ابراهیم رئیسی رئیس‌‌‌جمهور اخیرا به منظور توسعه روابط با کشورهای مختلف، تنوع‌‌‌بخشی به مقاصد صادراتی و ایجاد زمینه‌‌‌های همکاری سیاسی و تجاری، به دعوت رسمی روسای جمهور کنیا، اوگاندا و زیمبابوه، عازم قاره آفریقا شد. طبق اظهارات قائم‌مقام باشگاه تجار ایران و آفریقا، در سال قبل بیش از ۵/ ۱۲۸‌هزار تن کالا به ارزش ۷۳ میلیون و ۷۸۱‌هزار دلار، تجارت ایران با کنیا، اوگاندا و زیمبابوه بود که ۱۲۴‌هزار و ۲۱۴ تن کالای ایرانی به ارزش ۵۴ میلیون و ۶۶۷‌هزار دلار، سهم صادرات ایران و ۴۳۵۱ تن کالا به ارزش ۱۹ میلیون و ۱۱۴‌هزار دلار، سهم واردات ما از این سه کشور بوده است. در همین حال برخی کارشناسان می‌‌‌گویند آفریقا مشتری بسیار خوبی برای کالاهای ایرانی است و بازار ۳/ ۱ میلیارد نفری این قاره، پتانسیل خرید بیش از ۱۰ میلیارد دلار کالاهای ایرانی را در سال دارد، اما موانعی بر سر راه است که باید آن را رفع کرد.

نایب‌رئیس کمیسیون صادرات انجمن صنایع لوازم خانگی ایران ضمن اشاره به اینکه بازار آفریقا ظرفیت زیادی برای صادرات لوازم خانگی ایرانی دارد و یک بازار چند میلیارد دلاری است، برخی از راهکارهای توسعه صادرات به این منطقه را برشمرد. رامین رزازی در گفت‌‌‌وگو با «ایسنا»، با بیان اینکه تاکنون فعالیت خاصی در حوزه صادرات لوازم خانگی به آفریقا انجام نشده، گفت: اما بازار این منطقه یک بازار چند میلیارد دلاری است. به گفته وی سال گذشته کل صادرات لوازم خانگی ایران حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون دلار و سال ۱۴۰۰ حدود ۳۳۰ میلیون دلار بوده و یکی از موانع اصلی صادرات هم پیمان‌سپاری ارزی است. چرا که برای صادرکننده توجیه اقتصادی ندارد که ارز خود را به قیمت ارزان‌‌‌تر در بازار عرضه کند.

رزازی با بیان اینکه پیمان‌سپاری ارزی مانع از استفاده از ظرفیت‌‌‌های صادراتی شده، تصریح کرد: بازار آفریقا ظرفیت زیادی برای صادرات لوازم خانگی ایرانی دارد، اما نیاز به فراهم شدن بستر و زیرساخت است. البته این موضوع برای کشورهای اطراف هم صادق است. نایب‌رئیس کمیسیون صادرات انجمن صنایع لوازم خانگی ایران با بیان اینکه یکی دیگر از دلایل پایین بودن صادرات لوازم خانگی ایرانی، عملکرد ضعیف در حوزه برندینگ است، گفت: حتی برخی کشورهای اطراف هم هنوز اطلاعات کافی از توسعه بخش لوازم خانگی در ایران ندارند. این در حالی است که ترکیه در دنیا در حوزه لوازم خانگی برند شده است.

وی همچنین با بیان اینکه بخش‌‌‌های دولتی مثل صندوق ضمانت‌‌‌های ارزی هم می‌تواند با ایجاد تعهد به صادرکنندگان کمک کند، گفت: در حوزه بانکی فعلا با روسیه و چند کشور دیگر ارتباط بانکی برقرار شده، اما به طور کلی امکان استفاده از ال‌سی به دلیل تحریم فراهم نیست. در این رابطه ارگان‌‌‌های دیگر در این بخش باید کمک و خلأ ال‌سی را پر کنند. تاکنون صندوق ضمانت ارزی اقداماتی در این زمینه انجام داده، اما فرآیند آن کمی دشوار است و صادرکنندگان تشویق به استفاده نشده‌‌‌اند. رزازی در پایان با بیان اینکه پیمان‌سپاری ارزی مشکل اصلی صادرکنندگان است، تصریح کرد: اگر ارز برنگردد، فرآیند تولید دچار مشکل می‌شود. اما با حذف تعهد ارزی تا ۷۰‌درصد مشکل صادرکنندگان برطرف می‌شود و خود فعالان اقتصادی می‌توانند برای حل دیگر مشکلات هم گام بردارند.

در همین خصوص جعفر قنادباشی کارشناس مسائل آفریقا و سفیر سابق ایران در لیبی نیز گفت: آفریقا ظرفیت‌‌‌های بسیاری دارد و کالاهای ایرانی مانند لوازم خانگی، فرش، تجهیزات الکتریکی، ابزار انتقال و توزیع برق، منسوجات، پوشاک و ماشین کشاورزی، موتورهای آب، کاشی و سرامیک بسیار طرفدار دارد. وی افزود: حلقه گم‌شده فعالیت ایران در آفریقا نبود اطلاع، آگاهی و شناخت کافی از محیط آفریقاست. ما می‌توانیم کالاهای ایرانی را با قیمت مناسب تولید و صادر کرده و نیازهای کشورهای آفریقایی را تامین کنیم.

سفیر سابق ایران در لیبی می‌‌‌گوید: ما کالاهای بسیاری تولید می‌‌‌کنیم که در کشورهای آفریقایی طرفدار و مشتری بسیار خوبی دارد. باوجود تبلیغات، همه کشورهای آفریقایی فقیر نیستند و بسیاری از آنها درآمدهای قابل ملاحظه از راه فروش نفت، گاز، سلاح و مواد معدنی دارند، بنابراین، فعالان اقتصادی و تجار ایرانی می‌توانند مشتری‌‌‌های پرپولی را در آفریقا به دست آورند. این کارشناس از مزیت‌های حضور ایران در بازار آفریقا صحبت کرد و ادامه داد: به دلیل اینکه ما سابقه استعماری در آفریقا نداریم و خوشنام هستیم، قیمت کالایی که ارائه می‌‌‌کنیم می‌تواند برای آفریقا به صرفه و برای ایران نیز بازار خوبی باشد. در مقابل ما هم می‌توانیم برای آنها بازار خوبی باشیم مانند محصول کاکائو که در ایران مصرف بالایی دارد، یا حتی میوه‌‌‌هایی مانند نارگیل و موز. بنابراین اگر روابط کشور را با آفریقا توسعه دهیم، می‌توانیم این کالاها را بدون واسطه با قیمت ارزان‌‌‌تر برای کشورمان تامین کنیم.

جعفر قنادباشی به تشریح پتانسیل شرکت‌های ایرانی برای ساخت زیرساخت در قاره آفریقا پرداخت و گفت: شرکت‌های ایرانی این توانایی را دارند که بتوانند طرح‌‌‌های بزرگ را در آفریقا اجرا کنند که از آن جمله می‌توان به انتقال برق، تلفن، سدسازی و ساخت پالایشگاه، سیلوسازی، پل و... اشاره کرد که فعالیت‌‌‌هایی برون‌مرزی و درآمدزاست. وی در پایان گفت: دولت سیزدهم به طور جدی درصدد توسعه روابط با کشورهای آفریقایی است و باید تلاش شود که سفرهای رئیس‌‌‌جمهوری جنبه تشریفاتی نداشته باشد و با حضور کارشناسان زبده و مسوولان مرتبط، نتایج سفرها تا اجرایی شدن توافقات دوجانبه، مورد پیگیری مستمر  قرار گیرد.