کمک صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی به کسب‌وکارها
صندوق‌های سرمایه‌گذاری این امکان را فراهم می‌کنند تا ضمن دسترسی به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های خصوصی خارج از بورس، از خدمات مدیریت حرفه‌ای و مجرب دارایی با هزینه کمتر برخوردار شوند. مدیران حرفه‌ای در صندوق‌های سرمایه‌گذاری با تشکیل سبدی از دارایی‌های متنوع برای صندوق‌ها، مخاطرات ناشی از هیجانات بازار و نوسانات اقتصادی را کنترل کرده، اقدام به سودآوری می‌کنند. این صندوق‌ها فرصت رشد، بهبود عملکرد و افزایش قدرت رقابت را برای شرکت‌های خصوصی فراهم می‌کنند که در ساختار خود با مشکلات اقتصادی و عملکردی روبه‌رو هستند. یکی از شرکت‌های فعال در حوزه تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی، شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج است. در مطلب پیش‌رو به گفت‌وگو با رضا درخشان‌فر، مدیرعامل شرکت و مریم رمضانیان، رئیس هیات‌مدیره شرکت و مدیر صندوق سپیدار درباره فعالیت این شرکت و همچنین نحوه عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی پرداخته‌ایم.
ورود شرکت ترنج به سرمایه‌گذاری داخلی
مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج با یادآوری اینکه شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج پیش از این در بازار سرمایه با نام مدبران هما شناخته می‌شد، می‌گوید: عمده فعالیت شرکت ترنج تا سال ۱۳۹۷ مدیریت سرمایه‌گذاری خارجی بوده است، اما به‌مرور با خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم‌ها، توجه آن به بازار داخلی جلب شد.
رضا درخشان‌فر با اشاره به اقدام شرکت به تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری در کشور از سال ۱۳۹۸ تصریح می‌کند: صندوق‌های سرمایه‌گذاری سرو، افرا، بازارگردانی تاک و صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی سپیدار جزو ابزارها و نهادهای تحت مدیریت این شرکت هستند. به‌گفته وی، سبدگردانی، مشاوره‌های تامین مالی، ادغام، تملک، سرمایه‌گذاری و مشاوره عرضه و پذیرش از دیگر فعالیت‌های شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج به‌شمار می‌روند. درخشان‌فر به توضیح تفاوت صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی با شرکت‌های سهامی می‌پردازد و می‌گوید: در شرکت‌های سهامی مدیران را سرمایه‌گذاران یا سهامداران تعیین می‌کنند، اما براساس ساختار صندوق عمده سهامداران مدیریت سرمایه‌های خود در صندوق را به نهادی حرفه‌ای و دارای مجوز، نیرو و منابع می‌سپارند. وی با بیان اینکه شرکت‌های سهامی هنگام سرمایه‌گذاری در شرکت هدف، عمدتا به‌مدت طولانی در آن شرکت باقی می‌مانند و برنامه‌ای برای خروج ندارند، تصریح می‌کند: این درحالی است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی هنگام ورود به شرکت هدف سرمایه‌گذاری، برنامه خروج را از روز اول پس از بهبود وضعیت شرکت تدوین می‌کنند.
تعهدی بودن سرمایه‌گذاری، ویژگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی
مدیرعامل شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج با یادآوری اینکه در ایران از اواخر سال ۱۳۹۷ دستورالعمل تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی توسط سازمان بورس ابلاغ شده است، اضافه می‌کند: صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی سازوکار بسته‌ای دارند و روز اول هنگام پذیره‌نویسی و تعیین و تامین سرمایه صندوق، دیگر امکان افزایش سرمایه وجود ندارد؛ در واقع ویژگی این صندوق این است که سرمایه‌گذاران مقداری را به‌صورت نقد وارد صندوق می‌کنند و برای مابقی سرمایه متعهد به تزریق منابع بر اساس فراخوان مدیر در دوره سرمایه‌گذاری می‌شوند. درخشان‌فر با اشاره به تقسیم سرمایه‌گذاران به دو کلاس ممتاز و عادی توضیح می‌دهد: سرمایه‌گذاران ممتاز، موسسان هستند که قدرت انتصاب مدیر و ارکان صندوق را دارند و مجامع صندوق را برگزار می‌کنند؛ در مقابل سرمایه‌گذاران عادی در پذیره‌نویسی شرکت می‌کنند و متعهد می‌شوند در فراخوان‌های آینده صندوق به تناسب واحدهایی که در اختیار دارند، منابع خود را به صندوق اضافه کنند. وی به‌طور کلی هدف سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی را بیشتر شرکت‌های دارای پتانسیل رشد بیان می‌کند و می‌گوید: این شرکت‌ها در روند رشد خود نیاز به تامین مالی و مشارکت دارند که برای تامین آن یا باید از بانک یا نهاد مالی وام بگیرند یا شریک سرمایه‌گذار بپذیرند؛ معمولا این شرکت‌ها منابع و دارایی برای وثیقه بانکی ندارند بنابراین صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی برای رشد، بالندگی و رقابتی شدن این شرکت‌ها با تامین مالی از طریق سرمایه‌گذاران وارد عمل می‌شوند. به‌گفته درخشان‌فر از آنجا که صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی استراتژی خروج از شرکت را دارند، شرکت و سهام را در بورس عرضه کرده یا به فرد دیگری واگذار می‌کنند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی عمر محدودی دارند
همچنین رئیس هیات‌مدیره شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج و مدیر صندوق سپیدار با بیان اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی با جذب منابع از سرمایه‌گذاران، آن را در سهام شرکت‌های خصوصی خارج از بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند، می‌گوید: صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی که موظف به خرید سهام شرکت‌های خصوصی هستند، عمر محدودی دارند و با تزریق منابع مالی، دانش مدیریتی و اصلاح مشکلات ساختاری شرکت‌های خصوصی موجب بهبود عملکرد، رشد و افزایش سودآوری آنها در بازه زمانی چهار تا پنج ساله شده و سپس از آن شرکت خارج می‌شوند.
به‌گفته مریم رمضانیان خروج از سرمایه‌گذاری معمولا از طریق فروش سهام به سرمایه‌گذاران استراتژیک، صندوق‌های دیگر یا از راه عرضه عمومی اولیه در بورس اتفاق می‌افتد.
وی با بیان اینکه یکی از بحث‌های اصلی فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی، یافتن شرکت‌های هدف مناسب برای سرمایه‌گذاری، تدوین ساختار معامله، ارزش‌گذاری، بررسی و ارزیابی شرکت‌ها است، تصریح می‌کند: پس از تملک سهام شرکت‌های هدف، فعالیت تیم عملیاتی پررنگ‌تر می‌شود زیرا از طریق حضور فعال در هیات‌مدیره شرکت‌ها یا بخش‌های مختلف آنها سعی می‌کنند برنامه‌های رشد را در آنها پیاده‌سازی کنند.
رمضانیان در تکمیل توضیح خود اضافه می‌کند: پس از پیاده‌سازی شاخص‌های عملکردی تعریف‌شده در بازه زمانی مشخص و فرارسیدن زمان خروج از سرمایه‌گذاری، دوباره فعالیت تیم سرمایه‌گذاری بیشتر شده و مباحث عرضه، پذیرش و آماده‌سازی شرکت برای فروش انجام می‌شود.
رئیس هیات‌مدیره شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج همچنین با اشاره به اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی در دنیا سابقه فعالیت بسیار گسترده‌ای دارند و به اقتصاد کشورها و رفع مشکلات شرکت‌ها به‌ویژه در کسب‌وکارهای متوسط کمک کرده‌اند، اظهار می‌کند: این کار در ایران به‌صورت سنتی انجام می‌شد و ساختار صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی در کشور وجود نداشت، اما دستورالعمل و اساسنامه ابزار صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی توسط سازمان بورس تصویب و مجوز آن صادر شده است.
وی وجود کمیته سرمایه‌گذاری را یکی از ارکان اصلی ساختار صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی بیان می‌کند و می‌گوید: اشخاص این کمیته، تخصص صنعت هدف سرمایه‌گذاری را دارند و صلاحیت آنها را مجمع صندوق و سازمان بورس تعیین می‌کند.
رمضانیان در تکمیل توضیح خود با بیان اینکه همه تصمیمات صندوق در خرید، مدیریت، رشد و فروش شرکت هدف در کمیته سرمایه‌گذاری گرفته می‌شود، اضافه می‌کند: با وجود ارکان متولی و حسابرس و امکان معاملات ثانویه واحدها در فرابورس، این ساختار منجر به شفافیت اطلاعاتی، نظارت دقیق و امکان ورود و خروج راحت‌تر سرمایه‌گذاران شده است.
وی همچنین درباره صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی سپیدار نیز که مدیریت آن را برعهده دارد، می‌گوید: این صندوق درحال گذراندن مراحل دریافت مجوز پذیره‌نویسی است و پیش‌بینی می‌شود در زمان تقریبی دی ماه امسال پذیره‌نویسی آن به‌صورت تعهدی آغاز شود.
رمضانیان با بیان اینکه مدیریت صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی سپیدار برعهده شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج است، یادآور می‌شود: این صندوق در موضوع صنایع غذایی، دارویی، کشاورزی، شوینده، آرایشی، بهداشتی و سایر صنایع حوزه FMCG و با عمری هفت ساله فعالیت می‌کند.
رئیس هیات‌مدیره شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ترنج و مدیر صندوق سپیدار حداقل رقم سرمایه‌گذاری در صندوق سپیدار را ۵۰۰ میلیون تومان بیان و اضافه می‌کند: صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی سپیدار ابزاری مناسب برای سرمایه‌گذاران بزرگ، با اهداف سرمایه‌گذاری بلندمدت‌تر و ریسک‌پذیری بالاتر است.
