مدیر گروه صنعتی سازمان توسعه منابع انرژی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» عنوان کرد
واردات باتری با صادرات سرب
نکته حائز اهمیت دیگر اینکه وزارت صمت بدون توجه به ظرفیت های تولید، همچنان مجوز احداث کارخانه‌های جدید را در این صنعت صادر می‌کند که همین امر نگرانی‌ها از بازگشت سرمایه و سودآوری را دو‌چندان کرده است؛ در چنین شرایطی مدیران شرکت صبا باتری به عنوان سردمدار بازار که از آخرین فناوری‌های روز دنیا در تولید باتری بهره می‌برد، نسبت به چالش‌های آینده این صنعت هشدار می‌دهند.
مدیر گروه صنعتی سازمان توسعه منابع انرژی (صبا باتری) در همین خصوص می‌گوید: کشور ما در حوزه باتری‌های صنعتی و خودرویی ظرفیت مازاد دارد و ایجاد ظرفیت جدید به ویژه در حوزه باتری‌های «سرب اسیدی» نابود کردن منابع کشور است. نکته دوم اینکه در بحث صادرات مواد اولیه مانند سرب اعم از شمش سرب، کنسانتره و باتری اسقاط باید وزارت صمت با اولویت تامین نیاز داخلی مجوزها را صادر کند؛ در واقع با توجه به سرمایه‌گذاری‌های بالایی که در حوزه تولید باتری صنعتی صورت گرفته، اعلام می‌کنیم که توانایی تولید ۱۰۰درصد نیاز داخلی را داریم و با این شرایط صدور مجوز برای واردات بی‌رویه باتری صنعتی و صادرات سرب بدون توجه به ظرفیت‌ها و نیاز داخل کشور چیزی جز نابودی شرکت‌های داخلی نیست.
به گفته مهدی آقایان در حوزه باتری‌های صنعتی با وجود ظرفیت ۲۵۰ آمپر ساعتی شرکت ما و ۱۵۰ میلیون آمپر ساعتی سایر شرکت‌ها، ۱۰۰ درصد نیاز بازار داخلی قابل تامین است اما در هر دو مورد شاهد واردات باتری هستیم؛ به گونه‌ای که در ۹ ماهه امسال بالغ بر ۱۴ میلیون دلار باتری صنعتی و پلیت با مجوز قانونی وارد کشور شده و این در حالی است که واردات قاچاق هم معادل همین رقم وجود دارد.
متن پیش رو ما حصل گفت‌و‌گوی «دنیای اقتصاد» با مهدی آقایان، مدیر گروه صنعتی سازمان توسعه منابع انرژی (صبا باتری) در رابطه با مهم‌ترین دستاوردها و چالش‌های پیش روی این شرکت و صنعت باتری‌سازی است که در ادامه می‌آید.
لطفا در خصوص تاریخچه شکل‌گیری صبا باتری توضیح دهید.
شرکت «توسعه منابع انرژی توان» (صبا باتری) بر پایه شرکت باتری‌سازی نیرو بنا شده که از ۵۵ سال پیش تولید کننده باتری‌های «سرب اسیدی» بود و در صنایعی از جمله خودرو، مخابرات، معدن، نفت، نیرو و... مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ بر پایه فعالیت‌های این شرکت، صبا باتری تغییر ماموریت و ماهیت داد و علاوه بر تولید این باتری‌ها، سراغ باتری‌هایی که از جنس سرب اسیدی نبودند، رفت که از این جمله می‌توان به باتری‌های لیتیوم، نیکل کادمیوم، ترمال، سیلد صنعتی و همچنین تولید توربین‌های تا ۲۵۰ کیلووات برای نیروگاه‌های تجدید‌پذیر اشاره کرد تا به این ترتیب سبد محصولاتش را تکمیل کند.
در بخش خودرویی و صنعتی تا چه میزان ظرفیت تولید در کارخانه وجود دارد؟
در بخش باتری خودرویی شرکت ما با تولید نزدیک به ۶ میلیون دستگاه حدود ۵۰ درصد بازار را در اختیار دارد که در این راستا بخش عمده نیاز خودروسازان را نیز تامین می کنیم. در حوزه باتری‌های صنعتی مورد مصرف در صنایع مخابرات، برق ، نیروگاه‌ها ، یو پی اس ، حمل و نقل ریلی، کشنده‌ها، معادن و ... ظرفیتی بالغ بر ۲۵۰ میلیون آمپر ساعت در دو سطح فناوری باتری‌های سیلد و تیوبلار در شرکت ما ایجاد شده و امکان تامین کل نیاز صنایع فراهم است.
تا چه اندازه تولیدات شما منجر به کاهش واردات باتری شده است؟
تا سال ۹۵ در بخش باتری‌های سرب اسیدی خودرو، سالانه ۴ میلیون باتری وارد کشور می‌شد اما امروزه علاوه بر تامین نیاز بازار داخلی، در مجموع ۲میلیون باتری توسط شرکت‌های داخلی صادر می‌شود. در حوزه باتری‌های صنعتی با وجود ظرفیت ۲۵۰ آمپر ساعتی شرکت ما و ۱۵۰ میلیون آمپر ساعتی سایر شرکت‌ها، ۱۰۰ درصد نیاز بازار داخلی قابل تامین است اما در هر دو مورد شاهد واردات باتری هستیم؛ به گونه‌ای که در ۹ ماهه امسال بالغ بر ۱۴ میلیون دلار باتری صنعتی و پلیت با مجوز قانونی وارد کشور شده و این در حالی است که واردات قاچاق هم معادل همین رقم وجود دارد.
این در حالی است که شرکت صبا باتری در تولید انواع باتری سعی در خودکفایی کشور داشته است؛ به طور نمونه در حوزه باتری‌های لیتیومی با توجه به مصرف گسترده، ۱۰ سال پیش به این عرصه ورود کردیم و امروز به عنوان تنها تولید‌کننده سلول‌های لیتیومی در کشور، ظرفیت تولید به میزان ۱۰ میلیون آمپر ساعت ایجاد کرده‌ایم و از امکان طراحی پک‌های لیتیومی برخورداریم. همچنین در خصوص «نیکل کادمیوم» به عنوان آخرین حلقه زنجیره باتری‌ها که شرکت‌ها به دلیل برخی چالش‌ها مانند مسائل زیست‌محیطی (سمی بودن فلز کادمیوم) و طول عمر حدود ۲۰ ساله این باتری‌ها و نگرانی در خصوص صرفه اقتصادی برای تولید آن اقدام نمی‌کنند، به این عرصه ورود کردیم و امروز با استفاده از خط مونتاژ باتری‌های نیکل کادمیومی با ظرفیت ۵/ ۴میلیون آمپر ساعت نه‌تنها بخشی از نیاز کشور را تامین می‌کنیم، بلکه مونتاژ، شارژ و احیای این باتری‌ها را هم بر عهده داریم و امیدواریم ظرف دو سال آینده تولید پلیت این باتری‌ها را هم به سبد محصولاتمان اضافه کنیم.
در زمینه تهیه مواد اولیه چه مشکلاتی دارید؟
قبل از هر چیز لازم می‌دانم به این نکته اشاره کنم که ۶۵ درصد وزن هر باتری به طور میانگین از سرب تشکیل شده و در کشورهای مختلف ۷۵ تا ۸۰ درصد سرب مورد نیاز از بازیافت باتری‌های فرسوده و ۲۵ درصد از کنسانتره و معادن به دست می‌آید و در ایران ۹۰درصد سرب مورد استفاده از بازیافت و حدود ۱۰درصد از کنسانتره تامین می‌شود. از سوی دیگر صنایع کشور سالانه ۱۴۰هزار تن سرب نیاز دارند که از این میزان ۱۲۰ هزار تن در صنعت باتری استفاده می‌شود؛ با توجه به اینکه صبا باتری بزرگ‌ترین تولید‌کننده و بزرگ‌ترین مصرف‌کننده سرب کشور است؛ گروه شهید عارفی به عنوان زیر‌مجموعه ما که در منطقه ده نمک استان سمنان قرار دارد، با ظرفیت تولید ۷۰ هزار تن سرب و بازیافت ۱۰۰ هزار تن باتری اسقاط و فرسوده ایجاد شده است؛ در واقع بر اساس طرح ما در حوزه خودرو مصرف کننده باید زمان دریافت باتری جدید، باتری اسقاط را به ما تحویل دهد تا از یکسو مشکل تامین سرب ما رفع شود و از سوی دیگر میزان پرداختی مصرف‌کننده از این طریق تا ۴۰ درصد کاهش یابد اما به هر حال این میزان کفاف تولید ما را نمی‌دهد و باید علاوه بر بازیافت، از واردات باتری‌های اسقاط و معدن هم استفاده کنیم.
با وجود این شاهد صدور مجوز صادرات کنسانتره به عنوان مواد اولیه سرب که نوعی خام‌فروشی به شمار می‌رود، هستیم. حداقل انتظار ما این است که صادرات کنسانتره در سه ماه گرم سال که باتری‌ها به طور طبیعی دچار مشکل می‌شوند، ممنوع شود یا اینکه این ماده اولیه را به قیمت روز در بورس عرضه کنند و در صورت نبود خریدار، مجوز صادرات بدهند. به هر حال سرب یک ماده استراتژیک است و تنها قطعه‌ای است که اگر در ۲۲ میلیون خودرو دچار مشکل شود، در لحظه خودرو متوقف می‌شود. از سوی دیگر حدود ۳۰ شرکت در بخش تولید باتری سرمایه‌گذاری کرده‌اند و اگر برای تامین سرب تدبیر لازم صورت نگیرد، باید منتظر ورشکستگی این شرکت‌ها باشیم.
در حوزه صادرات تا چه اندازه موفق بوده‌اید؟
اگر چه برخی از شرکت‌های ایرانی در حوزه صادرات با بی‌توجهی به کیفیت، باعث ضربه به صادرات باتری می‌شوند اما در کشورهای منطقه بازخورد مطلوبی را نسبت به محصولات صبا باتری شاهدیم و سیر صعودی این استقبال ادامه دارد؛ به گونه‌ای که رقم قابل توجهی از باتری‌های صنعتی به عراق، افغانستان، کشورهای حوزه CIS و... صادر می‌شود و برنامه‌ریزی برای صادرات به روسیه و ترکیه انجام شده است. همچنین با اپراتورهای تلفن خارجی همراه در حوزه باتری‌های «یو پی‌اس» وارد مذاکره شده‌ایم که نتایج مثبتی به همراه داشته است. علاوه بر این در زمینه صادرات باتری‌های نیروگاهی نیز عملکرد قابل توجه شرکت را شاهد بوده‌ایم.
کیفیت باتری‌های شما تا چه اندازه همگام با استانداردهای جهانی بوده است؟
اگر ۵ سال پیش این سوال را می‌پرسیدید در پاسخ می‌گفتم نسبت به ترکیه و کره‌جنوبی عقب هستیم اما امروز فناوری ما مشابه فناوری روز دنیا است و برخی از شرکت‌های داخلی به دنبال ما استفاده از این تکنولوژی را در دستور کار قرار دادند؛ بنابراین تولید باتری سرب اسیدی ما با آخرین تکنولوژی روز دنیا انجام می شود.
قیمت باتری در کشور چگونه تعیین می شود؟
به دلیل اینکه میزان تولید باتری مازاد بر نیاز کشور است، رقابت‌پذیری بالایی دارد و افزایش قیمت چندانی را شاهد نیستیم؛ در واقع میزان تولید داخلی ۵/ ۱۴ میلیون باتری و نیاز کشور ۱۲ میلیون باتری است. از سوی دیگر با توجه به اینکه ما شرکت دولتی هستیم و از طرفی ۵۰ درصد نیاز بازار را تامین می‌کنیم، به صورت نانوشته قیمت‌گذاری بازار را در اختیار داریم و از آنجا که ۴۰ درصد بهای باتری را با دریافت باتری‌های اسقاط از قیمت نهایی کم می‌کنیم، تورم‌های عمومی در صنعت باتری چندان محسوس نبوده است؛ کما اینکه باتری کمترین افزایش قیمت را در خودرو داشته است.
اخیرا از یک باتری جدید در صنعت خودرو رونمایی کردید.
مدت زمان گارانتی یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های باتری خودرو است و استاندارد گارانتی در کشور یک ساله است اما صبا باتری با ارتقای شاخص‌های کیفی بالاتری مانند فرمولاسیون مواد فعال روی پلیت، باتری جدیدی با عنوان «اکسون» به بازارعرضه کرده و با اطمینان این باتری را ۱۸ ماه در تمام مناطق کشور از جمله مناطق جنوبی که گرمای هوا بسیار بالاست، گارانتی می‌کند. ذکر این نکته ضروری است که ما باتری‌های «ال ام تیوبلار» را که در صنایعی همچون نیروگاه‌های خورشیدی و کشنده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، تا ۴۰ ماه و باتری‌های «سیلد صنعتی» را بسته به کیفیت ۱۸، ۲۴ و ۳۶ ماه گارانتی می‌کنیم.
صحبت دیگری اگر دارید، بفرمایید.
کشور ما در حوزه باتری‌های صنعتی و خودرویی ظرفیت مازاد دارد و ایجاد ظرفیت جدید به ویژه در حوزه باتری‌های «سرب اسیدی» نابود کردن منابع کشور است. نکته دوم اینکه در بحث صادرات مواد اولیه مانند سرب اعم از شمش سرب، کنسانتره و باتری اسقاط باید وزارت صمت با اولویت تامین نیاز داخلی مجوزها را صادر کند؛ در واقع با توجه به سرمایه‌گذاری‌های بالایی که در حوزه تولید باتری صنعتی صورت گرفته، اعلام می کنیم که توانایی تولید ۱۰۰ درصد نیاز داخلی را داریم و با این شرایط صدور مجوز برای واردات بی‌رویه باتری صنعتی و صادرات سرب بدون توجه به ظرفیت‌ها و نیاز داخل کشور چیزی جز نابودی شرکت‌های داخلی نیست.
