عرق سرد بر پیشانی یخچال و فریزر داخلی
با این وجود برخی از شرکت‌های داخلی به جای استفاده از این فرصت در جهت جذب خریداران، با تولیداتی اغلب نه‌چندان مرغوب، به نوعی دست به کفران نعمت زدند و امروز شاهدیم که به خاطر ناسپاسی چند برند داخلی و خاطره خوبی که برندهای خارجی به یادگار گذاشته‌اند، کماکان لوازم خانگی برندهایی مانند «ال جی» و «سامسونگ» به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند. در واقع برخی شرکت‌های داخلی یکی از ابتدایی‌ترین حقوق شهروندان را نادیده گرفته و از طرفی پس از انحصار کامل در ایران، با افزایش چشمگیر قیمت و افت کیفیت تیر آخر را به تولید داخلی زده‌اند و تا زمانی که این تولیدکنندگان مبنای خود را افزایش کیفیت محصولات تولیدی قرار ندهند، قطعا مصرف‌کنندگان نیز تمایل چندانی به خرید کالای آنها از خود نشان نمی‌دهند. متاسفانه برخی تولیدکنندگان داخلی به جای تجدید نظر در کیفیت تولیدات، با اهرمی‌به نام حمایت از تولید داخلی راه «انحصار» را در پیش گرفته‌اند که عواقب آن در صنعتی مانند خودروسازی بر همه آشکار است. در ادامه سلسله گزارش‌های «دنیای‌اقتصاد» از وضعیت بازار لوازم خانگی ایران، این بار سراغ یخچال فریزر ساید بای ساید می‌رویم و نظر خریداران و فروشندگان را در این خصوص جویا می‌شویم.
ضعف بدنه داخلی‌ها
یکی از فروشندگان یخچال فریزر ساید بای ساید می‌گوید: از نظر کیفیت واقعا نمی‌توان برندهای داخلی و خارجی را مقایسه کرد. در بخش تلویزیون هم این تفاوت‌ها وجود دارد اما در یخچال کیفیت‌ها ملموس است. جنس‌های خارجی که ضمانت‌نامه ندارند، تا ۱۰ سال هم دچار مشکل نمی‌شوند و اغلب مردم سراغ اجناس خارجی می‌روند. بخش عمده ضعف یخچال‌های داخلی ناشی از فوم تزریقی بدنه است. به طور مثال بدنه «امرسان» به هیچ عنوان نتوانسته انتظارات را برآورده کند.
وی می‌افزاید: خارج شدن برندهای خارجی از بازار ایران فرصت خوبی برای شرکت‌های داخلی فراهم کرد تا با تولید کیفی مردم را به سمت و سوی کالای ایرانی سوق دهند، اما متاسفانه وضعیت به گونه‌ای پیش رفت که یادآور مثل «آش کشک خاله» شده و این ماجرا در خودروسازی هم اتفاق افتاده است.
وقتی اشتغال ابزار فشار می‌شود
فروشنده دیگری با بیان اینکه قیمت یخچال‌های ایرانی و خارجی تفاوت چندانی ندارند، می‌گوید: تولیدکننده داخلی نه حاضر است کیفیت را بالا ببرد و نه قیمت را کاهش می‌دهد. مردم نسبت به لوازمی که موتور دارند مانند یخچال حساس‌تر هستند. حتی برخی از برندها مانند «هیمالیا» ظاهرشان را شبیه برندهای خارجی مانند «ال‌جی» ساخته‌اند، اما کیفیت در تمام ابعاد با ال‌جی متفاوت است. حتی این تفاوت در زیبایی و صاف بودن سطح یخچال هم مشهود است.
وی ادامه می‌دهد: لوازم خانگی داخلی به دلیل شرایط رکود قیمت‌های کنونی را برای فروش تعیین کرده‌اند و چنانچه بازار در رونق باشد، قیمت‌ها بالاتر از این هم خواهد رفت. این در حالی است که جنس قاچاق با دلار بالا می‌رود و از طرفی هزینه‌های جانبی بالایی تا رسیدن به مقصد دارد. متاسفانه خواهر خودم یک دستگاه یخچال ساید «دوو» خریداری کرد که بعد از مدت کوتاهی دچار مشکل شد در حالی که یخچال‌های ساید وارداتی چنین مشکلاتی ندارند. شرکت‌های داخلی آنقدر عرصه را برای جولان خود باز دیده‌اند که به محض صدور دستورالعمل‌هایی از طرف دولت که منافع آنها را تامین نمی‌کند، صحبت از تعطیلی کارخانه و بیکاری کارگران می‌کنند و از اشتغال به عنوان اهرم فشار استفاده می‌کنند. این شرکت‌ها باید با دلار آزاد قطعات‌شان را وارد کنند و به قیمت دلخواه بفروشند، اما باید در قبال کوچک‌ترین ضعف کیفی جریمه‌های سنگین بپردازند. من حتی مدتی پیش برای یکی از یخچال‌های «هیمالیا» که مشتری از خالی کردن گاز آن هر شش ماه یک بار شاکی بود، به اتحادیه مراجعه کردم. اتحادیه صراحتا مشکل کیفیت و جنس لوله‌های کار شده در بدنه یخچال‌های این شرکت را مطرح کرد.
اختلاف قیمت کمتر از ۱۵درصد داخلی و خارجی
فروشنده دیگری که در رکود بازار مشغول حل جدول روزنامه‌هاست، به خبرنگار ما می‌گوید: سوال من این است که چرا باید یک یخچال ساید «اسنوا» با ساید «ال‌جی» کمتر از ۱۵درصد اختلاف قیمت داشته باشد در حالی که می‌توانم بگویم نسبت کیفیت این دو مانند بنز و پراید است. کالاهای داخلی صرفا ظاهرشان شبیه به خارجی‌هاست چون از خط تولید سامسونگ کپی کرده‌اند. وی با بیان اینکه صرفا مانور شرکت‌های داخلی روی خدمات پس از فروش است، تصریح می‌کند: زمانی که مشکل عمده‌ای برای لوازم پیش می‌آید، شرکت‌ها زیر بار نمی‌روند و خریداران یقه فروشنده را می‌گیرند. یکی از بزرگ‌ترین ایرادهای ساید‌های «دوو» و «اسنوا» این است که بدنه آنها به دلیل فوم تزریقی ترک می‌خورد. «دوو» تقریبا گران‌ترین لوازم خانگی داخلی است. «سام» خودش را جایگزین سامسونگ کرده است، اما اگر غیر از آرم تفاوت دیگری با «هیمالیا» بین این دو پیدا کردید، یک مغازه را به عنوان اشانتیون به شما می‌دهم. خریداران هم تقریبا نظر فروشندگان را تایید می‌کنند. یکی از خریداران یخچال فریزر ساید بای ساید «دوو» مدل D۲Sمی‌گوید: حدود ۳۷ میلیون تومان برای این یخچال پرداخت کرده‌ام و واقعا این برند از نظر قیمتی با برندهای خارجی رقابت می‌کند، اما جنس بدنه کیفیت لازم را ندارد و این ضعف بزرگی برای این شرکت به شمار می‌رود. در واقع کیفیت این بخش با برندهای خارجی قابل مقایسه نیست.
رفتار نامناسب کارشناسان
خریدار یخچال فریزر ساید بای ساید «اسنوا» مدل SN۸ نیز می‌گوید: این یخچال را ۳۰ میلیون تومان خریدم. ظاهر یخچال واقعا با نمونه‌های خارجی مشابه هست، اما خدمات پس از فروش اسنوا کارشان را خوب انجام ندادند. با وجود اینکه بنده درخواست نصب یخچال را ساعتی قبل از رسیدن یخچال به دستم در سامانه توسط کارشناسان اسنوا ثبت کرده بودم، رفتار بسیار نامناسب نصاب و کارشناسان پای تلفن که مدام وعده می‌دادند که در حال پیگیری هستیم، ولی خبری نبود، ما را به شدت اذیت کرد. در نهایت سه روز معطل آمدن نصابی شدم که کل کاری که انجام داد، ۵ دقیقه هم زمان نبرد. مخلص کلام اینکه امیدوارم مشکلی برای یخچال پیش نیاید چون با این شکل از پاسخگویی واقعا به دردسر می‌افتیم. خریدار دیگر که به شدت ناراحت است، می‌گوید: سه ماه است که ساید «اسنوا» مدل SN۸ را خریده‌ایم، اما با کمترین نوسان برق برد‌هایش سوخت و شرکت اسنوا به هیچ وجه نوسان برق را گارانتی نمی‌کند. تکنسین عنوان کرد که ۴میلیون تومان می‌گیرم و تعویض می‌کنم. کلا شرکت جوابگو نیست. مشکل دیگر اینکه دو درب یخچال با هم تراز نیست و از طرفی سیستم عیب‌یابی یخچال ضعیف است.
بالا بودن صدای موتور و فن
خریدار برند یخچال فریزر ساید بای ساید «پاکشوما» چهار درب مدل P۱۹۰S نیز می‌گوید: قیمت ۱۹میلیون تومان به هیچ وجه برای این برند ارزنده نیست چون متریال به کار رفته بی‌کیفیت است. البته بین ساید‌های ایرانی قیمت پایین‌تری دارد. صدای ویبره موتور و فن بسیار زیاد است و مخزن آب و یخساز به صورت دستی است.
انبوه مشکلات
یخچال فریزر ساید بای ساید «امرسان» که در بازار به قیمت ۲۷میلیون تومان به فروش می‌رسد نیز با انتقاد برخی از خریداران مواجه می‌شود. «اصلا انتظارات را برآورده نمی‌کند. ظرف شش ماه بیش از ۵۰ بار با نمایندگی برای تعمیر تماس گرفتیم. یا یخ نمی‌داد یا در یخ‌سازش خراب می‌شد. در نهایت یخچال را تعویض کردند که البته آن هم مشکلات دیگری داشت. از جمله اینکه درب خط و خش و شکستگی داشت و حالا هم یک در پایین‌تر از دیگری است.
خریدار دیگر یخچال فریزر ساید بای ساید «امرسان» می‌گوید: حدود یک سال است این یخچال را خریدیم. از روز اول این یخچال بنای ناسازگاری داشت. به جرات می‌گویم حدود ۲۰ بار برای تعمیر آن اقدام کرده‌ایم و امروز هم به‌رغم تعویض، درب فریزر باز هم مشکل دارد. در این وضعیت تورم، یک بار سینی سوراخ شده، دو بار برد و فن سوخته، توی یکسال این همه خرابی انصاف است؟ نمایندگی هم همیشه یا قطعه ندارد یا باید توی نوبت بمانید. متاسفانه مواد غذایی هم ظرف یک هفته خراب می‌شوند. این در حالی است که از نظر ظاهری شیک و جذاب است. به نظر می‌رسد قطعات چینی است و حتی مونتاژ درستی صورت نگرفته است.
خریدار یخچال فریزر ساید بای ساید «دوو» مدل D۴S نیز با بیان اینکه حدود ۳۰ میلیون تومان بابت این یخچال پرداخت کرده‌ام، تاکید می‌کند: به هیچ وجه در حد ال جی وسامسونگ نیست، اما بین برندهای ایرانی‌ها قابل قبول است اما موتور سر و صدای زیادی دارد.
اطلاعات فروشندگان واقعی نیست
خریدار یخچال فریزر ساید بای ساید «هیمالیا» با قیمت حدود ۲۴میلیون تومان نیز می‌گوید: حدود ۲۰ روز پیش این یخچال را خریداری کردم. ظاهر زیبایی دارد و فعلا مشکلی پیش نیامده، اما صدای موتور آن تا حدودی زیاد است. اطلاعات دستگاه با اطلاعات منتشر شده در تمامی سایت‌ها از بسیاری جهات تفاوت دارد. اول اینکه رده انرژی مصرفی نهایی این دستگاه A نیست و طبق برچسب نصب شده توسط شرکت هیمالیا و روی دستگاه B است. کمپرسور یخچال اینورتر و رده انرژی مصرفی A است، اما به دلیل استفاده از المنت برای گرم کردن دور درب‌ها و سیستم یخ زدا، مصرف انرژی دستگاه بالا رفته است و این موضوع در دفترچه دستگاه هم قید شده است.
فروشنده‌های این یخچال میزان صدای کمپرسور را ۳۸دسی‌بل اعلام می‌کنند، اما روی برچسب دستگاه ۴۰ دسی‌بل اعلام شده که البته میزان صدا به دلیل کارکرد همزمان فن‌های داخل فریزر و یخچال و «فن کندانسور» کمی بیشتر است، ولی باز هم آزار دهنده نیست.
وی می‌افزاید: یخساز این یخچال داخل فریزر هست و روی درب نیست. که در برخی از سایت‌ها روی درب اعلام شده است. حجم داخلی فریزر ۱۱۵لیتر است که روی برچسب دستگاه هم همین اعلام شده و حجم یخچال ۳۶۵ لیتر است اما در بسیاری از سایت‌ها حجم فریزر بسیار بالاتر از این بیان شده است. یخچال بزرگ و جاداری است اما فریزر آن به اندازه فریزر یخچال ال‌جی ۲۲ فوت است. قابلیت‌های خوبی از قبیل خاموش کردن به تنهایی یخچال، فریزر یا آب سرد کن و یخساز و همچنین تبدیل فریزر به یخچال از مهم ترین مزیت‌های این یخچال است.
خریدار یخچال فریزر ساید بای ساید «ال جی» مدل SXB۵۵۰ نیز این‌گونه نظرش را بیان می‌کند: «این یخچال را پارسال از فروشگاه زنجیره‌ای تهیه کردیم. بسیار جادار است و به راحتی پر نمی‌شود. رنگ بسیار مقاومی دارد و به راحتی خط و خش نمی‌شود. تنظیم دمای دقیقی دارد و دما منطبق با درجه نشان داده شده است. کمترین دمای یخچال تا هفت درجه بالای صفر است و فریزر تا منفی بیست و چهار درجه هم سرد می‌شود. یخساز پرقدرتی دارد و آب سرد کن همراه با فیلتر تصفیه آب است که همراه یخچال است و مهم‌ترین نکته درباره فیلتر بهداشتی یخچال است که دو حالت پاور و معمولی دارد که حتی ترشی هم در یخچال قرار داده شود، بوی آن به بقیه مواد خوراکی سرایت نمی‌کند.»
کلام آخر
در سال‌های گذشته کیفیت پایین برخی محصولات صنعت لوازم داخلی و از طرفی کیفیت قابل قبول محصولات وارداتی باعث شده ذهینتی مخدوش و نامطلوب در برخی از اقشار جامعه نسبت به کالاهای ایرانی شکل بگیرد و همین نقیصه بستر تمایل به محصولات و کالاهای خارجی را فراهم سازد. اتفاقی که به نظر می‌رسد در بسیاری موارد معلول روحیه سودجویی برخی از تولید کنندگان است که باعث شده تا کیفیت قربانی سود هر چه بیشتر کالای تولیدی شود و قاعدتا در چنین شرایطی انتظار تولید و عرضه محصول مطلوب و باکیفیت امری ناممکن است، زیرا چنین روحیه و رویه‌ای به مصالح کشور و آینده اقتصادی و حیثیت و شأن این مرز و بوم نمی‌اندیشد و آنچه برای چنین افراد و گروه‌هایی در اولویت قرار می‌گیرد، سود حداکثری به هر شیوه و طریق ممکن است. متاسفانه به نظر می‌رسد «حمایت از کالای داخلی» برای برخی از تولیدکنندگان صنعت لوازم خانگی به درستی تبیین نشده به گونه‌ای که حمایت را مترادف و مساوی با از میدان به در کردن سایر رقبا می‌دانند در حالی که حمایت به معنای فراهم کردن بسترها برای حرکت در مسیر کیفی‌سازی است. بر این اساس حتی حضور شرکت‌های بزرگ با در نظر گرفتن جوانب امر می‌تواند منجر به استفاده شرکت‌های داخلی از آخرین فناوری‌ها و جذب سلیقه خریداران شود. امیدواریم شرکت‌های تولیدکننده این صنعت که در یک ماه اخیر اقدام به افزایش قیمت تولیدات خود در بازار کرده‌اند، یک بار برای همیشه اصل اولیه اقتصاد یعنی بازار رقابتی را بپذیرند.
