در گفت‌وگو با مدیرعامل و عضو موظف هیات‌مدیره شرکت داروسازی زهراوی بررسی شد
دو معضل مهم صنعت دارو
به عقیده تولیدکنندگان حوزه دارو، مشکلات خرید، تامین و تدارک مواد اولیه در صنعت دارو، کافی نبودن ارز یا تخصیص دیرهنگام آن، مشکلات موجود در حوزه نقل و انتقال مالی و حمل و ارسال کالا از مهم‌ترین چالش‌هایی است که تولیدکننده‌های دارو در حال حاضر با آنها روبه‌رو هستند و این مشکلات ریسک زیادی را به شرکت‌های بخش‌خصوصی تحمیل می‌کند که باعث تاخیر در فرآیندها، افزایش بهای تمام‌شده تولید، کاهش کیفیت و دسترسی ناکافی بیماران به دارو شده و می‌شود.
ارز و نقدینگی؛ دو چالش مهم
به عقیده فعالان این حوزه دولت باید هر چه زودتر تکلیف دو موضوع مهم را در صنعت دارو روشن کند؛ اولین موضوع که به کرات در همین صفحه به آن پرداخته‌ایم معضل آزادسازی ارز و حذف ارز دولتی برای واردات مواد اولیه دارو یا داروی نهایی است که می‌تواند در قدم اول انگیزه‌های تولید بیشتر دارو را در بین فعالان این صنعت ایجاد کند. مساله دیگر تعیین تکلیف بدهی‌های دولت اعم از داروخانه‌ها و مراکز درمانی و بیمارستان‌های دولتی به بخش خصوصی است که به اصطلاح باعث می‌شود دست و بال تولیدکنندگان از منظر دسترسی به نقدینگی و سرمایه در گردش کافی باز شود.
در این ارتباط مدیرعامل و عضو موظف هیات‌مدیره شرکت داروسازی زهراوی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: نپرداختن بدهی توسط مراکز دولتی به شرکت‌های پخش طرف قرارداد تولیدکننده‌ها باعث به تاخیر افتادن تسویه مطالبات شده و در نتیجه شرکت‌های تولیدکننده با کمبود جریان نقدینگی مواجه می‌شوند که تاثیر بسیار منفی در تامین و تدارک و خرید مواد اولیه و تجهیزات جهت تولید دارد.
به گفته فرهاد کیافر، یکی دیگر از مهم‌ترین چالش‌های حوزه دارو، عدم تناسب، ناهماهنگی‌ها و تاخیر در تخصیص ارز است؛ به این معنی که در حال حاضر همه مواد و داروها مشمول تخصیص ارز دولتی نیستند و این مساله باعث سردرگمی و ناهماهنگی در سیاستگذاری و تصمیم‌گیری شرکت‌های تولیدکننده می‌شود. در بحث قیمت‌گذاری دارو نیز این موضوع تاثیر منفی می‌گذارد؛ بنابراین بهتر است به سمت تک‌نرخی شدن ارز حوزه دارو برویم تا بتوان برآورد صحیح‌تری از فرآیند مربوطه داشت.
وی با تاکید بر اینکه باید سرمایه‌گذاری و حمایت بیشتری در حوزه‌های زیرساختی دارو انجام شود افزود: به‌عنوان مثال در خصوص تولید مواد اولیه دارویی، مواد جانبی، مواد بسته‌بندی و... نیازمند سرمایه‌گذاری‌های بیشتر و ارائه تجهیزات تولید مناسب‌تر هستیم تا بتوان تولید باکیفیت‌تر و با قیمت تمام شده مناسب‌تر انجام داد؛ زیرا بدون وجود این زیر‌ساخت‌ها عملا تولید داروی نهایی با موفقیت پیش نخواهد رفت. کیافر معتقد است از سوی دیگر با توجه به مشکلات متعدد موجود برای واردات دارو، بهترین رویکرد می‌تواند حمایت از تولید داخلی دارو باشد که با وجود پتانسیل و توانمندی بالای دانشمندان داخلی در دستیابی به دانش فنی تولید داروها حتی در زمینه بایو و نانو این اقدام موفقیت بیشتری را به همراه خواهد داشت.
تحریم و اهمیت حمایت از تولید داخل
تولیدکنندگان داخلی حوزه دارو با بیان اینکه بازار داروی کشور در اختیار تولیدکندگان داخلی است و بیش از ۹۵درصد از نیاز داخلی توسط بخش‌خصوصی تامین می‌شود می‌گویند این مساله باعث شده تا کشور در حوزه دارو مشکلات بسیار کمی داشته باشد و مشکلات بیشتر معطوف به تامین داروهای وارداتی است، بنابراین بسیار ضروری است برای تعادل در بازار داروی کشور، از تولید داخلی حمایت شود تا بتوان نیاز کشور به داروهای وارداتی را نیز کاهش داد و این موضوع به خصوص در شرایطی مانند تحریم‌ها که کشور با موقعیت حساسی روبه‌رو است از اهمیت زیادی برخوردار است.
به عقیده کیافر، طبیعتا در شرایط تحریم راه برای فعالیت واسطه‌ها باز می‌شود که در مورد دارو با توجه به اینکه به‌صورت مستقیم با جان انسان مرتبط است بسیار حساس و حیاتی بوده و به نوعی تبعات سنگینی برای سیستم خواهد داشت.
به گفته این فعال حوزه دارو، تامین‌کنندگان داخلی تا حدی نیاز شرکت‌های تولیدی را برای مواد اولیه برطرف می‌کنند، ولی به دلیل ظرفیت و توانمندی‌های محدود، تامین‌کنندگان داخلی قادر به تامین مقدار مورد نیاز نبوده و حتی از لحاظ زمان‌بندی تحویل مواد نیز تاخیر زیادی را باعث می‌شوند که این مسائل تولیدات شرکت‌های داروساز را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در ارتباط با تامین نیاز شرکت‌های داخلی به سرمایه در گردش و نقدینگی نیز از آنجا که سرمایه مورد نیاز برای فعالیت‌های شرکت‌های ایرانی حوزه دارو از طریق وصول مطالبات از شرکت‌های پخش و در صورت نیاز اخذ تسهیلات از بانک‌ها انجام می‌گیرد، بنابراین حمایت سیستم بانکی از تولید در این حوزه از اهمیت بسیاری برخوردار است. به گفته فعالان حوزه تولید دارو متاسفانه بانک‌ها حمایت لازم را از این بخش نمی‌کنند و صنعت دارو نیز مانند بسیاری از صنایعی که با ارز دولتی فعالیت می‌کنند، از سوی سیستم بانکی به طور کامل و لازم حمایت نمی‌شوند.
زهراوی؛ پیشرو در صنعت دارو
شرکت داروسازی زهراوی در سال ۱۳۶۵ تاسیس شد و با راه‌اندازی کارخانه‌ای به مساحت ۱۲۰هزار متر مربع و زیر‌بنای ۲۸هزار متر مربع در نزدیکی شهر تبریز در سال ۱۳۷۰ به بهره‌برداری رسید. این شرکت که اکنون جزو شرکت‌های مهم داروسازی کشور و پیشگام در تولید کپسول‌های نرم ژلاتینی، داروهای مورد استفاده در پیوند اعضا و MS است، اولین خط تولید کپسول نرم، اولین خط تولید سرنگ‌های آماده تزریق (پری فیلد)، اولین سایت تولید داروهای هازارد (پرخطر) و همین‌طور اولین تولیدکننده داروی تحت لیسانس بعد از انقلاب اسلامی در کشور محسوب می‌شود.
شرکت داروسازی زهراوی از سال ۱۳۸۴ تحت لیسانس شرکت F.Hoffman La ROCHE سوئیس، داروی سل سپت (Cellcept) را برای پیشگیری از رد پیوند در بیماران پیوندی و همچنین هم اکنون داروی روآکوتان (Roaccutane) را برای درمان آکنه به بازار عرضه کرده است. کلیه مواد اولیه، سایت تولید، تجهیزات و داروی ساخته شده مطابق با الزام‌های شرکت سوئیسی Roche است.
از طرفی استفاده از تکنولوژی‌های نوین در داروسازی مثل نانوتکنولوژی و بایوتکنولوژی از سال‌ها قبل در دستور کار این شرکت بوده به‌طوری‌که سایت تولید و آزمایشگاه بایوتکنولوژی این شرکت جزو اولین‌ها در سطح کشور بوده است. در حوزه نانوتکنولوژی نیز موفقیت در ثبت محصول تولیدی کپسول نرم ژلاتینی ایمینورال (سیکلوسپورین) به عنوان محصول دانش‌بنیان بر مبنای فناوری نانو موجب شده جایگاه اعتباری و تخصصی تولید داروهای های‌تک (High Tech) زهراوی ارتقا یابد.
این شرکت با سرمایه ۳۲۰۰میلیارد ریالی جزو شرکت‌های داروسازی با بیشترین سرمایه در کشور است. در سال مالی ۱۳۹۹ این شرکت موفق به تولید و فروش بالغ بر ۵۰۲۰میلیارد ریالی شده است. زهراوی در حوزه صادرات نیز به‌دلیل استانداردهای بالای کیفی جزو برترین‌ها در کشور محسوب می‌شود.
