در جهت تحقق نظام تامین اجتماعی فراگیر انجام شد
افزایش ۷۲درصدی ضریب پوشش خدمات بیمه‌ای در روستاها
به همین دلیل، بر اساس مـاده ۱۹۴ قانون برنامه ششـم توسـعه، دولـت مکلف شد تا برای بهبود وضعیـت روسـتاها در زمینه سیاست‌گذاری، برنامه‌ریـزی، راهبـری، نظـارت و هماهنگـی بین دسـتگاه‌های اجرایـی، ارتقای سـطح درآمد و کیفیت زندگی روسـتاییان و کشـاورزان و کاهـش نابرابری‌هـای موجـود بیـن جامعه روسـتایی، عشـایری و جامعه شـهری، حمایـت‌های لازم را از این بخش داشته باشد. در راسـتای تحقـق ایـن هـدف هم مقرر شد تا صنـدوق بیمه اجتماعی کشـاورزان، روسـتاییان و عشایر به‌عنوان حلقه مکمـل اشـتغال و کارآفرینی روسـتایی از طریـق تکمیـل زنجیـره توانمندسـازی در دوران زندگی فرد، از افـول وضعیت اقتصادی وی و خانواده‌اش در دوران کهولت سـن، ازکارافتادگـی و فـوت سرپرسـت خانـوار جلوگیـری کند.
این صندوق به‌عنوان یکـی از ارکان اصلـی تحقـق نظـام تامین اجتماعـی فراگیـر و به‌عنوان تنها صندوق بازنشسـتگی خرد کشـور، با هدف تحت پوشـش قـرار دادن افـراد سرپرسـت خانوار، فعالیت می‌کند که می‌تواند بر کاهش ریسـک سـقوط افراد به تله فقـر در دوران کهولت سـن و ازکارافتادگی تاثیر بگذارد و بدون تحمیل هزینه مالی به بودجه عمومی کشور زمینه بهبـود وضعیـت رفاهـی و اقتصـادی این افراد را فراهم آورد.
صنـدوق بیمه اجتماعی کشـاورزان، روسـتاییان و عشـایر ایـن مهم را از طریـق تبدیـل پس‌اندازهای خرد و غیررسـمی افراد تحت پوشـش به پس‌اندازهای هوشـمند محقق می‌کند تا نیروی شـاغل و جوان روسـتایی و عشـایری، چشـم‌انداز بهتری از زندگـی در این مناطـق داشـته باشـد کـه ایـن موضـوع ضمن جلوگیری از مهاجـرت غیرضـروری به شـهرها، از بروز پدیده حاشیه‌نشـینی یـا گسـترش فقر در مناطق روسـتایی جلوگیـری خواهد کرد.
این صندوق از جوان‌ترین صندوق‌های بیمه‌گر اجتماعی کشور است که توانسته در طول ۱۵ سال فعالیت نزدیک به ۲میلیون خانوار روستایی و عشایری را تحت پوشش خود قرار دهد و خدمات بیمه‌ای لازم را برای این تعداد از خانوارها برقرار کند که افزایش تعداد بیمه‌شدگان، از برنامه‌های مهم و جدی این صندوق به شمار می‌آید.
تحت پوشش قرار دادن ۲میلیون خانوار روستایی و عشایری
بر اساس آمارهای موجود، در سال گذشته که به نام جهش تولید نام‌گذاری شده بود، صنـدوق بیمه اجتماعـی کشـاورزان، روسـتاییان و عشـایر از طریـق تدویـن زیرسـاخت‌های موردنیاز و طراحـی نظـام برنامه‌ریـزی و ارزیابـی عملکرد مبتنی بـر مسـتندات از یک طرف و توانمندسازی منابـع انسانی و ارتقـای استفاده از فناوری اطلاعات از طرف دیگر، موفق شـد تا اقدامـات مهمی را در راسـتای تحقـق نظـام تامین اجتماعـی فراگیـر و ارتقـای عدالـت اجتماعـی در سـطح کشـور انجام دهد و وارد دوران جدیدی از چرخه فعالیت خود شود. در راستای این اقدامات، این صندوق توانست میزان جمعیت روسـتایی و عشـایری تحت پوشـش ارائه خدمات بیمه اجتماعی را افزایش دهد و بـا رشـدی ۷۲درصدی نسـبت به سـال ۹۸ بـه تعداد ۲۳۶.۳۰۵ نفر برساند که بیشـترین میزان محقـق‌شـده در بـازه زمانـی ۱۵سـاله از زمان تاسیس ایـن صندوق اسـت.
در نتیجه عملکرد سـال گذشته صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، جمعیت تحت پوشـش صنـدوق تـا پایان سـال ۹۹ بـه یک‌میلیون و ۵۱۳ هزار و ۱۸۲ نفر افزایش پیدا کرد.
این شرایط در حالـی محقق شـد کـه تحریم‌هـا و شـیوع ویـروس کرونا در کشـور منجـر بـه ایجـاد شـوک‌های اقتصـادی، رکود تورمی و کاهـش اسـتانداردهای زندگـی شده است. پژوهش‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که میزان این تاثیرگذاری بر جوامع روسـتایی بیش از جوامع شـهری است و با توجه به ماهیـت اختیاری عضویـت در صنـدوق بیمـه اجتماعـی کشـاورزان، روسـتاییان و عشـایر، ایـن موضـوع تاثیرمنفـی بر تمایل بـه خرید خدمـات بیمه اجتماعی در خانوار روسـتایی و عشـایری داشـته اسـت.
افزایش ضریب پوشش ارائه خدمات بیمه‌ای
اما با همه این شرایط، ضریب پوشـش ارائـه خدمـات بیمـه اجتماعـی در جوامـع روسـتایی و عشـایری در سـال گذشته به میـزان ۵۹/ ۲درصـد افزایش پیدا کرده کـه بیانگـر رشـدی ۷۲درصدی نسـبت بـه سـال ۹۸ اسـت که این موضـوع را می‌تـوان گامی مهم در جهت تحقـق نظام تامین‌اجتماعـی فراگیر دانست.
همچنین عملکرد سال ۹۹ صندوق نشان می‌دهد تعـداد پرونده‌های مسـتمری‌بگیران بـه ۱۲۹.۸۶۵ پرونـده افزایـش پیداکرده کـه این رشد بـه معنـای کمـک بـه تأمین معیشـت در دوران کهولـت سـن، ازکارافتادگـی یا فوت سرپرسـت خانـوار بـرای این تعداد خانـوار روسـتایی مبتنی بر شـأن و کرامت انسـانی اسـت.
صندوق بیمـه اجتماعی کشـاورزان، روسـتاییان و عشـایر همچنین در سال موردبررسی، از طریـق طراحـی و عملیاتی‌‌سـازی طـرح (کلینیک‌هـای بیمه‌ای) بـا اسـتفاده از ظرفیـت کارشناسـی داخلـی صنـدوق و ظرفیـت کارگـزاران صنـدوق، تلاش کرد تـا گسـترش ضریـب پوشـش ارائه خدمـات بیمه اجتماعـی در اسـتان‌های کمتـر برخـوردار را مبتنـی بـر عدالـت اجتماعـی ارتقـا دهـد.
در نتیجه اتخـاذ ایـن رویکـرد، آمـار عملکردی صنـدوق در اسـتان‌های سیسـتان و بلوچسـتان، کرمـان، خوزسـتان، بوشـهر، گیلان و اصفهان که ضریب پوشـش ارائـه خدمات بیمه اجتماعـی در آنهـا در ابتـدای سـال گذشته پاییـن بـود، در این سال رشـدی حائـز اهمیـت را تجربه کرد.
فراهـم شدن امـکان نقل‌وانتقال سوابق بیمه‌ای بین صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روسـتاییان و عشایر و سـازمان تامین‌اجتماعی و اجرای طرح همسان‌سازی مستمری‌های صندوق نیز از دیگر اقدامات مهمی بود که در این صندوق با پیگیری‌های لازم انجام شد. آن‌طور که آمارها نشان می‌دهد، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر با استفاده از توانمندی مالی خود، با اتخاذ رویکردهای مناسب سرمایه‌گذاری، موفق به افزایش متوسط ۵۰درصدی مستمری‌ها در سطح کشور شد که تحقق این موضوع در شرایط تورمی کشور و بروز شوک‌های اقتصادی ناشی از تحریم‌ها و شیوع ویروس کرونا، نقش مهمی در حمایت اقتصادی از خانوارهای روستایی و عشایری داشته است.
اصلاح نظام سرمایه‌گذاری
بر اساس این گزارش، ازآنجاکه یکی از اهداف و سیاست‌هایی که در حوزه فعالیت صندوق‌ها دنبال می‌شود، پایداری و تعادل بین منابع و مصارف صندوق‌های بیمه اجتماعی است. از این رو صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، سعی کرده با اصلاح نظام سرمایه‌گذاری، به سمت سهامداری و سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه حرکت کند که نتیجه این رویکرد هم رشد ۲۷/ ۲ برابری ارزش سبد سرمایه‌گذاری صندوق در سال گذشته بوده است.
به این ترتیب ارزش روز سبد سرمایه‌گذاری صندوق از ۳۷.۱۷۷ میلیارد تومان در ابتدای سال ۹۹ به ۸۴.۳۲۹ میلیارد تومان در پایان اسفندماه سال گذشته افزایش پیدا کرد که بیانگر رشدی ۱۲۷درصدی بوده است. ضمن اینکه طی این مدت، سـبد بورسـی صندوق، رشـد ارزش ۲۵/ ۲ برابری را تجربـه کرد و از ۳۳.۸۷۲ میلیـارد تومـان در ابتـدای سـال ۹۹ بـه ۷۵.۹۱۷ میلیـارد تومان تـا پایان اسفندماه ۹۹ افزایش پیدا کرد که این تغییر در استراتژی سرمایه‌گذاری، مزیت‌های زیادی را برای صندوق همراه کرد. درعین‌حال، این صندوق موفق شد سال گذشته ۴/ ۶ هزار میلیارد تومان درآمد نقدی حوزه سرمایه‌گذاری را محقق کند که نسبت به سال ۹۸ رشد ۲۵/ ۳برابری را تجربه کرد.
ارتقـای کیفـی خدمـات بیمه‌های اجتماعی
ارتقای کارآمدی نظام اداری و بهبود اثربخشی نقش حاکمیتی با راهبرد تمرکز بر توسعه کیفی واحد‌های اداری، اصلاح سـاختار سـازمانی مبتنی بـر چابکی و تخصص‌گرایی توسعه دولت الکترونیک و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، صیانت از حقوق مردم و ارتقای سلامت اداری و... از دیگر اقداماتی بوده است که صندوق، آنها را در دستور کار خود قرار داده است. علاوه بر این، اجـرای طرح روسـتای بـدون کرونا برای حمایـت از خانواده‌های عضو صنـدوق را که تحت تاثیر پیامدهای منفی ایـن بیماری قرار گرفته‌اند، عملیاتی و سامانه پاسخگویی صبا را در راستای بهبود ارائه خدمات به جمعیت تحت پوشش صندوق راه‌اندازی کرد. طراحـی و اجـرای کمپیـن قصه‌گوی صبا در راسـتای گسـترش فرهنگ بیمه‌ای در میان کودکان و نوجوانان جمعیت روسـتایی و عشـایری جامعه هـدف صندوق، طراحی و اجرای نظام گریدینگ شغل و شاغل در حوزه منابع انسانی صندوق و... نیز از اهم اقداماتی بوده است که صندوق، سال گذشته آن را به انجام رساند. در کنار این اقدامات اصلی‌ترین دسـتاوردهای حـوزه بیمه‌ای صنـدوق در سـال ۹۹ کـه بر اسـاس فلسـفه وجـودی این نهـاد، باید آن را اصلی‌ترین شـاخص عملکـردی صنـدوق در راسـتای ارتقـای عدالـت اجتماعـی تلقـی کرد، گسـترش و ارتقـای بیمه‌های اجتماعـی و برقـراری سـاختار و سازوکار مناسـب پوشـش بیمه‌های اجتماعـی بـرای مـزد و حقوق‌بگیران و غیرمـزد و حقوق‌بگیران، عدالت در دسترسـی به بیمه‌های اجتماعی پایه، جامعیـت خدمـات بیمه‌های اجتماعـی پایـه و ارتقـای کیفـی خدمـات بیمه‌های اجتماعی عنوان کرد.
