هویت، صلاحیت‌سنجی، افتتاح حساب، دریافت و پرداخت منابع، اخذ ضمانت و حتی امضای افراد بر بستر اینترنت انجام خواهد شد. سرپرست مدیریت تجهیز منابع و سرمایه‌گذاری صندوق کارآفرینی امید بیان کرد: تا سقف یک میلیارد تومان که عمده طرح‌‌‌های صندوق کارآفرینی امید را شامل می‌شود بدون مراجعه افراد تسهیلات پرداخت می‌شود و دستگاه‌‌‌های اجرایی امکان رصد روند پرداخت را دارند تا در صورت وجود کندی در این مسیر بتوانند مشکل را برطرف کنند.

مزایای پرداخت تسهیلات به صورت غیرحضوری

همچنین در این زمینه حمیدرضا البرزی، معاون اعتبارات صندوق کارآفرینی امید اعلام کرد: از ابتدای سال‌جاری تمهیدات لازم برای هوشمند‌‌‌سازی خدمات قابل ارائه در حوزه تسهیلات پرداختی با هدف تسهیل و تسریع در پرداخت به موقع تسهیلات به مجریان طرح‌‌‌های کسب و کار و شفافیت فرآیند اجرایی با هدف رصد آنی پرداخت‌‌‌های انجام‌شده صورت گرفت و هم‌‌‌اکنون در همه کشور، تسهیلات ضروری صندوق کارآفرینی، غیر‌حضوری پرداخت می‌شود. او با تاکید بر مزایای اجرای این طرح افزود: تکریم ارباب رجوع، کاهش هزینه‌‌‌های تشکیل پرونده و پرداخت تسهیلات و جلوگیری از انحرافات احتمالی کاربر از مزایای پرداخت تسهیلات غیر‌حضوری است.

معاون اعتبارات صندوق کارآفرینی امید بیان کرد: با طراحی نرم‌‌‌افزار مربوطه توسط کارشناسان فنی مرکز فناوری اطلاعات صندوق، در ابتدا استان البرز به عنوان استان پایلوت برای پرداخت تسهیلات غیر‌حضوری انتخاب شد و پس از اطمینان از روند مناسب اجرایی نرم‌افرار، در تمام استان‌‌‌های کشور، هم اکنون این تسهیلات به صورت الکترونیکی و کاملا هوشمند پرداخت می‌شود. البرزی تاکید کرد: در مرحله بعدی الکترونیکی شدن تسهیلات پرداختی، قرار است تسهیلات اشتغال غیر‌حضوری شود که برنامه‌‌‌ریزی‌‌‌های آن در حال انجام است.