p28- (2) copy

صنعت موتورسیکلت هم از این امر مستثنی نبوده و تولید و مونتاژ آن با دست‎اندازهای بسیاری همراه شده است. تنوع غیرمعمول مدل‎ها، بخشنامه‎های متعدد، تصویب قوانین غیرقابل اجرا و... همه دست‎به‎دست هم داده تا این صنعت را در میانه راه سرگردان نگه دارد.

 آمار تولید

با نگاهی به وضعیت تولید یک دهه گذشته موتورسیکلت در کشور این امر نمود بیشتری خواهد داشت. بهمن ضیامقدم، دبیر انجمن صنعت موتورسیکلت با اشاره به 5 ماه تولید امسال موتورسیکلت عنوان کرد: در 5 ماه نخست امسال 93هزار و 529 موتورسیکلت تولید شد درحالی‎که این عدد در 5 ماه نخست سال قبل 96 هزار و 66 عدد بود.

با نگاهی به وضعیت تولید سال‎های قبل می‎توان نتیجه گرفت که روند تولید در نیمه دوم دهه 90 کاهشی بوده است. او گفت: فقط تولید سال 99 نسبت به سال 98 و نیز 1400 وضعیت بهتری داشت.

اوج تولید موتورسیکلت در کشور سال 90 رقم خورد و 813هزار و 206 موتورسیکلت تولید شد. این رقم تا حدودی در سال 95 با تولید 736هزار و 337 دوباره تکرار شد دلیل این امر هم ممنوعیت تولید موتورسیکلت‎های کاربراتوری و تغییر کاربری به انژکتوری بود. این قانون از سال 94 با تصویب قانون هوای پاک ابلاغ شد. قرار بر این بود که از مهر 95 ممنوعیت کاربراتوری اجرایی شود، اما شیطنت‎هایی سبب شد تا در سه ماه نخست سال 95 ثبت ‎سفارش انجین کاربراتوری بیش از میزان سال‎های قبل باشد. به ‎این ترتیب در نیمه دوم سال 95 کشور با آمار بسیار بالای انجین‎های کاربراتوری انبار شده مواجه شد که برای آنها ارز از کشور خارج شده بود. مهر قانون الزام تولید موتورسیکلت‎های انژکتوری ابلاغ شد، اما به‎دلیل نبود انجین‎های انژکتوری، تولید تا نیمه‎ دوم بهمن متوقف شد. موتورسیکلت‎سازان با رایزنی‎های بسیار مجوز تولید موتورسیکلت‎های کاربراتوری را گرفتند و قرار شد تولید موتورسیکلت کاربراتوری با تعداد محدود انجام شود. به‎این ترتیب پرونده کاربراتوری‎ها باید تا پایان سال 95 بسته می‎شد، اما موجودی انبارها بیش از تولید 40 روز پایان سال بود. تولید در یکی، ‎دو ماه سال 96 ادامه یافت. ولی شماره‎گذاری بر مبنای تولید سال 95 بود. از این‎رو در سال 95 با آمار بالای تولید مواجه هستیم. البته این تیراژ نسبت ‎به سال 90 هنوز کمتر است. در ادامه نیمه دوم دهه 90 تیراژ تولید زیر 200هزار موتورسیکلت بود. وضعیت تولید یک دهه صنعت موتورسیکلت در نمودار بالا قابل مشاهده است.

 چالش اصلی تولید موتورسیکلت

انجین، پاشنه آشیل صنعت موتورسیکلت کشور شده است. تعویق تولید موتورسیکلت انژکتوری هم به این دلیل بود که چین هنوز این انجین را برای موتورسیکلت‎های CG125 تولید نکرده بود و تنها موتورسیکلت‎های CG200 و به بالا انجین انژکتوری داشتند. با توجه به این مساله کویرموتور بنا دارد خط تولید انجین را در یکی از شرکت‎های زیرمجموعه خود راه‎اندازی کند. رحیم خداپسند، مدیرعامل کویرموتور درباره وضعیت تولید این برند توضیح داد: سال گذشته در کشور حدود 211هزار و 466هزار موتورسیکلت تولید شد که 36هزار و 283 موتورسیکلت برای کویرموتور بود. آمار تولید امسال تا پایان خرداد 95هزار و 529 دستگاه بود که 11هزار و 324 موتورسیکلت را این برند تولید کرده است. به‎این ترتیب سهم کویرموتور در بازار حدود 1/ 12‌درصد ثبت شد. به‎طور معمول در چند سال اخیر سهم ما در بازار حدود 12‌درصد بوده است.

آمار تولید موتورسیکلت در سال 98، 116هزار و 536 دستگاه بود که از این تعداد 15 هزار موتورسیکلت مربوط به کویرموتور بوده است.

وی افزود: آمار تولید امسال کشور نیز تا حدود نیمه دوم شهریور 14هزار و 433 موتورسیکلت بوده که در بخش فروش هم شاهد بازار پررونقی نبودیم. این تیراژ نشان می‎دهد امسال آمار تولید سال گذشته تکرار نمی‎شود، زیرا در نیمه دوم تیراژ کمتر از نیمه نخست خواهد بود. برندهای موتورسیکلت‎ این شرکت ایرانی از کشورهای ژاپن، اتریش، ایتالیا، کره‎جنوبی و چین بوده و البته مدل‎هایی به شکل متفرقه از تایوان و تایلند نیز در فروشگاه‎های کویرموتور موجود است. رنج قیمتی موتورسیکلت‎های این برند از 30 تا 300 میلیون تومان متغیر است.

 وضعیت تیراژ برقی‎ها

در ادامه قانون هوای پاک، سال 97 فعالان صنعت موتورسیکلت ملزم شدند 10‌درصد محصولات تولیدی خود را به موتورسیکلت‎های برقی اختصاص دهند. مدیرعامل کویرموتور درباره وضعیت تولید موتورسیکلت‎های برقی این شرکت گفت: امسال ما تعداد کمی موتورسیکلت‎ برقی تولید کردیم زیرا وضعیت بازار تقاضا مناسب نبود. امیدواریم کویرموتور تا پایان سال بتواند 200 موتورسیکلت برقی به‎فروش برساند.

خداپسند درباره هدف‎گذاری تولید این برند برای سال 1400 گفت: ما به تولید موتورسیکلت‎های برقی خیلی امیدوار هستیم. البته امسال که تقریبا بازار این وسیله نقلیه به پایان رسید. معمولا در فصل سرما بازار موتورسیکلت خیلی رونق ندارد و امیدواریم در آینده وضعیت بازار موتورسیکلت‎های برقی بهتر شود؛ به دو دلیل نخست اینکه قرار است یکی از زیرمجموعه‎های کویرموتور کارخانه باتری راه‎اندازی کند. دوم اینکه امیدواریم دستورالعمل مربوط به موتورسیکلت در بحث گواهینامه و امکان استفاده افراد  16 سال از موتورسیکلت‎های برقی با سرعت پایین اصلاح و فراهم شود.

 داخلی‎سازی انجین و باتری

در ادامه محسن رضایی، مدیرعامل شرکت پارت‎کویر از زیرمجموعه‎های کویرموتور درباره راه‎اندازی خط تولید انجین و باتری موتورسیکلت‎های بنزینی و برقی عنوان کرد: اگر موضوع اپیدمی کرونا نبود تا امروز خط تولید این دو قطعه مهم و اصلی موتورسیکلت که تاثیر زیادی در قیمت تمام شده آن دارد افتتاح شده و به تولید رسیده بود.

وی افزود: هدف این است که خط تولید تا پایان آذر راه‎اندازی و افتتاح شود. در مرحله نخست قرار است تولید انجین موتورسیکلت‎های CG125، CG150 و CG200 انجام شود البته به شکل CKD خواهد بود. اما در ادامه با مذاکراتی که با قطعه‎سازان داشتیم تعمیق ساخت داخل انجام خواهد شد.

او یادآور شد: پس از تولید انجین موتورسیکلت بنزینی، تولید باتری موتورسیکلت‎های برقی از 1500 تا 2000 وات در دستور کار قرار دارد.

تولید باتری در کشور سبب خواهد شد تا عمر باتری این وسیله نقلیه افزایش پیدا کند و صاحبان این موتورسیکلت‌ها با مشکلات کمتری روبه‎رو باشند. درحال‎حاضر از زمان تولید باتری در شرکت مادر تا رسیدن به مقصد حدود 6 ماه زمان می‎برد و با درنظر گرفتن مدت زمان ترخیص تا تولید و عرضه آن به بازار، این مسیر حدود یک سال از عمر باتری را کاهش می‎دهد. با راه‎اندازی خط تولید باتری این زمان به عنوان عمر مفید باتری ذخیره می‌شود. به‎این ترتیب باتری‎ها دو سال کارکرد واقعی خود را خواهند داشت. مدیرعامل شرکت پارت‎کویر با اشاره به پایین آمدن قیمت تمام‌شده باتری گفت: به‌طور قطع با داخلی‎سازی باتری قیمت نهایی موتورسیکلت بین 25 تا 30‌درصد ارزان‎تر خواهد شد. چون فرهنگ‎سازی در راستای استفاده از موتورسیکلت برقی برای تردد مطرح است به‎دنبال این هستیم که آمار خرید و مصرف موتورسیکلت سبز رشد پیدا کند.

وی یادآور شد: داخلی‎سازی انجین خیلی بر قیمت تمام شده موتورسیکلت بنزینی تاثیر ندارد اما علاوه‎بر خودکفایی، ساخت انجین زمینه اشتغال 80 تا 100 نفر را در کشور فراهم می‎کند. اگر دانش فنی را در اختیار داشته باشیم، می‎توانیم در ادامه بومی‎سازی کامل این قطعه مهم را در دستور کار داشته باشیم.

 تولید محدود به بازار داخل

بازارهای همسایه در اختیار تولیدکنندگان چینی است از این‎رو تولید در حوزه صنعت موتورسیکلت بیشتر برای بازار کشور است. رضایی عنوان کرد: درحال‎حاضر خرید مواد اولیه و قطعات نیمه‎ساخته مورد نیاز از چین انجام می‎شود و با توجه به اینکه هزینه‎های ثابت ما در ایران بالاست نمی‌توانیم صادرات داشته باشیم.

کویرموتور قرار بود خط تولیدی در عراق راه‎اندازی کند؛ سرمایه‎گذاری سنگینی انجام شد اما به دلیل نبود امنیت نمایندگی‎های خارجی حاضر به همکاری نشدند. مدیرعامل پارت‎کویر در این‎باره توضیح داد: تعرفه صادرات یک موتورسیکلت از ایران به عراق دو برابر چین است. عراق تعرفه واردات موتورسیکلت‎ از سوی چین را پایین آورده، اما در مقابل برای ایران بالا برده است. این موضوع را در کنار مساله ارز بگذاریم صادرات موتورسیکلت به این کشور دست‎کم در شرایط فعلی صرفه‎اقتصادی ندارد، اما بازار داخل بسیار مطلوب است، زیرا حرفه‎های خدماتی که از موتورسیکلت استفاده می‎کنند افزایش یافته است. همچنین استفاده شخصی افراد با توجه به ترافیک کلان‌شهر و معضل پارکینگ بیشتر شده است.

وی اظهار کرد: ظرفیت تولید در شرکت پارت‎کویر 100 هزار انجین در سال است درحالی‎که بازار ایران کشش این تعداد را ندارد، زیرا سلایق متفاوت بوده و تنوع محصولات را در کشور بالا برده است. به‎عنوان مثال اگر پیش‎تر 500 موتورسیکلت تولید می‎شد 400 دستگاه آن مربوط به CG بود، اما امروز توزیع 200هزار موتورسیکلت با نزدیک به 400 مدل را در بازار داریم. از این‎رو نمی‎توان سرمایه‎گذاری سنگینی کرد.

رضایی در پایان گفت: کویرموتور نخستین شرکتی است که داخلی‎سازی 40‌درصدی موتورسیکلت‎های پرتیراژ را به‎سرانجام رساند. همچنین موتورسیکلتی مانند CG حدود 45‌درصد داخلی‎سازی شده و 25‌درصد قطعات موتورسیکلت‎های تریل هم در داخل تولید می‎شود. برخی مدل‎ها هم فقط 500 دستگاه در سال تولید دارند. داخلی‎سازی این موتورسیکلت‎ها توجیه اقتصادی ندارد.