تغییرات منابع دلاری بانک‌ها در خرداد بررسی شد
تداوم رکود در سپردههای ارزی بلندمدت
در خصوص سپردههای ارزی بلندمدت می‌توان گفت که بانک کارآفرین با رشد ۹ درصدی سپردههای بلندمدت خود، تقریبا در این حوزه پیشتازی کرده است. میزان سپردههای بلندمدت این بانک از ۹/ ۹۹ میلیارد تومان به حدود ۱۰۸ میلیارد تومان در خرداد‌ماه رسیده است. پس از این بانک هم بانک دی قرار دارد. میزان سپردههای بلندمدت این بانک رشدی حدودا ۲ درصدی داشته و از ۴۷ میلیارد تومان به ۹/ ۴۷ میلیارد تومان رسیده است. غیر از این دو بانک، بانک‌ها دیگر یا رشدی نداشته یا رشدی نزدیک به صفر داشته‌اند. اما در این بین بانک اقتصاد نوین کاهش یک درصدی را در سپردههای بلندمدت خود تجربه کرده بود.
در بخش سپردههای کوتاهمدت، تغییرات کمی بیشتر بوده و بانک‌های بیشتری درگیر کم و زیاد شدن سپردههای خود بودهاند. بیشترین میزان رشد در آن بخش مربوط به بانک سامان است که میزان سپردههای ارزی کوتاهمدت آن با رشدی ۲۳ درصدی روبه‌رو بوده است. میزان سپردههای ارزی کوتاهمدت این بانک از ۵/ ۱۴هزار میلیارد تومان به ۸/ ۱۷هزار میلیارد تومان در انتهای خرداد ماه رسیده است. پس از بانک سامان هم، بانک اقتصاد نوین با رشد ۳ درصدی سپردههای ارزی کوتاهمدت خود مواجه بوده است. میزان سپردههای کوتاهمدت این بانک از ۴۹۵ میلیارد تومان به ۵۱۰ میلیارد تومان رسیده است. پس از این بانک، بانک خاورمیانه با عدم تغییر در میزان سپردههای کوتاهمدت در جایگاه سوم قرار گرفته و دیگر بانک‌های مورد بررسی هم شاهد کاهش منابع خود بودهاند.
انواع سپردههای ارزی
سپردههای ارزی مانند سپردههای ریالی انواع مختلفی دارند. بانک‌ها با ارائه طرح‌های مختلف سپردهگذاری به مشتریان امکان می‌دهند تا با توجه به نیاز‌های خود سپرده مناسب را انتخاب کرده و از مزایای آن بهره‌مند شوند. انواع سپرده ارزی عبارتند از سپردههای ارزی قرض‌الحسنه و مدت دار. سپردههای ارزی قرض‌الحسنه خود به دو دسته سپردههای پس‌انداز و جاری تقسیم میشوند. سپردههای قرض‌الحسنه، وجوه نقد مشتریان را نگهداری کرده و مشتری در قبال سرمایه‌گذاری خود در بانک، انتظار دریافت سود ندارد. سپردههای قرض‌الحسنه پس‌انداز ارزی به منظور محافظت از دارایی نقدی افتتاح میشوند و هر زمان که مشتری درخواست کند، امکان برداشت تمام سپرده وجود دارد.
در سپردههای قرض‌الحسنه جاری ارزی، دسته‌چکی در اختیار مشتری قرار می‌گیرد تا با آن عملیات بانکی ارزی خود را انجام دهد. در مقابل سپردههای قرض‌الحسنه، سپردههای مدت دار قرار دارد که مشتری با هدف دریافت سود و حفظ ارزش دارایی خود اقدام به افتتاح این نوع سپردهها می‌کند. شرایط سپردههای ارزی مدت دار مانند سپردههای ریالی بوده و بانک با توجه به مدت سپردهگذاری و نرخ سود مصوب به این سپردهها سود پرداخت می‌کند. همچنین امکان برداشت از سپردههای ارزی مدت دار تا پایان مدت سرمایه‌گذاری وجود نداشته و در صورت درخواست مشتری برای برداشت، سپرده با نرخ شکست مواجه می‌شود.
اهمیت سپردهپذیری ارزی بانک‌ها
سپردهپذیری یکی از خدماتی است که بانک‌ها از گذشته تاکنون ارائه داده و به کمک آن ابزارهای سیاستی بسیاری ابداع شده است. سپردهها در بانک‌ها علاوه بر اینکه از امنیت مناسبی برخوردارند، موجب میشوند تا نقدینگی در دست مردم کاهش یافته و با سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌های بانک، به سمت افرادی که نیازمند نقدینگی هستند حرکت کنند. درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری سپردهها یا سود ناشی از وام دادن آنها، بخش اعظمی از درآمد بانک‌ها را تشکیل می‌دهد و به همین منظور جذب سپرده بیشتر یکی از اولویت‌‌‌های بانک‌ها محسوب می‌شود. سپردهگذاری در بانک‌ها شامل انواع ارزها می‌شود. این نهادهای مالی برای تامین مالی اموری که به ذخیره ارزی نیاز دارد، باید به جذب سپردههای ارزی بپردازند. در ایران، به‌‌‌دلیل اعمال تحریم‌‌‌های گوناگون و همچنین تقاضای سفته‌‌‌‌‌‌بازی بالا برای دستیابی به این‌‌‌گونه دارایی‌‌‌‌‌‌ها برای نیازمندان اصلی آن مانند تولیدکنندگان سخت‌‌‌‌‌‌تر است.
بنابراین جمع‌‌‌آوری ارزهای خانگی یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند جریان ارزها را به سمت نیازمندان اصلی آن هدایت کند. سپردههای ارزی یکی از مهم‌ترین سپرده‌‌‌هایی است که توسط بانک‌ها جذب می‌شود. این سپردهها علاوه بر اینکه امنیت اسکناس‌‌‌‌‌‌های خارجی افراد را تضمین می‌کنند، این دارایی‌‌‌‌‌‌ها را به سمت چرخه تولید هدایت خواهند کرد. در ایران که تحت‌تاثیر تحریم‌‌‌ها دسترسی به ارز با مشکلات متعددی مواجه است، اهمیت این‌‌‌گونه سپردهپذیری بیشتر مشخص می‌شود. دولت در کنار بانک‌ها در تلاش است تا با وضع سیاست‌‌‌های تشویقی مردم را برای سپردهگذاری ارزی در بانک‌ها تشویق کند.
هرچند که پیش‌تر سابقه نه چندان جذابی در بازگشت دارایی‌‌‌‌‌‌ها به افراد وجود داشته، ولی دولت می‌تواند با اصلاح قوانین، اعتماد‌‌‌سازی دوباره‌‌‌‌‌‌ای انجام دهد. بانک‌ها با جذب سپردههای ارزی، نقدینگی موردنیاز خود را برای امور اعتباری ارزی تامین می‌کنند. باتوجه به تحریم‌‌‌ها و سختی تامین ارز موردنیاز برای بانک‌ها، سپردههای ارزی می‌توانند کمک شایانی در این حوزه باشند. علاوه بر این موضوع، جمع‌‌‌آوری ارزهای خانگی می‌تواند نوسانات بازار ارز را نیز کنترل کند.
بانک‌ها برای جذب سپردههای ارزی معمولا از متداول‌‌‌‌‌‌ترین ابزار خود یعنی نرخ سود سپرده استفاده می‌کنند. آنها با تقاضای یک ارز خاص از سوی مشتریان و همچنین منابع در دسترس خود، نرخ بهره مناسب را برای جذب سپردههای ارزی انتخاب کرده و به نوعی باتوجه به نرخ سود، بایکدیگر در جذب دارایی‌‌‌‌‌‌های ارزی رقابت می‌کنند. علاوه بر این موضوع، بانک‌ها معمولا تسهیلات ویژه را هم برای سپرده‌‌‌‌‌‌گذاران در نظر می‌‌‌گیرند تا بتوانند آنان را بیشتر نسبت به سپردهگذاری تشویق کنند. در ایران، بانک‌ها خدمت سپردههای ارزی را برای سه ارز دلار، یورو و درهم ارائه می‌دهند.
