آلودگی هوا، مدیریت آب برای کشاورزی و صنعت، بومی‌‌سازی ماشین‌‌آلات و دستگاه‌های صنعتی و... ازجمله مواردی است که راه چاره آن به دست نواندیشان و نوآوران این شهر باز می‌شود؛ اما مشکلاتی نظیر کمبود منابع مالی و سرمایه‌‌گذار و مهاجرت نیروهای متخصص ازجمله موانع سخت‌گذری هستند که بدون رفع آنها، اصولا جایی برای زیست‌‌بوم نوآوری باقی نمی‌‌ماند.

در این باره محمدعلی زاهدی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌‌گذاری خطرپذیر هدهد در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» بخشی از مشکلات اکوسیستم کارآفرینی در اصفهان را تشریح کرد. همچنین احمد ورد، مدیرعامل سابق صندوق پژوهش و فناوری استان اصفهان از تفاوت‌‌های اکوسیستم نوآوری در اصفهان و تهران گفت، یحیی پالیزدار، مدیرعامل شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری فولاد مبارکه لزوم حمایت صنایع از این اکوسیستم را تبیین و مهدی عظیمیان‌زواره، مدیرکل توسعه شعب پردیس‌‌های پارک فناوری پردیس مشکلات کلی این اکوسیستم در ایران را برشمرد، که مشروح آن را می‌‌خوانید.

زاهدی، یکی از فعالان این حوزه در اصفهان است. وی با اشاره به اینکه سرمایه‌‌گذاری جسورانه ذاتا در تمام جهان فرآیندی است که با عدم اطمینان انجام می‌شود و ماهیتا پر از ریسک است، اظهار کرد: وقتی درباره صنعت سرمایه‌‌گذاری جسورانه، خارج از تهران حرف می‌‌زنیم باید در نظر بگیریم که مشکلات شرکت‌‌هایی که به‌‌صورت فعالانه و به‌طور متمرکز در این صنعت‌‌کار می‌کنند بیشتر است؛ مانند نبود نیروهای متخصص، یا کمبود نیروهای حقوقی یا قیمت‌گذار در این حوزه که تعداد آنها نسبت به تهران کمتر است و هنوز آن‌‌طور که باید آماده نشده‌‌اند.

وی افزود: به خاطر شرایط فعلی کشور مانند تورم، وجود تحریم‌ها و مهاجرت نیروی انسانی متخصص، عدم اطمینان برای صنعت سرمایه‌‌گذاری جسورانه بدون اغراق ۱۰ برابر شده است.

وی گفت: باید در نظر گرفت که صنعت سرمایه‌‌گذاری جسورانه خود پر‌ریسک است و در ایران این ریسک بیشتر است و کار کردن خارج از تهران، به‌‌آسانی فعالیت در پایتخت نیست و هنوز آنقدر تجربه در اصفهان ایجاد نشده که پروژه‌های بزرگ ارزیابی شوند.

زاهدی با اشاره به اینکه عده‌‌ای در حال تلاش برای ضربه زدن به این صنعت هستند بیان کرد: با ایجاد فضای ناامیدی هم سرمایه و هم نیروی انسانی هر دو تحت‌الشعاع قرار می‌گیرند و به این‌گونه رفتارها واکنش نشان می‌دهند و این باعث می‌شود هر فعلی که انجام می‌دهند منجر به این شود که اقتصاد نوآوری خارج از تهران و بالطبع در ایران ده‌ها قدم به عقب برگردد.

تفاوت اصفهان با تهران

احمد ورد، مدیرعامل سابق صندوق پژوهش و فناوری استان اصفهان نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اما مساله را میزان عرضه و تقاضا دانست و گفت: در تهران میزان عرضه سرمایه از تقاضا بیشتر است و این باعث می‌شود که نیروها و جوانان خلاق، به تهران مهاجرت کنند و این خود باعث تضعیف اکوسیستم اصفهان می‌شود.

مدیرعامل سابق صندوق پژوهش و فناوری استان اصفهان تصریح کرد: باید از ورود سرمایه به اکوسیستم نوآوری استقبال شود، چراکه باعث می‌شود این اکوسیستم در بلندمدت فعال باشد و در آینده ضعیف نشود. ما برای افزایش عرضه سرمایه در اصفهان تلاش جدی کرده‌‌ایم اما اگر صنایع فعال شوند بسیار خوب است البته که باید در نظر گرفت این کار تخصصی است و اینکه خود آن صنعت بتواند یک صندوق سرمایه‌‌گذاری خطرپذیر راه بیندازد کار سختی است و راه آسان‌‌تر این است که آن سرمایه را در اختیار نهادهای حرفه‌‌ای قرار دهد. یحیی پالیزدار، مدیرعامل شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری فولاد مبارکه با اشاره به اینکه سرمایه‌‌گذاری خطرپذیر مانند هر صنعت دیگری نیاز به زیرساخت دارد، اظهار کرد: این صنعت، صنعتی نیست که زیرساخت‌‌های آن سخت‌افزاری باشد و بیشتر نرم‌‌افزاری است. وی افزود: در توسعه زیرساخت‌‌های موردنیاز برای چنین صنعتی در شهرستان‌ها به‌‌مراتب کمتر از تهران سرمایه‌‌گذاری صورت گرفته است و سرمایه‌‌گذاری‌‌هایی که معمولا معاونت علمی ریاست‌جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی و... انجام می‌دهند به‌‌مراتب در تهران تمرکز بیشتری دارند.

زیرساخت؛ نخستین چالش

مدیرعامل شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری فولاد مبارکه نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با اشاره به اینکه بر اساس آمار تقریبا ۱۰ درصد اکوسیستم استارت‌آپ کشور در اصفهان است گفت: نخستین چالشی که با آن مواجه هستیم زیرساخت است که این زیرساخت از ادبیات شروع می‌شود؛ از مفاهیمی که باید گوش مردم با آن آشنا شود تا زیرساخت‌‌هایی مانند فضاهای کار اشتراکی و شتاب‌‌دهنده‌ها که در شهرستان‌ها کمتر دیده می‌شود و از طرفی بحث نیروی انسانی که برای اینکه بتوان ارزیابی بهتری داشت و بتوان کمک درستی به استارت‌آپ‌ها کرد ارزیاب خوب و راهبر (منتور) مستقر نیاز است. همچنین نیاز به افرادی است که بتوانند این فضا را مدیریت کنند.

پالیزدار ادامه داد: مانند هر صنعت دیگری در این صنعت نیاز به مواد اولیه است تا بتوان به خروجی رسید و مواد اولیه اکوسیستم استارت‌آپی تیم‌‌های فناور و استارت‌آپی هستند. وی با اشاره به جذابیت‌‌های موجود در تهران برای فعالان این حوزه گفت: در تهران زیرساخت بیشتری موجود است و آمادگی فرهنگی و منابع مالی چند برابر بیشتر از شهرستان‌ها در تهران است و اینها باعث می‌شود تیم‌‌ها پس از مدتی به تهران مهاجرت کنند.

لزوم ورود صنایع بزرگ

مدیرعامل شرکت پشتیبانی و توسعه فناوری فولاد مبارکه بیان کرد: آنچه می‌تواند برای شهرستان‌ها ارزش‌‌افزوده باشد، صنایع موجود در شهرستان‌هاست یعنی در مقابل جذابیت‌‌هایی که در اکوسیستم تهران است، اکوسیستم اصفهان می‌تواند محرک‌‌هایی در قالب صنایعی مانند فولاد، پتروشیمی، پالایشگاه‌ها و... را با خود داشته باشد و این صنایع می‌توانند نقاط ضعف یادشده را جبران کند؛ اما چون این صنایع کمتر به این فضا ورود کرده‌‌اند آن نقطه قوت شکل نگرفته است.

ایده‌ها جذاب نیستند

در ادامه مهدی عظیمیان‌زواره، مدیرکل توسعه شعب پردیس‌‌های پارک فناوری پردیس در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» اظهار کرد: در حالت کلی مشکلات و چالش‌‌های این حوزه در سه بخش عنوان می‌شود که استان اصفهان هم از آن مستثنی نیست؛ جذاب نبودن ایده‌ها و طرح‌های تیم‌‌ها برای سرمایه‌‌گذاران یکی از این مشکلات است. مورد دیگر اینکه بعضا ممکن است ایده‌های خوبی پیدا شود اما تیم‌‌های خوبی آن را اجرا نمی‌کنند و آیتم مهم دیگر تیم است که اگر تیم قوی و منسجمی کنار این ایده نباشد امیدی به سرانجام این ایده نیست و عملا با بررسی‌‌هایی که سرمایه‌‌گذاران انجام می‌دهند وقتی بررسی می‌کنند که تیم‌‌های قوی در شُرف انجام این ایده‌ها نیستند عملا به آن موضوع ورود نمی‌کنند و سرمایه‌‌گذاری برای آنها جذابیت ندارد. عظیمیان افزود: سرمایه‌‌گذاران اخیرا به نسبت سابق کمتر ریسک می‌کنند و به دنبال سرمایه‌‌گذاری‌‌های مطمئن می‌گردند، آنها به دنبال شرایط مطلوب‌‌ترند و آنجایی سرمایه‌‌گذاری می‌کنند که اطمینان حاصل ‌‌شده که دلیل این اقدام شرایط ناپایدار اقتصادی کشور است؛ به‌‌عبارت‌‌دیگر اگر کسی سرمایه‌‌ای دارد طبیعتا قصد از دست دادن آن را ندارد. مساله دیگر ضعف در ایده‌پردازی و تیم‌‌های اجرایی است.