تامین مالی در کشاکش نگرانیها
سیگنالهای اقتصادی از احتمال بالا ماندن تورم یا استمرار گران شدن کالا حکایت دارد، جرقههای رشد بهای ارز، بودجه ۱۴۰۲، ریسک کسری بودجه پایان سال جاری، رشد قیمتهای جهانی و افزایش انتظاری هزینه دستمزد مواردی است که احتمال شرایط تورمی را برای واحدهای تولیدی افزایش میدهد که خروجی آن نیازمند به تامین بیشتر منابع مالی است. نکته دیگر آنکه با دو ویژگی واقعی روبهرو هستیم یکی سختگیری بانکها در اعطای تسهیلات و دیگری افزایش پیدا و پنهان نرخ سود در بانکها.
خروجی این موارد تا کنون به افزایش شدید نرخ اوراق بدهی همچون اوراق گام منتهی شده و به موازات آن افزایش هزینه تامین مالی از بازار سرمایه را به همراه داشته است. شرایط فعلی نگرانیهای جدیدی را برای واحدهای تولیدی لاجرم به همراه دارد، آن هم در وضعیتی که برای بسیاری از گروههای کالایی فروش در بازار داخلی دشوار شده است، بنابراین به نگرانیهای تولیدی میافزاید. رکود تورمی بهترین توصیف از وضعیت اقتصادی فعلی است که از یکسو فرآیند توسعه شرکتها را با محدودیت روبهرو خواهد کرد و از سوی دیگر ریسک فعالیتهای اقتصادی را دو چندان میسازد.
در این وضعیت مهمترین الزام برای استمرار تولید، تامین مالی با نرخ مطلوب است که در وضعیت فعلی بهشدت دشوار خواهد بود. باتوجه به موارد فوق در ابتدا باید دو واقعیت را پذیرفت اول آنکه تامین مالی با نرخ رسمی ۲۳ درصد یا امکانپذیر نبوده یا دشوار است، بنابراین از تمام پتانسیلها برای استفاده از این نرخ باید بهره گرفت. اما اگر به هر دلیلی استفاده از این نرخ سود در تامین مالی بانکی غیرممکن باشد باید نرخهای بالا اما از شبکههای بانکی را به رسمیت شناخت. در وضعیتی که تورم بیش از ۴۰ درصد قابل مشاهده بوده و دورنمای آن نیز نرخهایی در همین سطوح را در ذهن تداعی میکند تغییر چهره تامین مالی اجتنابناپذیر است.
در این وضعیت دو مسیر اصلی برای تامین مالی متصور خواهد بود، یکی تامین مالی از بازار پول (سیستم بانکی) که با نرخهای پراکندهای روبهرو هستیم و دیگری استفاده از ابزارهای مالی از تامین مالی زنجیرهای (قراردادهای سلف، پیشخرید مواد اولیه، پیشفروش کالا یا خریدوفروش اعتباری، اوراق گام، مرابحه و...). در این وضعیت که تورم بالا موجب شده نرخ (بهره تامین مالی) فاصله چشمگیری با واقعیت هزینه پول در اقتصاد داشته باشد نرخهای فعلی تامین مالی بازهم جذاب هستند، بنابراین تمامی این شیوهها توصیه میشود. به عبارت سادهتر اگر از بانک نتوانیم پول بگیریم باید از سایر شیوههای ذکر شده تامین مالی کرد. انتشار اوراق بدهی در تمامی ابعاد آن شاید مهمترین شیوه تامین مالی در ابعاد برجستهای باشد که بانکها برای مشتریان معمولی خود امکان سرویسدهی نداشته باشند، بنابراین استفاده از این اوراق را باید جدی گرفت.