در گفت‌وگو با مدیرعامل فروشگاه‌های زنجیره‌ای «ویوان» مطرح شد
پتانسیل توسعه بازار خرده‌فروشی در ایران
در همین راستا مدیرعامل فروشگاه‌های زنجیره‌ای «ویوان» گفت: موانع و سختی‌های بسیاری پیش روی صنعت خرده‌فروشی در ایران در مقایسه با دیگر کشورها، وجود دارد.
به باور «ودات دیریکر» موثرترین راه برای کاهش فعالیت‌های غیررسمی در بخش اقتصاد کشور حمایت از خرده‌فروشی سازمان یافته و رسمی است.
مدیرعامل و بنیان‌گذار اولین فروشگاه زنجیره‌ای «هارد دیسکانت» در ایران «جانبو» گفت: برای توسعه و بهبود وضعیت خرده‌فروشی سازمان‌یافته در ایران نیاز است که قوانین کارآمد و اثربخشی در این حوزه وضع شود. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
ارزیابی شما از مسیر رشد و توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای در ایران چیست؟
به‌رغم تمام سختی‌های موجود، بازار خرده‌فروشی در ایران پتانسیل بسیار بزرگی برای توسعه در خود نهفته دارد. درواقع اگرچه راه همواری پیش روی فعالان این عرصه نیست و دشواری‌های متعددی در ایران وجود دارد که شاید در کشورهای دیگر با آنها مواجه نشویم یا در صورت مواجهه، در مدت زمان کمتری حل و رفع شود؛ اما در کنار سختی‌ها فرصت‌هایی نیز در این بخش وجود دارد و کسانی که صاحب استراتژی صحیح و دقیقی هستند، به طور قطع بهتر می‌توانند این فرصت‌ها را ارزیابی و از آنها استفاده کنند.
مراوده و ارتباط فروشگاه‌ها با تامین‌کنندگان چگونه است؟ با توجه به اینکه اکثر تامین‌کنندگان از همکاری با فروشگاه‌های زنجیره‌ای ناراضی هستند، ارزیابی شما از این موضوع چیست؟
مراوده و ارتباط فروشگاه‌ها با تامین‌کنندگان، بسیار تحت تاثیر شرایط و مشکلات بازار و کشور است. در سال‌های نخست که در ایران شروع به فعالیت در زمینه خرده‌فروشی کردم، مشکل اعتماد وجود داشت. اگر فروشگاه‌ها و تامین‌کنندگان با اعتماد و وفاداری، در این دوران سخت در کنار یکدیگر پیش بروند، می‌توانند نتایج مطلوبی را برای هر دو طرف به دست بیاورند. اما اگر این زنجیره اعتماد بپاشد و برای مثال تامین‌کنندگان دچار سختی‌های غیرمعمول در پرداختی‌های خود شوند و خطر حفظ ساختارشان آنها را تهدید کند، این رابطه خدشه‌دار می‌شود. این مورد جزو سختی‌ها و مشکلاتی است که تامین‌کننده و خرده‌فروش همزمان دچار آن می‌شوند. ما همگی بر یک کشتی سواریم. قراردادهایی که منافع مشترک ایجاد می‌کند و همین‌طور راهبردهایی که این منافع مشترک را حفظ می‌کند، باعث می‌شود که هم تامین‌کننده توسعه یابد و هم خرده‌فروش از پس این دوره سخت برآید.
چرا بسیاری از تولیدکنندگان گله‌مند هستند که نمی‌توانند با فروشگاه‌های زنجیره‌ای همکاری کنند و اذعان میکنند که بوروکراسی و پارتی‌بازی زیادی در این زمینه وجود دارد؟
من موافق این بحث نیستم که تامین‌کننده از همکاری با فروشگاه‌های زنجیره‌ای رضایت ندارد. حداقل در مورد ویوان که مدیریت آن به عهده من است، چنین نیست. در حال حاضر ما با نزدیک به ۲۰۰ تامین‌کننده همکاری داریم و با افزایش تعداد فروشگاه‌های ما و بالا رفتن حجم خریدمان، شرایط به طور مرتب رو به بهبود است. به همین دلیل تامین‌کننده‌ای را سراغ ندارم که از این همکاری ناراضی باشد. همین‌طور توسعه بازار و افزایش تعداد فروشگاه‌های زنجیره‌ای و خرده‌فروشی سازمان‌یافته، به این صورت که بیمه و مالیات خود را پرداخت و به صورت رسمی فعالیت میکنند، برای تامین‌کنندگان رضایت خاطر فراهم می‌کند. به‌رغم تمام سختی‌های موجود، این رابطه به شکل رضایت‌بخشی برای طرفین، در حال گسترش است و من در طول سه سال اخیر به این نتیجه رسیده‌ام.
لطفا درباره تعداد شعب، تعداد نیروی انسانی، میزان اشتغال‌زایی و سهم فروشگاه ویوان از بازار خرده‌فروشی توضیحاتی ارائه کنید.
ویوان در حال حاضر دارای ۲۰۰ فروشگاه و ۱۷۰۰ پرسنل در سراسر تهران است. البته در مورد بازار خرده‌فروشی تحقیقات قابل استنادی وجود ندارد. درخصوص آمار تفکیک خرده‌فروشی سازمان‌یافته و خرده‌فروشی سنتی اطلاعاتی در اختیار ندارم.
فروشگاه‌های زنجیره‌ای در حوزه تنظیم بازار چه اقداماتی انجام داده‌اند و چگونه می‌توانند در این زمینه موفق عمل کنند؟
مهم‌ترین گامی که فروشگاه‌های زنجیره‌ای برای تنظیم بازار برداشته‌اند، این است که در یک ساختار کاملا شرکتی کار میکنند. در این فروشگاه‌ها تمام مراحل باید ثبت شود. عمل به تعهدات در قبال دولت در تمامی خریدها، سیاست‌های اشتغال‌زایی و نظایر آن، گام‌های بسیار مهم فروشگاه‌های زنجیره‌ای در این مسیر بوده است. علاوه بر این، کیفیت و استانداردهای تامین‌کنندگان در این فروشگاه‌ها حفظ می‌شود. چرا که آنها می‌خواهند با حفظ این استانداردها در تولید مستمر حجم تولید خود را افزایش دهند. معتقدم که آنها باید این روال را به طور مداوم ادامه دهند. رعایت نکردن استانداردها و کاهش کیفیت در حین افزایش حجم تولید، اگرچه ممکن است به دلیل کسب سود کوتاه‌مدت درست به نظر برسد، اما در آینده می‌تواند منجر به از دست دادن مشتریان، از دست دادن استانداردها و ظهور تولیدکنندگانی شود که کالاهای بدون استاندارد تولید و به اصطلاح به صورت زیرپله‌ای فعالیت میکنند. رعایت یک استاندارد خاص الزام است و باید مانع رویه‌های این‌چنینی شد.
با چه چالش‌ها و مشکلاتی رو‌به‌رو هستید؟
شرایط تحریم سنگین در ایران، حفظ استانداردها و کیفیت در برخی از نقاط تولید را دشوار می‌کند. برخی از تامین‌کنندگان تسلط و انحصار زیادی را در بازار ایجاد کرده‌اند. علاوه بر این، مشاهدات ما حاکی از آن است که در این شرایط سخت تحریم‌ها، تامین‌کنندگانی وجود دارند که تمایل به ورود به بازار و رشد دارند؛ اما از امکانات و منابع مالی برای رسیدن به این هدف برخوردار نیستند. درواقع، این موضوع می‌تواند فرصتی را برای رشد متحدانه ایجاد کند؛ اما می‌بینیم که هر روز یک بازیکن جدید وارد بازار می‌شود. از طرفی، تولیدکنندگان شروع به خرده‌فروشی میکنند. اگرچه این امر مشکلات خاصی را به همراه دارد، اما به سازماندهی و نهادینه شدن کل بازار بسیار کمک می‌کند. به نظر می‌رسد تولیدکنندگان کوچک‌تر، شاید با اندکی جسارت بیشتر بتوانند به مرور زمان در بازار نقش‌آفرینی و به افزایش کیفیت و استاندارد کمک کنند. بازار خرده‌فروشی بازاری است که در آن مشتری، خرده‌فروش و عرضه‌کننده با هم توسعه می‌یابند. تقاضای مشتری برای محصول با کیفیت مناسب و استاندارد، تمایل خرده‌فروش به همکاری با تامین‌کنندگان مناسب برای این تقاضا و البته توسعه یافتن تامین‌کننده در جهت برآورده کردن تقاضای بازار بسیار مهم است.
انتظارات شما از دولت جدید و مسوولان تصمیم‌گیر چیست؟
دولت نیز به این نتیجه رسیده که یکی از بزرگ‌ترین مشکلات ایران، اقتصاد غیررسمی است و در طول سال‌ها این یک مشکل بزرگ بوده است. موثرترین راه برای کاهش فعالیت‌های غیررسمی در بخش اقتصاد، حمایت از خرده‌فروشی سازمان‌یافته و رسمی است. اگر خرده‌فروشان شرکتی و خرده‌فروشانی مانند ما که مالیات و بیمه خود را پرداخت میکنند، حمایت شوند، اقتصاد غیررسمی به سرعت کاهش خواهد یافت. ما در ترکیه روند مشابهی را تجربه کردیم؛ به طوری که امروز با حمایت دولت از خرده‌فروشی سازمان‌یافته، فعالیت‌های غیررسمی در ترکیه به شدت کاهش یافته است. انتظار داریم در این شرایط تصمیم‌گیرندگان پافشاری و سختگیری بیشتری بورزند و به سرعت قوانینی را وضع کنند که خرده‌فروشی سازمان‌یافته را توسعه و بهبود بخشد.
