تولیدکنندگان داخلی به‌دنبال افزایش تولید و صادرات خود هستند
صنعت نسوز در مسیر افزایش تولید و صادرات
مواد نسوز در صنایعی که با حرارت بسیار بالا کار می‌کنند، استفاده می‌شود. این مواد در دمای بسیار بالا خواص فیزیکی و شیمیایی خود را حفظ می‌کنند. بیشترین کاربرد نسوز در ایران در صنعت فولاد است. مصرف این مواد در صنعت فولاد، بنا بر تکنولوژی مورد استفاده در کارخانه‌های بین ۱۰ تا ۲۰ کیلوگرم به ازای تولید هر تن فولاد است. البته تکنولوژی‌های جدید تولید مواد نسوز باعث افزایش طول عمر آنها شده است که باعث کاهش میزان مصرف این مواد در صنایع می‌شود.
تولیدات مواد نسوز و دیرگداز کشور می‌تواند نیاز داخل را به‌طور کامل برطرف کند. صنعت فولاد حدود ۷۰ درصد از مواد نسوز داخل کشور را مصرف می‌کند که بیشترین میزان مصرف بین صنایع کشور است. صنایع سیمان، نفت و گاز و پتروشیمی از دیگر صنایعی هستند که از این مواد به‌طور مستمر بهره می‌برند. برای دستیابی به هدف ۵۵ میلیون تن فولاد در کشور، به حدود ۵۰۰ تا ۷۵۰هزار تن مواد نسوز در سال مورد نیاز است که زیرساخت‌ها در واحدهای تولیدی موجود تقریبا آمادگی این حجم تولید را دارند.
به دلیل اهمیت بالای این مواد در صنعت فولاد، تداوم تولید فولاد به کیفیت، قیمت مواد نسوز، لجستیک، نصب و تخریب و بازسازی آنها وابسته است. عدم توجه به بازسازی و جایگزینی این مواد در کارخانه‌های فولادی می‌تواند صدمات جبران‌ناپذیری را به تجهیزات فولادسازان وارد کند.
صنعت نسوز، صنعتی دانش‌بنیان
علی حسین زاویه، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت مواد نسوز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به دانش‌بنیان بودن صنعت نسوز، اهمیت این صنعت در رشد و توسعه کشور را تشریح کرد و گفت: همه کالاهای نسوز دانش‌بنیان هستند، زیرا هر محصول تولیدی با محصول دیگر با همان نام و حتی با همان ترکیب شیمیایی بنا به محل کاربرد متفاوت است. بنابراین تداوم تولید، حمایت دیوان‌سالاری دولتی در کشور را طلب می‌کند. این حمایت، به معنای کمک به صنعت برای تولید مواد اولیه و سرمایه‌گذاری در این راستا و قبل از آن اکتشافات معدنی و کمک به ایجاد واحدهای فرآوری در مناطق معدنی است. این مهم باید در نخستین قدم توسط نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی برداشته شود که با تشویق متخصصان به حضور در مناطق دور افتاده معدنی و ورود سرمایه به آن محدوده‌ها با توزیع مجدد درآمد، هم رشد معارضین محلی متوقف شود و هم با ایجاد ارزش افزوده ثروت ملی افزایش و رشد هماهنگ مناطق کشور تضمین شود.
وی بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان مواد نسوز در کشور را صنعت فولاد و سیمان دانست و افزود: ظرفیت‌سازی در صنعت نسوز برای پاسخگویی به تولید ۵۰ میلیون تن فولاد به عنوان مصرف‌کننده اصلی مواد نسوز و سیمان در رتبه بعدی و همچنین توسعه نفت و گاز پتروشیمی و انرژی است که در حال حاضر به دلیل عدم رسیدن صنایع فوق به اهداف برنامه‌ریزی شده، ما مازاد ظرفیت داریم.
علی حسین زاویه در پاسخ به این سوال که تعداد کارخانه‌های تولیدی مواد نسوز در کشور چه تعداد است، گفت: تعداد کارخانه‌های عضو انجمن صنفی کارفرمایان صنعت مواد نسوز در حال حاضر ۳۴ واحد است که با متقاضیان جدید برای پیوستن به انجمن به ۳۸ واحد خواهد رسید، اما تعداد واحدهای فعال بیش از ۵۰ واحد است که عمدتا واحدهای کوچک هستند.
این واحدها به دلایل مختلف از حضور در انجمن ابا دارند، زیرا نگران کنترل شدن توسط واحدهای بزرگ و حذف خود از بازار کوچک‌شان هستند. البته تا این لحظه انجمن حقوق آنها را محفوظ داشته و بعضا برای حضور در بازار به آنها کمک کرده است چون تصمیمات جمعی، آنها را نیز منتفع کرده است.
استقبال مشتریان خارجی از محصولات با کیفیت ایرانی
وی در ادامه به استاندارد تولید مواد نسوز در کشور پرداخت و عنوان کرد: چون نسوزها بر اساس سفارش و کاربرد تولید می‌شوند باید از کیفیت مورد درخواست مصرف‌کننده تبعیت کنند. نسوزها برای آزمون کنترل کیفیت دارای استانداردهای ملی هستند و با همکاری انجمن سازمان ملی استاندارد نسبت به بازنگری و ارتقای آنها اقدام شده است. این همکاری همیشه برای صنعت نسوز رضایت‌بخش بوده است.
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت مواد نسوز در خصوص عرضه محصولات نسوز در بورس کالا گفت: کالای نسوز بر اساس سفارش ساخته می‌شود و بنابراین نمی‌توان عرضه آن در بورس کالا را ارزیابی کرد. من تجربه‌ای در سایر کشورها برای چنین کالاهایی که تحت سفارش تولید می‌شوند ندارم. البته حضور واحدهای تولیدی در بورس به شرط اینکه بورس را بازار سرمایه بدانیم و با آن رفتار صحیح داشته باشیم یک تجربه تاریخی خوب در اقتصاد است که ماموریت خود را در توسعه انجام داده اما در بورس ما جای تامل دارد.
وی در آخر به موضوع واردات و صادرات مواد نسوز پرداخت و افزود: همان‌گونه که ذکر شد چون کالای نسوز بر اساس نیاز مشتری تولید می‌شود و ظرفیت‌سازی در زمینه تولید به هر نحوی انجام شده و نیروهای کارآمد طی سال‌ها تربیت شده‌اند که ما در خصوص عرضه برای رفع نیاز‌های داخلی مشکلی نداریم. البته بعضی از کالاهای نسوز که تقاضای آن اندک هستند و تولید آنها صرفه اقتصادی ندارد که از خارج وارد می‌شود، بیش از ۵ درصد نیاز را شامل نمی‌شود. با توجه به ظرفیت‌های موجود و نصب شده و دانش فنی تولید، برخی از مواد نسوز هم اکنون صادر می‌شود که مقصد آنها کشورهای صنعتی است. مقدار آنها نسبت به ظرفیت اندک است، ولی صادرات آنها نشان‌دهنده توان بالقوه در کشور است که باید جدی گرفته شود.
تامین مواد اولیه، دغدغه تولیدکنندگان مواد نسوز
عبدالحمید فرهی، رئیس هیات‌مدیره شرکت فرآورده‌های نسوز مهرگداز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به ظرفیت بالای تولید مواد نسوز و تامین نیاز داخلی عنوان کرد: نسوز‌های عمومی مثل آجر‌های کوره بلند که هر ۶ سال یک بار تعویض می‌شوند، در کشور تولید شده و نگرانی خاصی بابت تامین این مواد نداریم. فقط نسوز‌های خاص هستند که در تولید آنها ضعف داریم و اقدام به واردات می‌کنیم. در زمینه ورود تکنولوژی‌های تولید مواد نسوز، پیشرو هستیم. بسیاری از فناوری‌های نوین تولید نسوز در کشور موجود است و از آنها برای رفع نیاز صنایع فولاد، سیمان و دیگر صنایعی که به این مواد نیاز دارند، استفاده می‌شود. ظرفیت تولید نیز نیاز داخل را برطرف می‌کند. پس مشکلی برای تامین نسوز در صنایع کشور وجود ندارد.
وی با دفاع از کیفیت مواد نسوز تولیدی درکشور به استاندارد جهانی آنها پرداخت و گفت: قطعا مواد نسوز تولیدی در کشور تمام استانداردهای جهانی را دارند و کیفیت بسیار بالایی دارند. نسوز داخلی نه تنها می‌تواند فولادسازان داخلی را از محصولات خارجی بی‌نیاز کند، بلکه در بازارهای صادراتی، توان رقابت با نسوز‌های کشورهای دیگر را دارا است. صادرات مواد نسوز به علت لزوم ارائه خدمات پس از فروش، نسبت به محصولات دیگر کمی دشوار است. اما با بالا رفتن قیمت مواد اولیه که توسط چین تامین می‌شد، بسیاری از کشورهای همسایه برای خرید مواد نسوز به تولیدکنندگان ایرانی مراجعه می‌کنند. به همین علت امروز محصولات خود را به عراق، روسیه و دیگر کشورها صادر می‌کنیم.
فرهی در پایان این گفت‌وگو عنوان کرد: تنها چالش تولید مواد نسوز در کشور تامین مواد اولیه آن است که بعضا از چین تهیه می‌شود. بسیاری از کشورهای دنیا مواد اولیه خود را از چین تامین می‌کنند. به جز مواد اولیه تولید نسوزها، در تولید محصول نهایی مشکل بزرگی بر سر راه تولیدکننده وجود ندارد. این مشکل را نیز می‌توان با صادرات محصول نهایی و خرید مواد اولیه به ازای صادرات جبران کرد.
