کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به‌دنبال توسعه صنعت خودروهستند
دعوت از قطعهسازان ایران برای تولید قطعات خودروهای برقی
امارات به برکت درآمد بالای تجارت و عربستان نیز به دلیل صادرات نفت و زائرپذیر بودن سرمایه لازم را در اختیار دارند. پیش از سال جدید دولت امارات از برخی قطعهسازانی که در آدیتهای فصلی پژو و رنو پیش از تحریم، امتیازات لازم را کسب کرده بودند دعوت به همکاری کرد. دولت امارات در مذاکره با بعضی صنعتگران ایرانی اعلام کرده تمام سرمایه لازم برای راهاندازی خط تولید قطعات را در کشورش تقبل میکند.
دعوت از قطعهسازان ایرانی برای ساخت قطعات خودروی برقی از یک سو خبر خوبی است، زیرا تبحر و دانش فنی این صنعتگران از سوی یک خودروساز بینالمللی تایید شده و از سوی دیگر این نگرانی وجود دارد که پس از مهاجرت برخی پزشکان و جذب فرش‌بافان از سوی کشورهایی مانند پاکستان و... این بار شاهد فرار مغزهای صنعتی و مهاجرت صنعتگران از کشور باشیم. تامین نقدینگی و راهاندازی خط تولید قطعات، با بهروزترین تجهیزات و سختافزارها، در باغ سبزی است که هر فرد توانمندی را مجذوب خود میکند.
آیا شرایط سخت تولید و مشکلات و معضلات صنعت خودرو، زنجیره تامین را متمایل به کوچ از کشور خواهد کرد؟ بهویژه آنکه صنعتگران به راحتی بدون محدودیتهای بینالمللی و تحریم میتوانند صادرات هم داشته باشند. در چنین شرایطی چگونه میتوان تهدیدها را به فرصت‌ها تبدیل کرد تا این بار شاهد فرار مغزهای صنعتی از کشور نباشیم؟ رضا رضایی، رئیس پیشین انجمن سازندگان قطعات و مجموعههای خودرویی کشور و مدیرعامل گروه صنعتی آذینخودرو با تایید خطر فرار مغزهای صنعتی از کشور گفت: شرکتهای خودروساز فرانسوی به دولتهای عربی که میخواهند صنعت خودرو در کشورشان راهاندازی کنند پیشنهاد دادهاند راه میانبر برای زودتر به نتیجه رسیدن، فراهم کردن بستر لازم برای همکاری با قطعهسازان ایرانی است.
وی افزود: در حال حاضر آنچه در حوزه صنعت در کشور گم شده احترام به حقوق مالکیت افراد است. قانون کپیرایت در کشور اجرا نمیشود در نتیجه ممکن است صنعتگری سرمایهگذاری و قطعهای را طراحی کند اما به حق مالکیت آن احترام گذاشته نشود، بنابراین به راحتی از سوی شرکت دیگر کپی شود. زمانی که زنجیره تامین با خودروسازان خارجی همکاری داشتند به این موضوع با حساسیت بیشتری توجه میشد و شرکت خارجی حاضر به پذیرش کپی نبود.
این فعال صنعت ادامه داد: این معضلات برخی صنعتگران داخلی را دلسرد میکند. در جهان برای دانش فنی ارزش خاص قائل هستند و محصولات کمتر کپی میشوند. اما در ایران به ویژه پس از تحریم که برخی شرکتهای تولیدی قطعه به نوعی خسته شدهاند به راحتی طرحی را که صنعتگری با سرمایهگذاری بسیار به آن رسیده کپی میکنند.
مدیرعامل گروه صنعتی آذینخودرو معتقد است، تمام سرمایه صنعتگران برای مردم بوده زیرا تولیدکنندگان با پول این کشور به جایگاه فعلی دست یافتهاند. رضایی تصریح کرد: کسی حاضر نیست سرمایه خود را به جای دیگری کوچ دهد. به عنوان مثال آذینخودرو مقاومترین ساختمانها را برای کارخانه‌های خود ساخته و به لحاظ پایداری چند نسل آینده را هم دیده است. عرق ملی اجازه نمیدهد سرمایهاش را که برای مردم میداند از کشور خارج کند.
فرصتی برای صنعت کشور
رئیس پیشین انجمن سازندگان قطعات و مجموعههای خودرویی در پاسخ به این پرسش که چگونه میتوان از این امر به عنوان فرصتی برای صنعت قطعه کشور بهرهمند شد، گفت: اگر قراردادهای رسمی و از سوی نهادی مانند اتاقهای بازرگانی دو کشور منعقد شود مساله همکاری و مشارکت در حوزه دانش فنی اتفاق میافتد. از همینرو است که برخی قطعهسازانی که پیشنهاد همکاری از این کشورها داشتهاند اعلام کردهاند موضوع باید از طریق اتاق بازرگانی پیگیری شود تا حق و حقوقی برای صنعت قطعه کشور به‌دست آید.
این فعال صنعت قطعه با بیان اینکه نباید این فرصت را از دست داد، اظهار کرد: قوانین باید در راستای حمایت از این طرحهای بینالمللی بین همسایگان باشد و امیدوار هستیم مدیران و مسوولان مربوطه نسبت به این مورد مهم گوش شنوا داشته باشند.
رضایی عنوان کرد: در چند سال اخیر به دلیل شرایط سختی که بر تولید حاکم بود و با وجود تاکید بر تسهیل فضای کسب و کار در عمل قوانین حمایتی درست اجرا نشد. چه بسیار واحدهای صنعتی که تعطیل شدند و تولیدکنندگانی هم از ایران رفتند و به اصطلاح فرار مغزها در حوزه صنعت هم در چند سال اخیر برای کشور رقم خورد. اما اگر مسوولان صنعتی کشور درست سیاستگذاری کنند استفاده از توانمندی صنعتگران در کشورهای همسایه میتواند به نفع ایران باشد.
فال نیک
بعضی از قطعهسازان دعوت کشورهای عربی از صنعتگران ایرانی را به فال نیک گرفتهاند. آنها معتقدند این امر بستری برای روزآمد شدن قطعهسازان با فناوری روز جهان شده و زمینه رشد و توسعه زنجیره تامین را در کشور فراهم میکند. محسن رزمخواه، عضو انجمن قطعهسازان استان تهران و مدیرعامل شرکت صنعتی توکا صدر با بیان اینکه صنعتگران افرادی ملی هستند، گفت: هر فردی که درگیر تولید بوده و با وجود شرایط سخت اجازه نمیدهد چراغ واحد صنعتی او خاموش شود یعنی عرق ملی دارد. تمام سختیها را تحمل میکند چون دلسوز است تا تولید در کشور انجام شود.
وی افزود: اگر فرصتهایی هم خارج از کشور برای آنها رخ میدهد به موازات فعالیت‌های داخلی بوده و در این زمینه هم موفق عمل کردهاند. بنابراین دعوت کشورهای عربی از قطعهسازان ایرانی را باید به فال نیک گرفت زیرا صنعتگر فراتر از مرزها فعالیت خود را ادامه میدهد.
او بیان کرد: گسترش بازار قطعهسازان، توسعه صنعت خودروی کشور را به دنبال خواهد داشت و توان صنعتگران در بازارهای جهانی محک میخورد. قطعهسازی که برای کشورهایی مانند امارات یا هر کشور دیگری بخواهد قطعه بسازد به طور قطع میتواند بخشی از قطعات را از داخل تامین کند. اگر چنین فرصتی به دست آید فرصتی ویژه است، زیرا گشایشی در جهت رفع بحرانهای صنعت قطعه به دلیل کمبود نقدینگی و تیراژ رخ میدهد و قطعهسازی چابکتر فردای خود را رقم خواهد زد.
مزایای مشارکت
برخی از صنعتگران کشور که در سایر بخشها فعالیت دارند عنوان میکنند برای حفظ بازارهای جهانی خود ناگزیر هستند محصولات را به نام تولید کشوری دیگر مانند امارات یا ترکیه عرضه کنند. به عنوان مثال برخی تولیدکنندگان کفش محصولات خود را به نام تولید امارات به الجزایر صادر میکنند. رزمخواه در پاسخ به این پرسش که آیا به دلیل عدم ارتباطات بینالمللی و مشکلات تولید و صادرات، این پیشنهاد کشورهای عربی که تمام سرمایه را در اختیار قطعهساز ایرانی میگذارد برای برخی وسوسهکننده نخواهد بود، گفت: ممکن است تعدادی تولید در داخل را تعطیل کنند و در یکی از این کشورهای دعوتکننده فعالیت خود را ادامه دهند اما به طور قطع بخش اعظمی از قطعهسازان به موازات فعالیت در داخل با سایر کشورها همکاری خواهند داشت. معمولا از شرکتهای توانا دعوت میشود در نتیجه آنها هم در داخل و هم خارج تولید خواهند داشت.
مدیرعامل شرکت توکا صدر اظهار کرد: این موضوع به بازار صنعت قطعه کمک میکند تا فقط در حصار داخل نباشد. همچنین راهاندازی کارخانه مدرن در کشورهای عربی باعث میشود تا دانش فنی جدید از سوی این قطعهسازان به داخل انتقال یابد. این امر مزایای بسیاری برای اقتصاد کشور دارد.
رزمخواه در پایان با اشاره به مسائل حقوقی قراردادهای بینالمللی تاکید کرد: در مذاکرات حتی اگر قطعهسازان شخصی هم اقدام میکنند باید به لحاظ حقوقی ادبیات این‌گونه مشارکتها را بدانند و پیش از امضای هر قراردادی با خبرههای این موضوع رایزنی کنند. اگر تشکلی رسمی هماهنگی را انجام دهد به لحاظ حقوقی مشکلات کمتری متوجه صنعتگران خواهد بود.
