در گفت‌وگو با مدیر سروش سلامت نیکان بررسی شد
چالش‌های ارزی در مسیر تولیدات دریایی
به اعتقاد کارشناسان، صید ماهی و میگو به صورت سنتی مشکلاتی به همراه دارد و در کیفیت مواد اولیه تاثیر می‌گذارد، بنابراین باید روی زیرساخت‌های پرورش و صید ماهی و میگوهای دریایی سرمایه‌گذاری صورت گیرد و دانش فنی آن نیز بهبود یابد.
سروش سلامت نیکان یکی از شرکت‌های فعال دراین زمینه است که در سال ۱۳۹۶ با ظرفیت ۲هزار تن فرآوری، انجماد و بسته‌بندی انواع آبزیان با برند شارین در فاز دوم تاسیس شد. کارخانه جدید این شرکت منطبق با تکنولوژی روز دنیا با دستگاه‌های تمام اتوماتیک ساخت اروپا تاسیس و راه‌اندازی شد و در بخش میگو به صورت تخصصی فعالیت خود را شروع کرد و در نهایت فرآوری و بسته‌بندی ماهی‌های داخلی و خارجی را با ۱۴۲ پرسنل مستقیم در دستور کار خود قرار داد. این شرکت با داشتن استانداردهای بین‌المللی ایمنی و بهداشت صنایع غذایی و مجوز‌های صادرات به اتحادیه اروپا (EC) و کشورهای اوراسیا (IR) تنها تولیدکننده و صادرکننده میگوی پخته‌شده در کشور است.
یاشار عدالت، مدیر کارخانه سروش سلامت نیکان در گفت وگو با «دنیای‌اقتصاد» تاکید کرد: این شرکت در سال ۹۸ رقمی در حدود هزار و ۲۰۰ تن انواع محصولات ماهی و میگو تولید کرده که پیش‌بینی می‌شود امسال این رقم به هزار و ۶۰۰ تن نیز برسد. سروش سلامت نیکان در حدود ۶۰ کد محصول را در بسته‌بندی‌های مختلف خانوار، رستورانی و سازمانی تولید می‌کند و حدود ۵۰ درصد از ظرفیت تولید خود را به محصولات صادراتی اختصاص داده است؛ این در حالی است که تقریبا تمام مواد اولیه مورد نیاز خود را از داخل تامین می‌کند و به دلیل افزایش نرخ ارز واردات مواد اولیه خارجی بسیار محدود شده است.
موانع پیش‌روی صادرات
عدالت با بیان اینکه این شرکت در حال حاضر محصولات خود را به روسیه و استرالیا صادر می‌کند، می‌گوید: نوسان قیمت ارز مشکل اساسی ما در حوزه صادرات نیز هست، زیرا اختلاف بین قیمت خرید ماده اولیه و فروش ما را دچار مشکل می‌کند.
در سال‌های اخیر افزایش صادرات به صورت مواد اولیه خام باعث شده بازار داخل با مشکل تامین مواد اولیه روبه‌رو شود، بنابراین برای رقابت مجبور هستیم با نرخ‌های صادراتی مواد اولیه را خریداری کنیم که باعث افزایش قیمت مواد اولیه می‌شود؛ از طرفی این افزایش نرخ ارز روی همه چیز از جمله حقوق و دستمزدها، تجهیزات و زیرساخت‌ها، هزینه‌های تولید و بهای تمام‌شده تاثیر می‌گذارد.
از پرورش‌دهنده‌ها حمایت شود
به گفته مدیر کارخانه سروش سلامت نیکان شرکت ما از زمان تاسیس تلاش کرده روی پای خود بایستد و از منابع خارج از شرکت برای تامین مواد اولیه استفاده نکند، اما مشکلات اجازه نمی‌دهند این استقلال حفظ شود، زیرا وقتی قیمت افزایش می‌یابد این افزایش قیمت روی توان خرید مصرف‌کننده اثر منفی بر جای می‌گذارد و قدرت خرید خریدار و میزان فروش ما کاهش می‌یابد. اگر قرار است دولت کمکی کند باید روی دانش فنی پرورش‌دهنده‌ها سرمایه‌گذاری شود تا دانش روز در اختیار این گروه قرار بگیرد و همین‌طور کمک‌های مالی به این گروه داده شود تا در تامین غذای مناسب برای پرورش ماهی مشکلات خود را برطرف کنند. به گفته وی، کارخانه‌ها نیازمند تسهیلاتی برای تامین سرمایه در گردش از طریق وام‌های بانکی هستند. همچنین جلوگیری از خام‌فروشی پرورش‌دهنده‌ها نیز باید در دستور کار قرار گیرد.
به گفته عدالت، صنایع کنسروسازی هم با همین مشکلات ارزی و تامین مواد اولیه روبه‌رو هستند، زیرا تامین مواد اولیه با مشکل قیمت مواد اولیه روبه‌رو شده و اکنون یک قوطی تن ماهی ۳۰ تا ۳۵ هزار تومان است که برای مصرف‌کننده این قیمت بالاست.
وی با اشاره به اینکه ریشه مشکل را باید در سطح کلان جست‌وجو کرد گفت: در واقع اقتصاددانان باید برای رفع مشکلات به طور خاص در حوزه ارزی راهکار بدهند، زیرا نوسان قیمت ارز واقعا مشکلات زیادی را برای تولیدکنندگان ایجاد کرده است. در واقع تولیدکننده مواد اولیه را با قیمتی بالا دریافت می‌کند، ولی در موقع فروش به دلیل نگرانی‌هایی که در مورد قدرت خرید مصرف‌کننده وجود دارد ناچار است از بخشی از سود خود صرف‌نظر کند. از سوی دیگر نمی‌توان قیمت‌ها را متناسب با هزینه‌ها افزایش داد. به گفته عدالت، قیمت‌های ما را اتحادیه آبزیان تعیین می‌کند و بررسی‌ها و کارشناسی‌ها انجام و نظرات کارشناسان در بخش‌های مختلف در نظر گرفته می‌شود و ما هم تابع قیمت‌های تصویبی اتحادیه هستیم. وی با بیان اینکه به دلیل نبود تجهیزات به روز و صید سنتی صیادان دریایی جوابگوی نیاز بازار نیستند، می‌گوید: در نتیجه این مسائل قیمت‌ها نیز بالاست، بنابراین باید دولت از نظر مالی از صیادان سنتی حمایت کند تا تجهیزات خود را به‌روز کنند. از طرفی تورم باعث می‌شود این گروه با مشکلاتی روبه‌رو باشند و در نتیجه تمایل به صیادی در کشور کاهش یافته است.
نکته دیگر اینکه یکی از مشکلات در حوزه فعالیت ماهی و میگو مساله بیماری‌های آبزیان است که باعث می‌شود گاهی اوقات میزان صید به شدت کاهش یابد یا مرگ و میرها افزایش یابند و قیمت‌ها در بازار به شدت افزایش یابد. در نتیجه تنوع ماهی و میگو نیز کاهش می‌یابد، درحالی که بیمه پرداختی برای این خسارات بسیار ناچیز بوده و این در حالی است که باید حمایت‌های بیشتری برای این شرایط صورت بگیرد، زیرا هزینه‌ها در این شرایط تامین نمی‌شود و ممکن است بعد از هر بار بیماری، یک تا دو دوره نتوان از استخرهای پرورش ماهی و میگو استفاده کرد که این هزینه‌های سنگین باعث می‌شود نیاز پرورش‌دهنده‌ها به حمایت‌ها در چنین شرایطی افزایش یابد.
برنامه‌های توسعه‌ای برای آینده
یاشار عدالت با اشاره به مشکلات موجود که باعث افزایش قیمت تمام‌شده محصولات می‌شود و ممکن است به دلیل پایین بودن قدرت خرید مصرف‌کننده سهم مصرف‌کننده ایرانی را از این محصولات کاهش دهد می‌گوید: ما تلاش می‌کنیم در سطح فروشگاه‌ها از تخفیف‌هایی استفاده کنیم تا بتوانیم محصولات را در داخل کشور عرضه کنیم و اجازه نمی‌دهیم عرضه محصول در داخل متوقف شود حتی اگر از سود خود بکاهیم و همین‌طور با ارائه مشاوره و تامین غذا برای پرورش‌دهندگان، از این زنجیره حمایت می‌کنیم. وی افزود: این شرکت علاوه بر نگاهی که به بازار داخل دارد برنامه‌هایی هم برای توسعه صادرات دارد تا توانمندی‌های خود را در این بخش بیشتر نشان دهد. به گفته وی سروش سلامت نیکان سه سال است که صادرات انجام می‌دهد و در تلاش است تا بازارهایی مانند چین و آمریکای جنوبی را نیز برای صادرات به‌دست آورد.
