این در حالی است که آرامش نسبی بازار جهانی آلومینیوم در حال کاهش است؛ در حالی که همزمان با جنگ روسیه و اوکراین، قیمت این فلز استراتژیک تا مرز چهار هزار دلار به ازای هر تن افزایش یافته بود، اما اکنون قیمت آلومینیوم در محدوده نزدیک به دو هزار و ۴۰۰ دلار در نوسان است. این نوسانات ارزی تاثیر مستقیم بر روند و قیمت واردات مواد اولیه و همچنین صادرات محصولات آلومینیومی دارد که در ادامه برای بررسی بیشتر این موضوع «دنیای اقتصاد» با دبیرکل سندیکای صنایع آلومینیوم ایران به گفت‌وگو پرداخت.

آریا صادق‌ نیت‌حقیقی در ابتدای صحبت‌های خود در مورد وضعیت بازارها عنوان کرد: افزایش نرخ ارز تاثیر مستقیم بر هزینه تامین مواد اولیه و محصول تولیدی صنایع آلومینیومی دارد، بیشتر مواد اولیه این صنعت از طریق واردات تامین می‌شود و نرخ جهانی آلومینیوم و نوسانات قیمت دلار به صورت مستقیم در این حوزه تاثیرگذار است و با افزایش قیمت این دو مورد، هزینه واردات مواد اولیه نیز روند صعودی خواهد داشت که جبران آن با صادرات محصولات آلومینیومی ممکن خواهد بود. موضوعی که در این میان مغفول باقی می‌ماند افزایش قیمت مواد اولیه در کشور برای صنایع داخلی است که نتیجه آن افزایش قیمت محصولات آلومینیومی همچون در، پنجره، پروفیل‌های آلومینیومی، قطعات خودرو، سیم و کابل‌ بود که در ادامه موجب افزایش قیمت محصول نهایی همچون خودرو، ‌لوازم خانگی و سایر موارد وابسته به این صنعت می‌شود.

جبران هزینه واردات با صادرات محصول

وی با بیان اینکه موضوع صادرات تا حدودی می‌تواند بخشی از هزینه‌های ناشی از واردات مواد اولیه را جبران کند یادآور شد: به عبارت بهتر هرچه قیمت مواد اولیه افزایش یابد در مقابل هزینه صادرات نیز افزایشی خواهد شد و از طرفی در بخش داخلی ادامه این روند، قیمت مواد اولیه و در نتیجه محصول نهایی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.  دبیرکل سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در ادامه به برنامه صادراتی محصولات آلومینیومی ایران اشاره کرد و گفت: بر اساس هدف‌گذاری که در صنعت آلومینیوم انجام شده است پیش‌بینی می‌شود که میزان صادرات در این حوزه نسبت به سال‌های گذشته روند افزایشی داشته باشد. از سال گذشته شرکت آلومینیوم جنوب (سالکو) در جمع تولیدکنندگان آلومینیوم اولیه یا شمش آلومینیوم خالص قرار گرفته، ‌بنابراین افزایش قابل توجهی در تولید مواد اولیه صنعت آلومینیوم شکل گرفته است و به همین نسبت نیاز به مواد اولیه تولید آلومینا بیشتر می‌شود و در نتیجه قطعا میزان واردات افزایش خواهد یافت و برای جبران این نیاز و تامین ارز مورد نظر این برنامه در ادامه باید صادرات بیشتری انجام شود. در مجموع افزایش ظرفیت موجب افزایش تولید و صادرات خواهد شد.

صادق‌نیت حقیقی در رابطه با ضرورت کاهش صادرات مواد خام خاطرنشان کرد: در تلاش هستیم صادرات مواد خام به حداقل برسد و سعی بر آن است تا صادرات محصول آلومینیومی که ارزش افزوده بیشتری دارد و همچنین موجب اشتغال‌زایی می‌شود، توسعه یابد. تحقق این موضوع به همکاری و حمایت تصمیم‌سازان اقتصادی بستگی دارد تا قوانینی که به تصویب می‌رسانند سهم صادرات محصولات را افزایش داده و صادرات خام‌فروشی را به حداقل برسانند.

صادرات مواد خام باید به حداقل برسد

وی توضیح داد: برای احقاق این موضوع وضع تعرفه صادرات مواد خام به کار گرفته شد که محدودیت‌هایی را برای صادرکنندگان به وجود آورد و انتظار می‌رود که دولت با رفع معافیت‌های مالیاتی صادراتی مواد خام نیز موجب کاهش خام‌فروشی شود. در تمام دنیا نیز مسیر صادرات به همین شکل انجام می‌شود و دولت برای صادرات مواد خام طرح تشویقی ارائه نمی‌کند، بلکه تعرفه‌های بازدارنده نیز تعریف می‌کند تا صنایع مواد خام را وارد چرخه صنعت کنند همچنین علاوه بر تولید محصول نهایی موجب اشتغال‌زایی در کشور نیز شوند. در پایان محصول نهایی صادر شود و در این صورت است که باید به صادرکنندگان طرح‌های تشویقی و قوانین تسهیل‌کننده ارائه کرد. در این صورت فعالان این حوزه تشویق می‌شوند تا زنجیره ارزش افزوده را توسعه دهند. اگر مدیریت این برنامه توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت به درستی انجام شود قطعا تاثیر مطلوبی بر کل صنایع خواهد گذاشت و در نتیجه شاهد افزایش ورود ارز به کشور خواهیم بود.

این فعال صنعت آلومینیوم با تاکید بر اینکه صادرات در صنایع پایین‌دستی محدود است، عنوان کرد: قیمت آلومینیوم در کشور نسبت به قیمت جهانی به دلیل پریمیوم بالا بیشتر ارزیابی می‌شود و بنابراین هزینه سرمایه در گردش مورد نیاز با توجه به رشد قیمت‌ها نیز افزایش یافته است و این هزینه در مقایسه با رقبای ایران که بزرگ‌ترین آن در منطقه، ترکیه است، زیاد بوده و به نوعی رقابت را برای ایران دشوار کرده است. چرا که هزینه‌های مالی تولید واحدهای ایرانی نسبت به خارجی‌ها بیشتر بوده و قیمت مواد اولیه نیز نسبت به رقبا بیشتر است و به عبارت بهتر قیمت آلومینیومی که به ترکیه صادر می‌شود نسبت به آلومینیومی که به صنعتگر داخلی عرضه می‌شود ارزان‌تر برآورد می‌شود.

صادق‌نیت حقیقی معضل دیگر صنعت آلومینیوم را تعهدات ارزی دانست و بیان کرد: مشکلی که در این صنعت وجود دارد تعهدات ارزی بود که برای صادر‌کننده ایجاد می‌شد که باید مواد اولیه را به قیمت آزاد تامین می‌کردند و دلار حاصل را به نرخ نیمایی تحویل دولت می‌دادند و مابه‌التفاوت این موضوع رقابت‌پذیری را برای صنایع ضعیف می‌کرد. به تازگی بانک مرکزی برای کنترل قیمت ارز مجبور به اتخاذ و اجرای سیاست جدیدی شد تا صادرکنندگان بتوانند ارز را به صورت توافقی به صرافی‌ها بفروشند و انتظار می‌رود این موضوع به صادرات کمک کند و شرایط را برای فعالان این حوزه تسهیل کند.