تحریم‏‏‌های داخلی؛ سد راه تولیدکنندگان ظروف چینی

شرکت صنایع چینی تقدیس از سال ۱۳۸۳ پروانه بهره‌‌‌برداری گرفته و با ظرفیت تولید حدود ۲۵۰۰ تا ۲۶۰۰ تن ظروف چینی در سال، تولید را آغاز کرده و بعد از افزایش ظرفیت تولید طی سال‌های اخیر، در حال حاضر حدود ۱۱‌هزار تن در سال ظرفیت تولید دارد. اکنون نزدیک به ۱۰۰۰ نفر پرسنل به صورت مستقیم در این شرکت در سه شیفت مشغول به کار هستند. این شرکت به تازگی واحد گل‌‌‌آرایی روی ظروف چینی (درج نقوش) را نیز به مجموعه اضافه کرده است. مهدی مرادی، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت صنایع چینی تقدیس معتقد است تحریم‌‌‌های داخلی به واسطه‌‌ قوانین پیچیده و متعدد از تحریم‌‌‌های خارجی‌‌‌ سنگین‌‌‌تر و شدیدتر است. تولیدکنندگان مواد اولیه موردنیاز خود را با دشواری و از طریق دو یا سه کشور واسطه تامین و پول آن را حواله می‌کنند. بعد از ورود مواد اولیه در گمرک، گاهی اوقات تا ۶ ماه برای ترخیص معطل می‌‌‌مانند. وی افزود: زمانی که تولیدکنندگان مواد اولیه را سال‌هاست برای تولید وارد می‌کنند، چرا باید این میزان هزینه و زمان  را صرف ترخیص همان مواد اولیه وارداتی از گمرک کشور کنند. در حالی که این مسائل به سادگی قابل بر‌طرف شدن است.

 وابستگی به واردات در بخش ماشین‌‌‌آلات

متاسفانه در بحث ماشین‌‌‌آلات، کوره‌‌‌ها و قطعات یدکی وابستگی‌‌‌های بسیاری به واردات وجود دارد و این موارد باید از خارج از کشور تامین ‌‌‌شود. قائم‌مقام مدیرعامل شرکت صنایع چینی تقدیس با اعلام این مطلب در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» گفت: البته یک واحد ماشین‌سازی در مجموعه خودمان راه‌‌‌اندازی و سعی کردیم که بخش‌‌‌های زیادی از ماشین‌آلات، تجهیزات و قالب‌‌‌های موردنیاز را خودمان ساخته و به سمت بومی‌سازی حرکت کردیم. اما مواردی وجود دارد که تولید آنها در کشور از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نبوده و مجبور به واردات آنها هستیم.

مهدی مرادی با اشاره به مواد اولیه موردنیاز گفت: در تامین مواد اولیه موردنیاز برای گل‌‌‌آرایی روی ظروف چینی نیز مشکل وجود دارد. اکثر مواد اولیه موردنیاز در این بخش مانند طلا، کاغذ، رنگ، ورنی و... از خارج از کشور وارد می‌شود. البته اخیرا تولید برخی از این مواد اولیه در کشور آغاز شده است. وی درباره سایر مواد اولیه گفت: قسمت اصلی ماده اولیه ظروف چینی را خاک‌‌‌های معدنی مانند کائولن، سیلیس و فلدسپات و افزودنی‌‌‌های دیگر تشکیل می‌دهد. کائولن در کشور وجود دارد اما به تنهایی پاسخگوی تولید محصول با‌کیفیت نیست و حتما باید با یکسری ترکیبات دیگر از سایر کشورها ترکیب شود. مرادی افزود: برخی از خواص کائولن موجود در کشور مطلوب بوده اما بعضی از خواص آن به تنهایی پاسخ تولید محصول خوب را نداده و تولیدکننده مجبور است کائولن را از کشورهای دیگر وارد کرده و با کائولن موجود در کشور ترکیب کند. به همین دلیل باید یک ضریبی از کائولن را از خارج کشور تهیه کرده تا بتوانیم یک محصول ایده‌‌‌آل تولید کنیم.

 فقدان درک متقابل از سوی نهادهای دولتی در موضوع صادرات

با بعضی از کشورها مانند روسیه قراردادی منعقد شده که بر اساس آن از طریق شعب بانک‌هایی که در روسیه هستند، امکان تبدیل پروفرمای صادراتی به روبل و ریال فراهم شده و صادرکنندگان پول حاصل از صادرات را در بانک‌های ایرانی به صورت ریال تحویل می‌‌‌گیرند. قائم‌مقام مدیرعامل شرکت صنایع چینی تقدیس با اعلام این مطلب گفت: مشکلی که ایجاد می‌شود این است که دولت، صادر‌کنندگان را بابت صادرات به روسیه بدهکار ارزی می‌کند. گفته می‎شود صادرکنندگان به روسیه باید ارز حاصل از صادرات را در سامانه نیما عرضه کنند. در صورتی که صادرکنندگان به روسیه اصلا ارزی بابت صادرات دریافت نکرده‌‌‌اند. به دلیل نبود درک متقابل، روشن کردن این قضیه برای نهادهای دولتی دشوار است.  وی افزود: این مشکل از طرف وزارت صمت و بانک مرکزی ایجاد شده و برای صادرات به کشور عراق نیز این مشکل وجود دارد. در حالی که تلاش داریم صادرات غیرنفتی را افزایش دهیم اما در جهت معکوس آن عمل می‌شود و ما را از صادرات منصرف می‌کنند.

مرادی درباره راهکار صادراتی برای استفاده بیشتر از پتانسیل صادراتی گفت: برای این منظور یک شرکت در آلمان به ثبت رسانده‌‌‌ایم تا به واسطه آن بتوانیم به کشورهایی که مستقیما امکان صادرات وجود ندارد، اقدام کنیم. به این صورت که با استفاده از آن شرکت و یک برند ثبت‌شده، کالاها را به آلمان ‌‌‌فرستاده و در آنجا با آن برند برای بقیه‌‌ کشورها صادر می‌شود. با این روش با تحریم‌‌‌ها نیز دچار مشکل نمی‌‌‌شویم. وی افزود: این روش را فقط برای کشورهایی که به واسطه تحریم‌‌‌ها تمایل به خرید از ایران ندارند، به کار می‌‌‌گیریم. در حال حاضر بعضی از خریداران نمی‌‌‌خواهند ریسک خرید از ایران را بپذیرند. به ‌‌‌واسطه‌‌ اینکه باید بعضا پول‌‌‌ را مستقیم به کشوری حواله کنند که از آنها کالا را دریافت کردند و چون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تحریم‌‌‌ بوده بسیاری از کشورها نمی‌توانند پول را به ایران حواله کنند و ترجیح می‌دهند به صورت مستقیم از ایران خرید نکنند.

 کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده

مرادی با اشاره به مشکلات تولیدکنندگان گفت: در بازار داخل کشور نیاز زیادی به انواع ظروف چینی وجود داشت. اما در سال‌های گذشته مسائلی اتفاق افتاد که به واسطه‌‌‌ آن از میزان مصرف داخلی کاسته شده است. تحریم‌‌‌ها، فشارهای بسیاری به تولیدکنندگان وارد و آنها را در تامین مواد اولیه‌‌‌ موردنیاز دچار چالش‌‌‌های جدی کرده و میزان تولید را کاهش داده است.  وی افزود: مشکل بعدی جهش‌‌‌های ناگهانی نرخ ارز بوده که باعث گرانی تولید و کاهش قدرت خریدار شده است. به گونه‌ای که بسیاری از افرادی که قبلا توان خرید ظروف چینی را داشتند، این توان از آنها سلب شده است.

قائم‌مقام مدیرعامل شرکت صنایع چینی تقدیس با اشاره به تاثیر ویروس کرونا بر تولید گفت: در زمانی که کرونا شایع شده بود، برخی واحدهای تولیدی ظروف چینی یا تعطیل بودند یا با نصف ظرفیت خود فعالیت می‌‌‌کردند.  وی افزود: بسیاری از تولیدکنندگان در مدت زمان ۲ تا ۳ ساله شیوع ویروس کرونا با چالش جدی مواجه شدند. به این صورت که بخشی از ظروف چینی، به عنوان ظروف هتلی برای مصرف رستوران‌ها، هتل‌‌‌ها، کافی‌شاپ‌‌‌ها یا تالارها تولید می‌شود. وقتی این مجموعه‌‌‌ها در دوران کرونا تعطیل بودند و هیچ مسافری و گردشگری وجود نداشت، بالطبع نیازی هم به خرید ظرف یا تجهیز واحد خودشان را نداشتند. بنابراین فروش به این نوع مصرف‌کننده‌ها نیز به شدت کاهش پیدا کرد.

 دولت تسهیل‌گر تولید باشد

متاسفانه بسیاری از موارد اقتصادی و تجاری با مسائل سیاسی گره خورده؛ یعنی سیاست خارجی در خدمت اقتصاد نیست. در بسیاری از کشورهای دنیا، وزارت امور خارجه تسهیل‌‌‌کننده‌‌‌ روابط تجاری واحدهای تولیدی با بقیه‌‌ کشورهاست. قائم‌مقام مدیرعامل شرکت صنایع چینی تقدیس با اعلام این مطلب گفت: اما در کشور این خلأ واقعا احساس می‌شود؛ مثلا در بسیاری از کشورها اگر تولیدکنندگانشان قصد شرکت در نمایشگاه‌‌‌های بین‌المللی و فروش محصولات در آنجا را داشته باشند، دولت بخش اعظمی از هزینه‌‌‌های برگزاری این نمایشگاه‌ها را تقبل و پرداخت می‌کند تا آن شرکت‌ها بتوانند مشتری جدید یافته و محصولات خود را صادر کنند.

وی افزود: محصولات ایرانی کیفیت مطلوبی دارند و قیمت آنها نیز مناسب است، عمده مشکل به عدم‌ارتباط مناسب با سایر کشورها و مصرف‌کنندگان بین‌المللی برمی‌‌‌گردد. بخشی از آن به علت تحریم‌‌‌هاست و در کنار تحریم‌‌‌ها مشکلات دیگری نیز وجود دارد. سرمایه‌گذار و تاجری که قصد خرید محصولات ایرانی را دارد، سرمایه‌‌‌ خود را جایی می‌‌‌برد که با اطمینان خاطر بتواند فعالیت و برای بلندمدت برنامه‌ریزی کند. زمانی که تاجر دچار نااطمینانی در ادامه فعالیت تجاری با آن کشور شود، ترجیح می‌دهد مراوده‌‌‌ تجاری‌‌‌اش را با کشوری انجام دهد که اطمینان خاطر بیشتری داشته باشد. مرادی درباره مشکل بانکی گفت: یکی از مشکلات داخل کشور، سیستم بانکی است. بانک‌ها سرمایه در گردش در اختیار واحدهای تولیدی قرار نمی‌‌‌دهند و با این تورم بالا، واحدهای صنعتی برای تامین سرمایه در گردش باید بجنگند. اما در کشوری مانند چین، تسهیلات ارزان‌قیمت در اختیار واحدهای تولیدی با صفر‌درصد بهره قرار می‌دهند تا برای تولید ارزان‌‌‌تر و رقابتی تشویق شوند.