یک فعال صنعت قطعه درباره ضرورت تشکیل خوشه صنعتی عنوان کرد
کاهش ۱۵ درصدی قیمت با حذف «انبار کالا»
طرح مساله بدون اجرا
مفهوم خوشه صنعتی به مجموعهای از بنگاهها در یک جغرافیای واحد اشاره دارد که محصولات مشابهی تولید میکنند؛ نهادهای تولید که در زنجیره تولید ارزشافزوده با یکدیگر مرتبط بوده و مشارکت آنها هزینه‌های لجستیک را به حداقل میرساند. همچنین بنا بر نظر کارشناسان اقتصادی خوشه‌ها با ایجاد صرفه‌های مختلف اقتصادی و خلق ایده‌های نو منجر به ایجاد مزیت‌های رقابتی در روند جهانی شدن میشوند. محمدرضا نجفیمنش، مدیرعامل شرکت آسیالنت و رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودروی کشور درباره پیشینه خوشه صنعتی در قطعهسازی اینکه از چه سالی شروع شد و چرا ادامه نیافت، گفت: از سال ۱۳۸۰ برنامه‌های جدی صنعت قطعه با هدف تولید در مقیاس اقتصادی تدوین شد. در این برنامه‌ها ادغام قطعه‌سازان کوچک و تشکیل قطعه‌سازان بزرگ با هدف کاهش هزینه‌ها و قیمت‌های رقابتی پیش‌بینی شد. وی افزود: مذاکرات اولیه برای توسعه خوشه صنعتی در استان سمنان انجام شد، اما در نهایت بی‌نتیجه ماند. او یادآور شد: برخی مسائل مطرح میشوند، اما چون مورد پیگیری قرار نمیگیرند در ادامه عملیاتی نشده و به مرحله اجرا نمیرسند. در این حوزه در صنعت قطعه میتوان به خوشه صنعتی، تییرینگ (Tiering) و... اشاره کرد که در دهه ۸۰ پیش‌بینی شد، اما امروز با گذشت دو دهه هنوز به منصه ظهور نرسیدهاند. این قطعهساز در پاسخ به این پرسش که مشکل کجاست، گفت: عزم جدی در نهادهای مرتبط و نیز قطعه‌سازان وجود ندارد. هنگامی که ایدهای مطرح میشود باید کسانی باشند که حمایت کرده و موضوع را پیگیری کنند.
تولید در کوتاهترین زمان
مدیرعامل شرکت آسیالنت درباره فواید خوشه صنعتی در صنعت قطعه گفت: این تئوری در برخی کشورها به اجرا درآمد و نتایج خوبی داشته است. بهعنوان مثال در ایتالیا این خوشه صنعتی در حوزه قطعهسازی خودرو نزدیک شرکت فیات بهوجود آمد؛ بهطوری که بهاصطلاح قطعات مستقیم وارد خط مونتاژ میشدند.رئیس کمیسیون تسهیل کسبوکار اتاق بازرگانی استان تهران ادامه داد: خوشه صنعتی روش تولید را متفاوت میکند و در کاهش هزینه‌های مالی و زمانی بسیار موثر است. او درباره کشورهای استفادهکننده از این روش بیان کرد: این شیوه تولید در تایوان نیز پیاده شد و سرعت تولید افزایش پیدا کرد علاوهبر اینکه از حجم کالاها در انبار کاسته شد. در ژاپن هم شاهد خوشههای صنعتی برای شرکت نیسان بودم که مدیران کارخانه حداکثر دو ساعت کالاها را انبار میکردند. او خاطرنشان کرد: این امر باعث میشود تا سرمایه کمتری درگیر دپوی محصولات باشد و در واقع کشورهای صنعتی با کاهش زمان خواب سرمایه، بهرهوری تولیدات خود را ارتقا دادهاند.
نجفیمنش در ادامه سخنان خود به نمونهای دیگر اشاره کرد و گفت: کارخانهای در لیسبون پرتغال برای مونتاژ صندلی نخست کامیون پشت خط تولید میآمد و روی نوار نقاله مستقیم جلو میرفت و کار مونتاژ صندلی انجام میشد. کامیون اول که کار مونتاژش به پایان میرسید کامیون بعدی آماده بود. مدیرعامل شرکت آسیالنت با بیان اینکه بخشی از منابع کارخانه‌های تولیدی و اساسا خودرویی در خواب کالاها مانند مواد اولیه، قطعات نیمهساخته یا حتی محصول نهایی در انبارها است، گفت: اگر این حجم از سرمایه مورد استفاده قرار گیرد تاثیر زیادی در کاهش هزینه‌های سربار تولید دارد. رئیس انجمن تخصصی صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودروی کشور در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه کاهش هزینه‌های انبار چند درصد هزینه تمام‌شده محصولات را کاهش میدهد، گفت: در خودروسازی دستکم ۱۴ تا ۱۵درصد و در قطعهسازی ۲۰درصد از هزینه‌های مصرفی مربوط به انبارش کالا است. با تشکیل خوشه صنعتی حداقل میتوان ۱۵درصد قیمت تمام‌شده خودرو را کاهش داد. او تاکید کرد: کاهش فاصله جغرافیایی و اینکه مواد اولیه و کالاها در انبار باقی نمانند بخشی از هزینه‌های سربار موجود را میکاهد.
این کارشناس صنعت خودرو معتقد است تشکیل خوشه صنعتی تا حدودی فاصلههای جغرافیایی را کاهش داده و از حجم انبار محصولات کم میشود. این شیوه در تولید هزینه‌های حملونقل که عامل عمدهای در نرخ نهایی است به حداقل میرساند.
خوشه صنعتی قطعهسازی از کجا آغاز شود
حدود ۱۴ استان در صنعت قطعه فعال هستند که در برخی از این استانها خودروسازان سایت راه‌اندازی کردهاند. نجفیمنش درباره زیرساختهای این استانها برای تشکیل خوشه صنعتی قطعهسازی گفت: اگر به شکل پایلوت از یکی از استانهایی که سایت خودروسازی دارند شروع شود میتوان ارزیابی بهتری داشت؛ مراکزی مانند خراسان، کاشان یا تبریز. این فعال صنعت قطعه همچنین در پاسخ به این پرسش که چون قطعه‌سازان بهطور عمده در شهرکهای صنعتی مستقر هستند و سایتهای خودروسازی خیر، این نقل‌وانتقال چقدر هزینهبر خواهد بود، گفت: برای اجرای این امر باید طرحی از قبل داشته باشیم و برای یک خودروی مشخص خوشه قطعهسازی در اطراف آن شکل گیرد بعد برآورد قیمتی داشته باشیم.
