در گفتوگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح شد
بن‌بست صنعتیسازی کجاست؟
در همین راستا دبیر انجمن تولیدکنندگان و فناوران صنعتی ساختمان بر این باور است که باید صنعتیسازی ساختمان به عنوان یک استراتژی مورد تایید مسوولان امر قرار بگیرد تا از مزایای بسیار بالای این استراتژی بهره گرفت.
متن زیر حاصل گفت‌‌‌وگوی کوتاهی با جعفر قرائتی‌ستوده است که به شرح ذیل می‌‌‌آید:
اخیرا رئیس مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در گفتوگو با خبرگزاری‌‌‌ها اعلام کرده است که هنوز سیستم یکپارچه‌‌‌ای برای اجرای مبحث یازدهم مقررات ملی و کنترل ساختمان که در واقع اصلی‌‌‌ترین مبحث مربوط به صنعتیسازی است، در کشور ایجاد نشده است، با توجه به این اظهارنظر شما فکر می‌‌‌کنید که باید چه اقداماتی انجام شود که بتوان واقعا سیستم یکپارچه‌‌‌ای را در حوزه صنعتیسازی ایجاد کرد؟
ابتدا باید عرض کنم که در مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی کارگروه سند توسعه صنعتیسازی ساختمان با مسوولیت اینجانب تشکیل شده است و در حال حاضر نیز پیگیر تدوین سند صنعتیسازی و همچنین وحدت رویه و یکپارچه‌‌‌سازی رویه‌‌‌ها در صنعتیسازی ساختمان هستیم. در ادامه لازم است به این موضوع اشاره کنم که اساسا مبحث یازدهم مقررات ملی ساختمان در حوزه تدوین ضابطه و مقررات عمل می‌کند و فعلا هم که اجرای آن الزام‌‌‌آور نیست. هر چند کاستی‌‌‌هایی هم در تدوین این مبحث وجود دارد که حوزه ساختمان صنعت ساختمان کشور را به سمت صنعتیسازی هدایت نمی‌‌‌کند. اصولا بر این باورم که تا تعریف صحیح صنعتیسازی به عنوان راهبرد مدنظر قرار نگیرد و امر طراحی را به بعد از انتخاب شاخص‌‌‌های الزامی و اختیاری موکول نکرد و همچنین مابقی مسیر صنعتیسازی را همچون سایر عرصه‌‌‌هایی که در صنعتیسازی آنها مانند ساخت تجهیزات و ماشین‌‌‌آلات عمل کرده‌‌‌ایم، اقدام نکنیم، صنعتیسازی ساختمان به صورت یکپارچه شکل نخواهد گرفت.
در اظهارات مسوولان وزارت راه همچنین عنوان شده است که با شرایط موجود امکان شکست پروژه‌‌‌های صنعتی با سیستم‌های متداول بسیار بالاست، شما دراین زمینه چه نظری دارید؟
ببینید با توجه به نیاز کشور در بخش مسکن و به‌خصوص در اجرایی کردن طرح نهضت ملی مسکن، سیستم‌های ساخت جایگاه خود را پیدا کرده‌‌‌اند، ولی باید توجه داشت که سیستم‌های ساخت صرفا جزئی از صنعتیسازی ساختمان هستند. قطعا همان‌طور که در سوال قبلی تاکید داشتم، باید صنعتیسازی ساختمان به عنوان یک استراتژی مورد تایید مسوولان امر قرار بگیرد تا از مزایای بسیار بالای این استراتژی بهره گرفت. هر چند که این دیگر یک انتخاب نیست بلکه یک الزام است.
طرح نهضت ملی مسکن، در حال حاضر مهم‌ترین طرح دولت در حوزه مسکن است که به اعتقاد بسیاری می‌تواند محملی برای تغییر روش‌های ساختوساز باشد، اما بررسی‌‌‌ها حاکی از آن است که یکی از دلایل عدم‌امکان اجرای صنعتیسازی در طرح نهضت ملی مسکن، شیوه پرداخت تسهیلات است که باید ۵۰درصد تسهیلات در اول پروژه تزریق شود، در حالی که با سازوکار فعلی چنین چیزی میسر نیست، به نظر شما برای رفع این مشکل چه باید کرد؟
این گزاره‌‌‌ای کاملا درست است. ولی این الزام نباید مانع توسعه صنعتیسازی شود و نباید تصور کرد که سازوکار پرداخت‌‌‌ها می‌تواند لزوما عامل بازدارنده توسعه امر صنعتی ساختمان باشد. برای حل این مشکل می‌توان روند اجرای پروژه‌‌‌ها را فاز‌‌‌بندی کرد و با پیش‌پرداختی که به کل قرارداد داده می‌شود، فازهای چندگانه اجرا را صنعتی ساخت. ضمنا با فعالیت‌هایی که انجمن و دیگر فعالان در نهادهای کارگزار پیگیری کرده‌‌‌اند، درصدد استفاده از روش‌های نوین مالی همچون گرفتن اعتبار، اوراق بهادار و تهاتر هستیم. ضمن اینکه دستورالعمل افزایش سقف تسهیلات تا ۳۵درصد برای صنعتیسازی نیز ابلاغ شده است.
شما بارها به لزوم تدوین طرح جامع صنعتیسازی ساختمان اشاره کرده‌‌‌اید، به نظر شما تصویب این طرح تا چه میزان می‌تواند در رفع مشکلات گره‌‌‌گشا باشد؟
در کل سال‌هاست که دولت‌‌‌های مختلف با برنامه‌‌‌های جزیره‌‌‌ای و منفک از هم به حل معضل پرداخته‌‌‌اند و در حوزه مسکن می‌توان گفت فقط نسخه مسکن مهر موفق بوده است. ضمن اینکه نتوانسته‌‌‌ایم در خصوص کاهش مصرف انرژی که بابت آن قانون تصویب کرده‌‌‌ایم یا افزایش کیفیت در ساختمان‌ها و... موفقیتی داشته باشیم. به نظر من فراتر از همه این موارد، تدوین یک طرح جامع با محورهای توسعه پایدار قطعا گره‌‌‌گشا خواهد بود.
لطفا درباره صنعتیسازی و برنامه هفتم توسعه نیز توضیح کوتاهی بفرمایید.
اکثر مسوولان در دولت و مجلس آگاه هستند که اگر می‌‌‌خواهیم ساختوساز موفقی در پیش داشته باشیم هیچ چاره‌‌‌ای به جز در نظر گرفتن استراتژی صنعتیسازی نداریم و فقط با این انتخاب می‌توان برنامه‌‌‌های هفتم توسعه در بخش‌‌‌های ساختمان و انرژی را محقق کرد.
در پایان بفرمایید، چرا با وجود اینکه در شعار همه مسوولان از شهردار تهران تا وزیر راه، تا نماینده مجلس و... بر لزوم صنعتیسازی مسکن تاکید دارند، اما در عمل کماکان اراده جدی برای عبور از شیوه‌‌‌های دستی ساختمان وجود ندارد؟
پاسخ این سوال نیز مانند طرح جامع توسعه صنعتیسازی ساختمان و مسکن است. همان‌طور که می‌‌‌دانیم دو نظام اجرایی در حوزه ساختوساز وجود دارد، یکی نظام فنی و اجرایی و دیگری نظام مهندسی که هیچ‌کدام به طور کلی خلاقیت، توسعه و استفاده از ظرفیت‌های مهندسی کشور را هدایت نمی‌‌‌کند و در برخی مواقع هم به عنوان یک مانع عمل می‌کنند، در چنین شرایطی اگر‌چه همگی بر لزوم صنعتیسازی مسکن متفق‌‌‌القول هستند، اما با توجه به شرایط یاد‌شده، عملا معضلات مانع از تحقق و توسعه صنعتیسازی در ساخت‌‌‌وسازها می‌شود.
