مدیرعامل سازمان سرمایه گذاری و مشارکتهای مردمی شهرداری تهران در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تشریح کرد
چارچوب سرمایه گذاری در پروژه‌های پایتخت
مهدی شریفیان، مدیرعامل سازمان سرمایهگذاری و مشارکتهای مردمی شهرداری تهران درباره لزوم سرمایهگذاری در شهر تهران گفت: عموما تامین منابع برای توسعه شهرها، به روش‌های مختلف انجام می‌شود و در شهرداری تهران در سالیان گذشته بحث تامین منابع مورد نیاز توسعه شهر و همچنین نگهداشت از طریق دریافت عوارض به عنوان درآمد پایدار رخ می‌داد اما از آنجا که سهم عوارض ناچیز بود، شهرداری به کسب درآمد از عوارض ساخت‌و‌ساز در شهر روی آورد به‌گونه‌ای که هر زمانی ساخت‌و‌ساز رونق داشت و اقبال زیادی به ساخت مجتمع‌های بزرگ تجاری بود، درآمد شهرداری افزایش می‌یافت اما وقتی فضای کسب و کار در حوزه ساخت‌و‌ساز راکد می‌شد، طبیعتا تاثیر مستقیم بر درآمدهای شهرداری می‌گذاشت.
وی با بیان اینکه به دلیل همین وابستگی سعی کردیم تغییر رویکرد داده و تصمیمات جدیدی درباره تامین منابع مورد نیاز توسعه تهران اتخاذ کنیم افزود: بر موضوع سرمایه‌پذیری تمرکز کردیم که به مراتب این بحث عوارض کمتری به شهر وارد می‌کند؛ یعنی ما به جای اینکه سعی کنیم با افزایش بارگذاری در شهر سرمایه کسب کنیم، سعی کردیم در یک فضای برد-برد از ظرفیت و توان بخش خصوصی بهره ببریم. به این مفهوم که فرصت‌های شهر را با سرمایه‌گذارانی که منابع مالی دارند، در قالب‌های متعدد و زمان‌بندی مشخص شریک می‌شویم که با توجه به هر پروژه، مدل اقتصادی آن تعریف و باعث می‌شود به جای شهرفروشی و افزایش بارگذاری در شهر، با ایجاد فرصت اشتراکی میان شهرداری تهران و بخش خصوصی هم باعث تولید سرانه‌های مورد نیاز شهر شویم و هم فضای کسب و کار را در شهر رونق دهیم.
شریفیان در توضیح نفع مردم در این نوع سرمایه‌گذاری‌ها گفت: براساس وظیفه ذاتی، شهرداری‌ها باید بتوانند خدمات و سرانه‌های مورد نیاز شهر را تامین کنند و ما در این پروژه‌ها که در حوزه‌های حمل ونقلی، خدماتی، گردشگری و...است، بعضا به‌طور مستقیم با مشارکت بخش خصوصی کار را پیش می‌بریم و در قالب روش‌های مختلف همچون BOT با شریکمان به توافق می‌رسیم که در نهایت مالکیت پروژه با شهرداری خواهد بود و بخش خصوصی در مدت معلوم بهره‌بردار خواهد بود که در این روش سرانه‌های خدماتی و... مورد نظر شهرداری تامین می‌شود و به عبارتی دیگر به جای آنکه خودمان وارد مقوله اجرا شویم، می‌توانیم راهبری و هدایت کنیم و فرصت‌ها را در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌دهیم تا با هزینه مناسب‌تر و کیفیت بالاتر کار را پیش ببرند، البته در مواردی نیز شهرداری، وارد فضای مشارکتی شده و تولید ثروت نیز انجام شده است و بعدا این ثروت در اختیار اجرای دیگر پروژه‌های شهری قرار گرفته است اما نهایتا همه این اعتبارات صرف شهر تهران می‌شود که شهروندان از آن نفع می‌برند.
نظارت بر زیادهخواهیها
شریفیان درباره رعایت حقوق شهروندان در پروژه‌های مشارکتی گفت: در دوره قبلی مدیریت شهری عمده پروژه‌های مشارکتی از نوع «مشارکت مدنی» بود، که در این نوع روش، قبل از اینکه پروانه ساخت صادر شود، قرارداد مشارکتی بسته می‌شد پس طرفین قرارداد با یک سطح و سطوح پیش‌فرض با یکدیگر توافق می‌کردند اما بعضا ممکن بود پس از صدور پروانه سطح و سطوح مندرج در پروانه و قرارداد متفاوت باشد و این اول گرفتاری طرفین بوده است اما در دوره مدیریت جدید اعلام کردیم که شرط ما برای ورود به پروژه‌های مشارکتی داشتن پروانه ساختمانی است، چرا که اگر یک پروژه، پروانه داشته باشد، ضوابط در آن رعایت شده است.
شریفیان درباره نظارت روی زیاده‌خواهی‌های احتمالی عوامل طرح‌های سرمایهگذاری نیز با بیان اینکه این زیادهخواهیها که منجر به بروز تخلفات ساختمانی می‌شود تنها برای پروژه‌های مشارکتی نیست و این حجم پرونده‌های کمیسیون ماده ۱۰۰گواه این موضوع است گفت: با این حال از تمام دستگاه‌های نظارتی شهرداری تهران درخواست کردیم فارغ از اینکه پروژه متعلق به شهرداری تهران است بر نحوه ساخت و‌ساز و تخلفات احتمالی نظارت کنند، چراکه این پروژه‌ها از اول پروانه ساختمانی دارند و براساس سطح و سطوح پروانه توافقات انجام شده است و اگر سازنده که شریک شهرداری تهران است، بیشتر از پروانه، ساخت‌و‌سازی انجام دهد این ناشی از زیاده‌خواهی است و باید با آن برخورد شود. این بناها متعلق به شهر است و باید ایمن و قانونی ساخته شود.
شریفیان با تاکید بر اینکه در این ۲۳۰ پروژه‌ای که در همایش اخیر از آنها رونمایی شد رویکرد ما عبور از مشارکت مدنی بود افزود: در مدیریت جدید شهری، املاک و زمین‌هایمان را به اشتراک نمی‌گذاریم بلکه فرصت‌ها را به اشتراک می‌گذاریم و در قالب یک بسته، فرصت‌های سرمایهگذاری برای متقاضیان بخش خصوصی تعریف شده است.
وی درباره اقبال سرمایه‌گذاران به پروژه‌های مشارکتی شهرداری تهران گفت: شهرداری تهران در سنوات گذشته کمتر به این مدل تامین مالی در پروژه‌ها پرداخته است، چراکه مدل اخذ عوارض از شهروندان و پرداخت پول پیمانکار برای انجام پروژه‌ها کار راحتی است اما مدل سرمایهگذاری با بخش خصوصی که باید با بخش خصوصی قرارداد حقوقی و مشارکتی ببندید و با مقررات متفاوتی که با یکدیگر دارید، با هم کار کنید، پیچیده است و به همین دلیل در شهرداری تهران به این موضوع کمتر توجه شده است و سبب شده سرمایه‌گذاران داد و ستد زیادی با شهرداری تهران نداشته باشند، البته سرمایه‌گذاران بخش خصوصی پیش از ورود به مقوله مشارکت تمام ابعاد و پلن‌ها را پیش‌بینی می‌کنند و برهمین اساس ما در شهرداری برای اینکه در جذب سرمایه موفقیت داشته باشیم باید بتوانیم شرایط را به‌گونه‌ای تغییر دهیم که وقتی با بخش خصوصی وارد مذاکره می‌شویم بتوانیم به آنها اطمینان دهیم که هم فضای امن دارید و هم به تعهدات پایبند هستیم که لازم است در حوزه قوانین و آماده‌سازی فرصت‌ها گام‌های موثر برداریم.
باید به سرمایه‌گذاران اطمینان بدهیم
شریفیان با بیان اینکه احتیاج داریم که در این دوره به سرمایه‌گذاران «اطمینان» دهیم، افزود: همایشی که برگزار کردیم با استقبال خوب سرمایه‌گذاران مواجه شد و بیش از حد انتظار ما بود چراکه ۴۹۰ سرمایه‌گذار را برای شرکت در همایش دعوت کردیم و عمده آنها نیز در همایش حاضر شدند و در پنل‌های تخصصی ابعاد مختلف پروژه برای سرمایه‌گذاران تشریح شد.
شریفیان با بیان اینکه در این همایش سعی کردیم، مدل اقتصادی جدید ارائه کنیم و به جای آنکه تمام بار سرمایهگذاری روی بودجه شهرداری تهران بیفتد، بخشی از این‌بار توسط سرمایه‌گذاران برداشته شود گفت: این شروع یک حرکت برای تعامل بیشتر سرمایه‌گذاران با مدیریت شهری و پروژه‌های آن بود و این به معنای آن است که هرچقدر این تعامل بیشتر شود، استقبال سرمایه‌گذاران نیز بیشتر خواهد شد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا تجارب ناموفق قبلی برای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در پروژه‌های شهر تهران و به نوعی زیر سوال رفتن شهرداری در نگاه آنها می‌تواند یک مانع برای تحقق اهداف مدیریت شهری جدید برای جذب سرمایه‌گذاران باشد یا خیر، گفت: متاسفانه در برخی پروژه‌ها شهرداری با سرمایه‌گذاران به چالش خورده است و من این موضوع را تایید می‌کنم؛ اما در دوره مدیریت جدید ما در سازمان سرمایهگذاری این موضوع را آسیب‌شناسی کردیم و به دلایل متعددی رسیدیم که منجر به چالش در این حوزه شده است؛ اما نکته حائز اهمیت آن است که مدل جدید سرمایه‌پذیری در شهر تهران را بر اساس همان آسیب‌پذیری شناسایی‌شده طراحی کردیم. به عبارت دیگر مدل ما در چند گام طراحی شده است تا دچار مشکلاتی که قبلا گریبانگیر سرمایه‌گذاران و پروژه‌های مدیریت شهر تهران شده بود، نشود.
سه گام برای اصلاح سرمایهگذاری در شهر
وی در تشریح گام‌ها گفت: گام نخست این مدل، احصای ظرفیت‌های شهر تهران در حوزه سرمایهگذاری است؛ گام دوم، طراحی بسته‌های سرمایهگذاری است که بر اساس ارزش سرمایهگذاری، اخذ مجوزهای قانونی و پیش‌بینی مشوق‌های لازم برای سرمایه‌گذاران دیده شده است، به‌گونه‌ای که ما در همایش اخیر خود سعی کردیم این پیام را به سرمایه‌گذاران مخابره کنیم که نظام بانکی و قانونی کشور در کنار آنها است و این یک مشوق جدی برای سرمایه‌گذاران است و نهایتا گام سوم انتخاب سرمایه‌گذاران مناسب و دارای اهلیت در هر پروژه است که در نهایت یک پروژه را برای طرفین آن یعنی سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر، قابل اجرا و سودمند تعریف کند که همین امر، از بروز تکرار آسیب‌های قبلی و تجارب نامطلوب گذشته جلوگیری می‌کند.
وی در پایان تاکید کرد: شهرداری پایتخت در تلاش است که فضای امنی را برای سرمایه‌گذاران در شهر تهران ایجاد کند و سعی کرده‌ایم در طراحی مدل‌های سرمایهگذاری پایتخت، یک فضای «برد-برد» را ترسیم کنیم.
