مشارکت بانک‌ها در صنایع بزرگ کشور تا چه اندازه موثر است؟
حمایت بانکی از صنعت نفت
بسیاری از پروژههای بزرگ کشور در این سال‌ها با تامین مالی دولت و همکاری بخش خصوصی و هلدینگ‌‌‌های بزرگ و در همکاری با بانک‌ها و موسسه‌‌‌های مالی اجرایی شده‌‌‌اند. در سال‌های اخیر بانک‌ها به شکل مستقل یا در قالب کنسرسیوم در پروژههای بزرگ و حساس کشور مشارکت داشته‌‌‌اند و در این همکاری برد-برد نه‌‌‌تنها صنایع و بخش‌‌‌های اقتصادی به روند توسعه خود ادامه داده‌‌‌اند و کشور را منتفع ساخته‌‌‌اند، بلکه بانک‌ها نیز در شرایط تحریمی و سخت اقتصاد داخلی، زمینه‌‌‌ای مطمئن و سازنده برای سرمایه‌گذاری‌‌‌های خود داشته‌‌‌اند.
از آنجا که صنعت نفت و پتروشیمی، صنعتی سرمایه‌‌‌بر و سودآور است از نظر شبکه بانکی جزو صنایعی است که کفایت لازم را برای بازگشت سرمایه دارد و از منابع مطمئن برای سرمایه‌گذاری بانکی به شمار می‌رود. بانک تجارت یکی از بانک‌هایی است که نقش مهمی در حمایت از این صنعت و تامین مالی پروژههای آن داشته است. رویکرد بلندمدت بانک تجارت در سال‌های اخیر به صنعت نفت و پتروشیمی، رویکرد تخصصی بوده و همکاری با این حوزه‌‌‌ها همواره در اولویت و دستور کار عملی این بانک قرار داشته و توانسته است در قالب طرح‌‌‌های ویژه مانند گشایش اعتبارات اسنادی داخلی، صدور ضمانت‌‌‌نامه و تنزیل LC داخلی، این همکاری‌‌‌ها را تداوم بخشد.
حضور بانک‌ها در صنعت نفت و پتروشیمی
نفت محور بودن اقتصاد کشور از یک‌‌‌سو و نقش بانک‌ها در امر تامین منابع مالی پروژههای بزرگ اعم از نفت و گاز و صنایع دیگر، ضرورت هم‌‌‌افزایی صنایع و بانک‌ها برای نقش‌‌‌آفرینی بیشتر در توسعه اقتصادی ایران را دوچندان می‌کند. از طرفی صنعت نفت و زیرمجموعه‌‌‌های آن، همواره یکی از حوزه‌‌‌های پرسود و فعال در زمینه سرمایه‌گذاری بوده است و بانک‌ها چه به شکل حمایت و چه به‌‌‌عنوان سرمایه‌گذار همواره برای ورود به این عرصه تمایل داشته‌‌‌اند. در هیچ دوره‌‌‌ای وزارت نفت معطل سرمایه‌گذار خارجی نمانده و از توان و ظرفیت هلدینگ‌‌‌های بزرگ و کنسرسیوم بانک‌های کشور برای انجام پروژههای صنعت نفت استفاده کرده است.
در این راستا شبکه بانکی به‌رغم تحریم‌ها و پیچیدگی‌‌‌های موجود در عرصه مبادلات مالی موفق به ثبت عملکرد قابل دفاعی از خود شده که به عنوان مصداق این امر می‌توان به خدمات بانک تجارت اشاره کرد. تامین مالی و سرمایه‌گذاری در بالادستی و پایین‌‌‌دستی صنایع نفت و گاز اهمیت بالایی برای کشور دارد. به طور کلی دو روش جذب سرمایه خارجی و تامین مالی داخلی برای توسعه و تامین مالی پروژههای کلان نفت و گاز وجود دارد. تجربه تاریخی و آمارهای موجود با توجه به سیر تحریم‌ها نشان می‌دهد که هیچ‌گاه سرمایه لازم و کافی برای صنعت نفت کشور فراهم نشده است. با توجه به استمرار تحریم‌ها و عدم‌سرمایه‌گذاری خارجی، تنها راه ممکن و عملیاتی استفاده از سرمایه‌‌‌ها و منابع داخلی است.
در این میان بسیاری از همکاری‌‌‌های مشترک بین صنعت نفت و بانک‌ها به حوزه‌‌‌هایی متفاوت و منحصر به‌‌‌فرد و البته پرریسک همچون سرمایه‌گذاری در حوزه دانش‌‌‌بنیان‌‌‌ها و فناوری‌‌‌های نو اختصاص یافته است اما مسائل و چالش‌هایی مانند تفاوت نرخ تامین مالی داخلی و خارجی، حجم تامین مالی و ضمانت‌‌‌های موردنیاز، برای عملیاتی کردن این مسیر وجود دارد. البته دولت در یک‌‌‌سال اخیر تلاش کرده است تا زمینه‌‌‌های مشترک همکاری برای سرمایه‌گذاری را در حوزه‌‌‌های مختلف اقتصادی و صنعتی شناسایی کند و به مرحله سرمایه‌گذاری و اجرا برساند. در واقع زمینه‌‌‌های متنوعی برای سرمایه‌گذاری بانک‌ها در سال‌های اخیر به‌‌‌وجود آمده و در بسیاری موارد موانع و محدودیت‌های قبلی برای ورود و همراهی بانک‌ها در عرصه‌‌‌های مختلف برداشته شده است.
جزئیات مشارکت بانک تجارت در پروژههای نفتی
آبان امسال، هادی اخلاقی فیض آثار، مدیرعامل بانک تجارت از آغاز همکاری این بانک با گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس خبر داد. مدیرعامل بانک تجارت در حاشیه چهاردهمین نمایشگاه معرفی فرصت‌‌‌های سرمایه‌گذاری کشور، از آمادگی کامل این بانک برای توسعه هر چه بیشتر همکاری‌‌‌های بین دو مجموعه خبر داد و با اشاره به سابقه و کیفیت خدمات تخصصی ارائه شده توسط بانک تجارت به صنعت پتروشیمی به‌ویژه شرکت‌های تابعه پتروشیمی خلیج فارس گفت: افتخار بانک تجارت همکاری تنگاتنگ با تمامی شرکت‌های تابعه هلدینگ خلیج فارس و مشارکت فعال در تمامی طرح‌‌‌های توسعه‌‌‌محور این شرکت است. ازجمله همکاری‌‌‌های دوجانبه بانک تجارت و هلدینگ خلیج فارس می‌توان به ارائه مدل‌‌‌های نوین مالی به شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس و تامین مالی‌‌‌های ارزی و فاینانس از مسیرهای گوناگون از جمله بازار سرمایه و پوشش تمامی نیازهای شرکت‌های تولیدی پتروشیمی خلیج فارس در حوزه کالا اشاره کرد.
بانک تجارت به‌‌‌عنوان بانک سازمانی وزارت نفت و صنعت پتروشیمی کشور درحال حاضر از طریق شعب این بانک در محل فعالیت شرکت‌های پتروشیمی کشور و همچنین سراسر کشور از جمله استان‌‌‌های تهران، بوشهر، خوزستان، کرمانشاه، ایلام، مشهد و همچنین با به‌‌‌کارگیری توان متخصصان خود در مدیریت بانکداری شرکتی به طور شبانه‌‌‌روزی به این صنعت استراتژیک و مهم خدمت‌‌‌رسانی می‌کند. همچنین مدیرعامل بانک تجارت، پیش‌تر در اردیبهشت سال‌جاری اعلام کرده بود که بانک تجارت، بانک صنعت نفت، گاز و پتروشیمی کشور محسوب می‌شود و همواره به عنوان تامین‌‌‌کننده مالی اصلی در کنار این صنعت بوده است. این بانک در دو سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به‌رغم ریسک‌ها و تحریم‌های اقتصادی رقمی در حدود ۲۰میلیارد دلار در بخش نفت و پتروشیمی نقل و انتقال وجوه انجام داده است.
به گفته اخلاقی، بانک تجارت در فازهای ۱۱ و ۱۳ پارس جنوبی و در صنعت پتروشیمی از مجموعه‌‌‌های تحت پوشش هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج فارس حضور دارد و حدود ۶۰هزار میلیارد تومان حجم اعتبارات ریالی و به صورت ارزی هم بیش از ۲۵۰میلیون دلار در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده است. بانک تجارت در تلاش بوده تا در تامین مالی و بهره‌‌‌برداری از پروژههای صنعت نفت و پتروشیمی نقش مهمی ایفا کند و با گشایش اعتبارات اسنادی از جمله دیداری و مدت‌‌‌دار، پرداخت حوالجات و بروات، افتتاح حسابهای ارزی، نقل و انتقالات و صدور انواع ضمانت‌‌‌نامه‌‌‌های ارزی (پیش‌‌‌پرداخت، حسن انجام کار، گمرکی، استرداد کسور وجه‌‌‌الضمان و... )، سهم بزرگی در گردش چرخ اقتصاد کشور و به‌‌‌خصوص پروژههای نفتی و پتروشیمی داشته است.
همچنین این بانک، در قالب انواع تسهیلات ارزی کوتاه و میان‌مدت از طریق تسهیلات ریفاینانس و نهایی کردن چند قرارداد فاینانس، ارائه تسهیلات از محل صندوق توسعه ملی، در پیشبرد پروژههای بزرگ صنعت نفت و پتروشیمی تلاش کرده و در موارد خاص با بهره‌گیری از منابع ارزی بانک در حسابهای خارج از کشور، برای انجام پروژههای تکمیلی اقدام به پرداخت تسهیلات ارزی کرده است. بانک تجارت همچنین از محل صندوق توسعه ملی و تسهیلات ارزی، در تامین مالی چند پروژه نفت و گاز و طرح‌‌‌های توسعه‌‌‌ای دیگر شرکت کرده و سهم بالایی در انتقال ارزهای شرکت‌های مشمول داشته است. هم اکنون بانک تجارت با اعطای تسهیلات، تعیین حد اعتباری سالانه و موردی، گشایش اعتبارات اسنادی، خرید ارز و انتشار اوراق از صنعت پتروشیمی به‌‌‌عنوان یکی از صنایع مهم و کلیدی کشور حمایت می‌کند.
مهم‌ترین مشارکت‌‌‌های بانک تجارت در صنعت نفت
باتوجه به اینکه بانک تجارت از بدو تاسیس خود همواره با صنعت نفت، گاز و پتروشیمی کشور، تعامل و همکاری داشته و در بهره‌‌‌برداری و سودآوری بزرگ‌ترین پروژههای ملی و ارزآور، مشارکت و نقش‌‌‌آفرینی داشته، این بانک مشارکت لازم جهت تامین منابع مالی پروژههای صنعت نفت، گاز و پتروشیمی را با طراحی مدل‌‌‌های نوین و کارآمد در این صنایع راهبردی داشته است.
بر این اساس، برخی از مهم‌ترین خدمات عمومی مشارکتی بانک تجارت در بخش‌‌‌های بالادستی و پایین‌‌‌دستی صنعت نفت و پتروشیمی عبارتند از: تامین مالی و احداث پتروپالایشگاه «شهید قاسم سلیمانی» و سهم ۵/ ۷درصدی بانک تجارت، امضای قرارداد ۲میلیارد دلاری با صندوق توسعه ملی، حمایت بانک تجارت از تامین مالی طرح جامع شرکت پالایش نفت تبریز، امضای تفاهم نامه بین بانک تجارت و صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت و شرکت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی با هدف ارائه تسهیلات به شرکت‌های دانش‌‌‌بنیان و قطع وابستگی به شرکت‌های خارجی و رونق اقتصادی کشور، تفاهمنامه تامین منابع مالی احداث خط لوله انتقال فرآورده‌‌‌های نفتی مهرآران - فسا - شیراز (پارس) با شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌‌‌های نفتی، امضای تفاهمنامه با هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس و همکاری با مجتمع‌‌‌های این هلدینگ همچون پتروشیمی لردگان و همچنین تعدادی دیگر از پروژههای نیروگاهی و احداث پالایشگاه که این بانک با حضور هرساله خود در نمایشگاه بین‌المللی نفت و گاز تهران و معرفی خدمات و محصولات خود اقدام به جذب و خدمت بیشتر به مشتریان می‌کند.
