کریدور شمال-جنوب و نقش کشتیرانی
هند یکی از شرکای تجاری ایران محسوب می‌شود و با داشتن شرایط اقتصادی مناسب به شدت علاقه‌مند به استفاده از کریدورشمال-جنوب برای عرضه ارزان تر کالا و محصولات خود به روسیه و در بازارهای اروپا است. سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در بندر چابهار تا حدودی می‌تواند به حل این مشکل کمک کند و کشور هند را مستقیما از طریق ایران به کشورهای هدف متصل کند. هند آماده دریافت نفت، زغال سنگ کک و بسیاری از کالاهای دیگر از روسیه بوده و در انتظار تحویل لوازم الکتریکی، ماشین‌آلات تجهیزات صنعتی، محصولات شیمیایی، منسوجات، محصولات غذایی و دارو به روسیه است.
موافقت نامه‌کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب در شهریور 1379 در سن پترزبورگ به امضای وزرای حمل و نقل سه کشور ایران ، هند و روسیه رسید و در سال 2002 میلادی با تصویب این سه کشور اجرایی شد. این کریدور یک شبکه حمل و نقل چندوجهی است که در برگیرنده مسیرهای حمل دریایی،جاده‌ای و ریلی است و در مقایسه با مسیرهای سنتی از نظر مسافت و زمان تا 40 درصد کوتاه‌تر و از نظر هزینه تا 30 درصد ارزان‌تر است. این کریدور به منظور تسهیل جابه‌جایی و جایگزینی جریان محمولات از مسیرهای کانال سوئز و تنگه جبل‌الطارق به مسیرهای چندوجهی اوراسیا ایجاد شده و این ظرفیت وجود دارد که 3 تا 5 درصد کالاهای عبوری از کانال سوئز،از طریق کریدور شمال-جنوب ترانزیت شود. در ذکر مزایای کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال-جنوب، فراتر از رشد تجارت و ترانزیت دوجانبه باید به تقویت پتانسیل صادرات از تمامی کشورها از جمله ایران از طریق این کریدور اشاره کرد. توسعه کریدور شمال-جنوب می‌تواند حمل و نقل جهانی را دگرگون کند و بر اساس پیش‌بینی روسیه، انتظار می‌رود ظرفیت حمل این کریدور تا سال 2030 به 32 میلیون تن افزایش یابد.
در پی حمله روسیه به اوکراین و اعمال تحریم‌های گسترده کشورهای اروپایی و آمریکا علیه این کشور، کریدور شمال-جنوب اهمیت بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده و در حال حاضر روسیه بیش از هر زمان دیگری برای مبادله کالا و تجارت با هندوستان و کشورهای جنوب و شرق آسیا به مسیر کریدور شمال-جنوب نیاز پیدا کرده است. بنابراین روسیه نیز باید به منظور ایجاد زیرساخت‌های مناسب باتسهیل فرآیندها در این کریدور، اقداماتی از جمله تجهیز بنادر دریای خزر و لایروبی ولگا را انجام دهد.
در سال 1401 کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با ایجاد یک ساختار جدید برای مدیریت کریدور، عزم خود را جزم کرد تا موضوع حمل و نقل درب به درب (Door to Door) را که از آمال دیرینه حمل‌و‌نقل کشور و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شد به منصه ظهور برساند و توانست با ایجاد یکپارچگی لازم در شرکت‌های زیرمجموعه خود از جمله حمل و نقل کانتینری، حمل و نقل ترکیبی کشتیرانی دریای خزر، خدمات نمایندگی هوپاد دریا و دفاتر منطقه‌ای خود و بندر سالیانکا در آستاراخان، حمل مستقیم محمولات از روسیه به هند و بالعکس و حتی حمل سراسری از چین به روسیه را با موفقیت به انجام رساند و با صدور بارنامه سراسری و ایجاد زیرساخت‌های لازم از جمله تجهیز حدود 1200 دستگاه واگن و 138 فروند انواع شناور با پنج میلیون تن ظرفیت و 291 هزار TEU کانتینر در خلیج فارس و دریای خزر، این مهم را در سال 1401 عملیاتی کند. مجموع بار حمل شده در کریدور شمال-جنوب در آغاز فعالیت 1500 TEU بوده و درآمد قابل توجهی نیز کسب شده است. کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران در نظر دارد با حمل 150 هزار TEU در برنامه سال 1402 این فعالیت راگسترش دهد. از آنجا که ایران می‌تواند به یکی از مهم‌ترین مسیرهای حمل و نقل بین‌المللی نه تنها در منطقه بلکه در جهان تبدیل شود، دولت نیز می‌تواند نگاه ویژه‌ای به موضوع کریدور داشته و ضمن تکمیل راه آهن زاهدان به چابهار و رشت به انزلی، فرآیندهای مربوطه را که از طریق ارگان‌های دولتی از جمله گمرک و سازمان بنادر و دریانوردی انجام می‌شود تسهیل کند تا موجب رونق تجارت در این مسیر شود. البته موضوعات حاکمیتی از جمله رایزنی با طرف‌های روسی و هندی از سوی وزارت امورخارجه می‌تواند کمک شایان توجهی به این امر کند.
کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران به طور مستمر در حال بهبود زیرساخت های لازم است تا مشتریان بتوانند به راحتی با اتصال به سیستم مدیریت کریدور،سفارش خود را ثبت کنند و بدون هیچ دغدغه و چالشی، محموله خود را از هر نقطه‌ای به نقطه دیگر در کریدور حمل نمایند.
