در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح شد
تبدیل صنایع تولیدی کوچک کشاورزی به «تعمیرکار»
در حوزه خودروهای کشاورزی برخی از این مشکلات منجر به تعطیلی موقت یا دائم تعدادی از واحدهای اشتغال‌زا و تولیدی شده و راه را برای ورود محصولات خارجی باز کرده است. یکی از عواملی که سبب این وضعیت شده، مشخص نبودن جایگاه این صنعت برای حامیان دولتی است. گرچه وزارت جهاد کشاورزی در قالب طرح توسعه مکانیزاسیون تسهیلاتی را برای خرید خودروها و ماشین‌آلات کشاورزی در اختیار کشاورزان می‌گذارد، اما وزارت صنعت، معدن و تجارت که متولی اصلی تولید صنعتی در کشور است، با اکتفا به همین موضوع به‌نوعی این رشته از تولید صنعتی را تا حد زیادی نادیده گرفته و اولویتی در معرفی سازندگان خودروها و ماشین‌آلات کشاورزی به بانک‌های عامل برای استفاده از تسهیلات حمایت از تولید قائل نیست. در ادامه به بررسی برخی مشکلات این صنعت و عواملی که به آنها دامن می‌زند، پرداخته‌ایم.
با ۴۰درصد ظرفیت فعالیت می‌کنیم
در همین راستا مدیرعامل گروه صنعتی مهندسی مروتی بابیان اینکه کشور ما در بخش تولید ماشین‌آلات کشاورزی در حال رشد و ارتقا است، و طی سال‌های اخیر فعالیت‌های خوبی در این راستا شکل گرفته است به «دنیای‌اقتصاد» گفت: در حال حاضر ترکیه و ایران دو کشور مهم در تولید تجهیزات و ماشین‌آلات کشاورزی منطقه هستند و به نظر می‌رسد با توسعه و پیشرفت روزافزون این صنعت در کشور، ایران بتواند طی سال‌های آتی به قوی‌ترین تولیدکننده منطقه تبدیل شود.
مجتبی مروتی افزود: البته برای رسیدن به این امر مهم باید تمام زیرساخت‌ها فراهم شود و دولت باثبات ارز و قیمت مواد اولیه کمک‌رسان تولیدکنندگان باشد.
وی در ادامه با بیان اینکه گروه صنعتی مهندسی مروتی باوجود مشکلات متعدد تنها با ۴۰درصد ظرفیت فعالیت می‌کند، خاطرنشان کرد: در حال حاضر تولیدات این شرکت در سال بالای ۱۵۰۰ دستگاه است که بدون تردید با حل شدن مشکلات صادرات این رقم می‌تواند رشد و توسعه پیدا کند.
به گفته این تولیدکننده در حال حاضر تولیدات ایران در بخش ماشین‌آلات کشاورزی به علت کیفیت بالا و قیمت پایین یکی از اولویت‌های کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان، تاجیکستان و به‌طورکلی کشورهای آسیای میانه است؛ اما متاسفانه مشکلات روادید و تنش‌های سیاسی بزرگ‌ترین مانع برای امر مهم صادرات است.
وی در ادامه افزود: البته باوجود مشکلات متعدد، این شرکت توانسته در سال گذشته صادرات مناسبی به چند کشور آسیایی میانه داشته باشد و اگر اتفاقات و مشکلات اقتصادی کشور نبود امسال نیز می‌توانستیم صادرات خوبی داشته باشیم.
مدیرعامل گروه صنعتی مهندسی مروتی تاکید کرد: توسعه کشاورزی کشور همواره نیازمند توجه ویژه به عوامل متعددی از قبیل تامین منابع مالی، بازاریابی، مدیریت و برنامه‌ریزی جامع بین آنهاست که در این راستا تامین منابع مالی و ابزارهای آن یکی از مهم‌ترین این عوامل به شمار می‌رود. با توجه به نقش و جایگاه مکانیزاسیون کشاورزی در تامین نیازهای غذایی جامعه و همچنین بحث تولید، ایجاد اشتغال و در سطح کلان‌تر در ثبات و امنیت کشور اهمیت دادن به این بخش امری الزامی‌است.
به گفته مروتی، یکی از اهداف مکانیزاسیون افزایش تولید و کسب سود بیشتر است؛ افزایش تولید با افزایش سطح زیرکشت و افزایش حجم تولید در واحد سطح میسر می‌شود و مکانیزاسیون در پی اجرای هر دو روش است؛ از یکسو با افزایش تعداد و ظرفیت ماشین‌ها و نیز احیای زمین‌های بایر، سنگلاخی و فقیر باعث افزایش سطح زیر کشت می‌شود و همچنین با بهبود کیفیت کار ماشین‌ها و افزایش دقت آنها براساس نیاز گیاه و نیز بهبود سایر عوامل غیرماشینی مثل مسائل خاک‌شناسی، باعث بهبود کیفیت آبیاری، اصلاح‌بذر، بهینه‌سازی عملیات، افزایش تولید در واحد سطح می‌شود.
وی گفت: از طرف دیگر مکانیزاسیون می‌تواند با کاهش نیروی کار و انجام به‌موقع عملیات، کاهش چشمگیری در هزینه‌ها و افزایش درآمد داشته باشد که بهره‌وری و ظرفیت بالای ماشین در رسیدن به این هدف نقش عمده‌ای داشته است.
مدیرعامل گروه صنعتی مهندسی مروتی تصریح کرد: با به‌کارگیری مکانیزاسیون و فناوری روز می‌توان عملیات کشاورزی را در زمان مقرر انجام داد. انجام به‌موقع عملیات کشاورزی با توجه به شرایط جوی خصوصا در مراحل کاشت و برداشت محصول از ضررهای عمده‌ای جلوگیری می‌کند.
وی با بیان اینکه این موضوع در کشورهای پیشرفته به‌صورت جدی دنبال می‌شود، افزود: تحقیقات بسیاری برای تعیین بهترین زمان انجام عملیات مختلف صورت می‌گیرد که بعد از تعیین این مورد با به‌کارگیری فناوری‌های مختلف ماشینی درصدد انجام به‌موقع عملیات برای کسب بهترین عملکرد هستند. یکی دیگر از مزایای مکانیزاسیون، ایجاد رغبت و جذابیت برای انجام کار کشاورزی است که این کار با استفاده از کاهش سختی کار صورت گرفته است. درواقع کاهش سختی کار نه‌تنها در جذابیت کار کشاورزی و افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش موثر است، بلکه حتی در کیفیت و دقت عملیات و نیز بازده کار تاثیر بسزایی دارد.
توقف صادرات ادوات کشاورزی به دبی، قطر و بحرین
همچنین یک تولید کننده ادوات کوچک کشاورزی همچون بیل تراکتور، گاو آهن و تریلی تراکتور گفت: با توجه به اینکه کشاورزی در جنوب کشور (لارستان) به واسطه خشکسالی به نوعی نابود شده است، لذا ما تولید کنندگان ادوات کشاورزی این منطقه نیز با مشکلات بسیاری مواجه هستیم؛ یعنی به‌رغم اینکه در گذشته تولید بسیار بالایی داشتیم الان حجم تولید به شدت کاهش یافته است.
محسن دلشاد گفت: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنایع کوچک که تولید داشته‌اند این است که به دلیل بالا بودن میزان مالیات و عدم توان مالی الان تبدیل به تعمیرکار یا سفارشی کار شده‌اند.
دلشاد ادامه داد: یکی از بزرگ‌ترین مشکلات صنایع به خصوص صنایع کوچک که تولید داشته اند این است که الان تبدیل به تعمیرکار یا سفارشی کار شده‌اند.
این در حالی است که تولید در صورتی معنا پیدا می‌کند که به عنوان مثال تولیدکننده یک قطعه را به طور پیوسته تولید کند آن هم در شرایطی که مشخص باشد مواد اولیه آن از کجا می‌آید، به کجا می‌رود و هزینه آن چقدر است. اما الان صنایع کوچک در این رابطه با سازمان مالیات به مشکل برخورده‌اند.
وی افزود: در حال حاضر منِ نوعی که پروانه بهره‌برداری دارم، ملزم به پرداخت مالیات ارزش افزوده هستم؛ اما این مالیات را نمی‌توانیم روی کالای تولیدی مان بکشیم و از خریدار بگیریم چون تولیدکنندگانی که در این حوزه فعال هستند و پروانه کسب دارند مالیات ارزش افزوده پرداخت نمی‌کنند.
بنابراین هزینه‌‌های تولیدشان کمتر است و این توان را دارند که محصولات خود را با قیمت کمتری به فروش برسانند. بنابراین توان رقابتی ما با این افراد کم می‌شود مگر اینکه ما نیز به قیمتی پایین محصول خود را به فروش برسانیم که با توجه به مالیات پرداختی تولید برای ما صرفه ندارد.
دلشاد که تولید ادوات کشاورزی شغل خانوادگی شان محسوب می‌شود و سابقه‌ای بیش از ۴ دهه در این حوزه دارند، در خصوص صادرات محصولات خود نیز گفت: تا ۴ سال پیش برای کشورهای عربی همچون «قطر، دبی و بحرین» به صورت سفارشی کار می‌کردیم، اما متاسفانه صادرات به این کشورها نیز الان قطع شده است.
وی ادامه می‌دهد: قطع شدن صادرات ما به کشورهای عربی باز هم به ضعیف شدن صنعت کشاورزی در این منطقه برمی‌گردد؛ چرا که بسیاری از کشاورزانی که در اینجا فعالیت می‌کردند زمین‌های خود را رها کردند و برای کار به کشورهای عربی اطراف مهاجرت کرده‌اند. بنابراین نیاز به استفاده از ادوات هم کمتر محسوس شده است. این در حالی است که تا پیش از این ساکنان این منطقه که به نوعی بازرگان-کشاورز محسوب می‌شوند و ارتباطات شان با کشورهای عربی بسیار بالاست به صورت سفارشی از ما ادوات می‌خریدند و به این کشورها می‌بردند.
این تولید کننده در خصوص مزیت اصلی تولیدات خود که موجب شده بتوانند آنها را در کشورهای عربی نیز عرضه کنند، گفت: در حالی که قیمت ادوات تولیدی ما نسبت به دیگر مناطق جنوب کشور از شیراز گرفته تا بندرعباس و قشم گران‌تر است، اما به دلیل اینکه از نظر کیفیت حرف اول را می‌زنیم مشتریان خاص خودمان را داریم، به خصوص اینکه برند ما ۴۰ ساله است.
به این ترتیب در حال حاضر عمده تولیدات ما بر اساس سفارش است؛ به طوری که مشتریان نمونه مورد نظر را در قالب عکس یا یک طرح به ما ارائه می‌دهند و ما با بهینه‌سازی و بومی‌سازی آن را تولید و تحویل می‌دهیم.
استفاده از تسهیلات بانکی برای همه تولیدکنندگان امکان‌پذیر نیست و این خود از جمله چالش‌های صنعتگرانی است که در حوزه تولید ادوات کشاورزی فعالیت دارند.
دست تولیدکنندگان کوچک کوتاه از تسهیلات بانکی
وی خاطرنشان می‌کند: مشکل بعدی ما در خصوص گرفتن تسهیلات است. در حقیقت با وجود اینکه پروانه بهره‌برداری داریم تا به حال نتوانسته ایم دریافت کننده هیچ‌گونه وام و تسهیلاتی باشیم و در نهایت پس از پیگیری‌ها بسیار به این نتیجه رسیدیم که برای دریافت تسهیلات نیاز به یکسری ارتباطات خاص است که ما نداریم.
دلشاد تصریح می‌کند: یکی دیگر از اصلی ترین مشکلات ما لابی‌هایی است که در سطح تهران و دیگر کلان شهرها صورت می‌گیرد و همین امر باعث می‌شود که به عنوان مثال خود بنده به عنوان یکی از تولیدکنندگان اتاق‌های کمپرسی دیگر نتوانم در حدی که توانایی دارم اقدام به تولید این محصول کنم؛ چراکه صنعتگران کلان شهرها مشتریان ما را با نفوذی که دارند به سمت خود می‌کشانند و این خود بزرگ‌ترین ظلمی است که به صنایع فعال در شهرستان‌های کوچک می‌شود.
