جایگاه مغفول صنایع‌دستی در صادرات غیرنفتی

 حلقه گمشده بسته‌بندی محصولات صنایع‌دستی

مدیر داخلی مجموعه صنایع‌دستی هنرمندان آپادانا با اشاره به سابقه بیش از ۱۸ ساله شرکت در زمینه تولید و بسته‌بندی صنایع‌دستی می‌گوید: تولید محصولات صنایع‌دستی کشور به‌صورت مستقیم در کارگاه‌های مجموعه، کمک از هنرمندان تولیدکننده برای تولید محصولاتی با برند آپادانا و بسته‌بندی محصولات صنایع‌دستی یکی از مهم‌ترین حلقه‌های تولید تا مصرف است. محمدرضا ذبیحی با اظهار اینکه مجموعه آپادانا به دلیل اهمیت این حلقه،‌ تمرکز اصلی خود را روی تولید و بسته‌بندی‌های باکیفیت و درخور محصولات قرار داده است، تصریح می‌کند: متاسفانه همه محصولات صنایع‌دستی کشور بدون بسته‌بندی و شناسنامه وارد بازار می‌شوند و فروشندگان خود اقدام به بسته‌بندی محصولات می‌کنند.

وی درباره اهمیت و مزیت بسته‌بندی محصولات از مبدأ و نقش آن در بازاریابی بهتر نیز اظهار می‌کند: بسته‌بندی محصولات صنایع‌دستی، حلقه گمشده این صنعت به شمار می‌رود؛ چراکه هرچقدر محصولات باکیفیتی تولید شوند، اما در ویترینی مناسب عرضه نشوند قادر به نشان دادن ارزش واقعی خود نخواهند بود. ذبیحی با توجه ‌به اهمیت بسته‌بندی محصولات می‌گوید: بنابراین تنوع بسته‌بندی در مجموعه آپادانا به‌اندازه تنوع محصولات صنایع‌دستی است و تقریبا همه قشر مخاطب را پوشش می‌دهد؛ ضمن اینکه ازآنجا‌که بیشتر همکاری آپادانا با شرکت‌ها و ارگان‌های دولتی و خصوصی است، از همان ابتدا تلاش خود را روی کیفیت بسته‌بندی‌ها متمرکز کردیم.

وی بسته‌بندی باکیفیت و زیبا را تکمیل‌کننده پروسه تولید محصولات تولیدی دست هنرمندان می‌داند که ساعت‌ها و ماه‌ها برای خلق آن زحمت ‌کشیده‌اند و تصریح می‌کند: عرضه صنایع‌دستی در بسته‌بندی مناسب، باکیفیت و زیبا موجب حفظ ارزش محصول تولیدی می‌شود.

 محصولات صنایع‌دستی باید شناسنامه‌دار شوند

مدیر داخلی مجموعه صنایع‌دستی هنرمندان آپادانا همچنین شناسنامه‌دار کردن محصولات را در کنار بسته‌بندی آنها یکی دیگر از مسائل مهم بیان می‌کند و توضیح می‌دهد: شناسنامه‌دار کردن محصولات موجب معرفی بهتر محصول و هنرمند خالق آن می‌شود بنابراین ما در آپادانا این امر مهم را یکی از اهداف خود قرار دادیم و به آن عمل کردیم.

همچنین به گفته وی شرکت صنایع‌دستی هنرمندان آپادانا در رشته‌های مختلف از جمله میناکاری، قلم‌زنی، خاتم‌کاری، فیروزه‌کوبی، تابلو فرش، تابلو نقره، تندیس و لوح تقدیر، مجسمه، سفال، سرامیک و انواع محصولات چرمی فعالیت دارد.

ذبیحی کیفیت محصولات تولیدی را هدف اصلی مجموعه آپادانا بیان می‌کند و می‌گوید: تلفیق هنر صنایع‌دستی در کنار بسته‌بندی محصولات، یکی از عوامل موثر در موفقیت آپادانا به شمار می‌رود.

وی درباره مزایای تنوع و گستردگی محصولات صنایع‌دستی و همچنین داشتن زنجیره کامل تولید و بسته‌بندی توضیح می‌دهد: یکی از مزایای داشتن کالاهای متنوع، پاسخ به نیاز مشتریان با سلیقه‌های گوناگون است؛ به این ترتیب هیچ خریدار، مجموعه و سازمانی دست‌خالی از آپادانا بیرون نخواهد رفت.

 تلاش برای زنده نگه‌داشتن محصولات صنایع‌دستی ایران

مدیر داخلی مجموعه صنایع‌دستی هنرمندان آپادانا تلاش در راستای زنده نگه‌داشتن همه محصولات صنایع‌دستی ایران با بهره‌گیری از هنر هنرمندان مختلف کشور را از دیگر مزیت‌های ورود آپادانا به حوزه متنوع صنایع‌دستی بیان و تصریح می‌کند: البته برخی از آنها به دلیل اینکه بیشتر شناخته‌شده هستند با استقبال گسترده‌تری روبه‌رو می‌شوند.

ذبیحی همچنین با بیان اینکه مجموعه آپادانا یک فروشگاه در تهران دارد، می‌گوید: با این‌حال در بسیاری از نقاط کشور به‌صورت موقت و دائم نمایشگاه‌های صنایع‌دستی را دایر کرده است و به عرضه محصولات خود می‌پردازد. وی با بیان اینکه تا پیش از شیوع بحران کرونا به کشورهای زیادی همچون بحرین، امارات متحده، فنلاند، کانادا، چین،‌ ایتالیا و... صادرات داشته‌اند، اظهار می‌کند: کرونا فقط صادرات را با مشکل روبه‌رو نکرده، بلکه محدودیت‌هایی را نیز در خصوص فعالیت هنرمندان و کارگاه‌ها به‌ وجود آورده است. با شیوع بیماری کرونا، بیشتر هنرمندان به‌صورت دورکاری با مجموعه آپادانا همکاری دارند و اکنون حدود ۱۵ هنرمند به‌صورت مستقیم و بیش از ۵۰ هنرمند به‌صورت غیرمستقیم با مجموعه صنایع‌دستی آپادانا مشغول همکاری هستند.

وی درباره فعالیت کارگاه‌های آپادانا نیز اظهار می‌کند: هم‌اکنون با توجه ‌به فراگیری کرونا، تمرکز اصلی فعالیت خود را روی کارگاه واقع در مجموعه گذاشته‌ایم و بقیه هنرمندان به‌صورت دورکاری مشغول در کارگاه‌های شخصی خود با ما همکاری می‌کنند.

مدیر داخلی مجموعه صنایع‌دستی هنرمندان آپادانا همچنین در پاسخ به این پرسش که طراحی محصولات خود را بر اساس چه شاخصه‌هایی انجام می‌دهند، می‌گوید: طراحی بسیاری از محصولات صنایع‌دستی به‌صورت سنتی انجام می‌شود تا زیبایی هنر اصیل ایرانی را در خود داشته باشد؛ ضمن اینکه سعی کرده‌ایم با توجه ‌به علاقه بازار برخی از محصولات را با طراحی‌های به‌روز در قالب زیرساخت‌های جدید و نقش و نگارهای نو انجام دهیم.

البته وی یادآور می‌شود: این دسته از محصولات با طراحی‌های به‌روز و نقش و نگارهای جدید، به‌صورت محدود تولید می‌شوند و همگی نیز به فروش می‌رسند؛ بنابراین نمی‌توان بازخورد کلی در سطح کشور از آنها گرفت یا مورد بررسی قرار داد.

 آسیب جدی ورود محصولات خارجی به‌نام صنایع‌دستی ایرانی

ذبیحی در بخش دیگری از گفت‌وگو، درباره ورود محصولات تولیدی خارجی شبیه‌سازی‌شده صنایع‌دستی ایران و آسیب‌هایی که به هنر اصیل کشور و فعالان آن وارد می‌کند نیز می‌گوید: در بسیاری از صنایع‌دستی شاهد این هستیم که محصولات در خارج از کشور تولید و در ایران عرضه می‌شوند؛ حتی این محصولات خارجی به اسم تولیدات ایرانی و در مواردی بدون نام وارد کشور شده‌اند که البته مخاطبان خاص خود را نیز پیدا کرده‌اند.

وی با تاکید بر اینکه حمایت نکردن از تولیدکنندگان در داخل کشور، همیشه تهدید و آسیب خارجی را به دنبال داشته است، تصریح می‌کند:‌ باید کارشناسی دقیقی انجام شود تا بتوان به این خروجی دست ‌یافت که کدام صنعت دستی ایران از ورود محصولات وارداتی شبیه‌سازی‌شده صنایع‌دستی ایرانی آسیب بیشتری دیده است. به گفته ذبیحی گویا سازمان میراث فرهنگی و حوزه صنایع‌دستی در حال بررسی و آسیب‌شناسی این بخش هستند. مدیر داخلی مجموعه صنایع‌دستی هنرمندان آپادانا همچنین مهم‌ترین دغدغه و مشکل موجود در حوزه صنایع‌دستی را بی‌توجهی مسوولان به این صنعت بزرگ کشور بیان می‌کند و می‌گوید: این در حالی است که صنایع‌دستی ایران پتانسیل این را دارد که میلیاردها دلار را از راه صادرات انواع محصولات به کشور سرازیر کند.

ذبیحی با بیان اینکه صنایع‌دستی هر کشوری یکی از شاخصه‌های مهم آن در زمینه صنعت توریسم به شمار می‌رود، تاکید می‌کند: ایران جزو ۱۰ کشور اول تولیدکننده صنایع‌دستی ازنظر تنوع در دنیا است که می‌تواند با کمک مسوولان در زمینه صادرات غیرنفتی جایگاه بزرگی در چرخه اقتصادی کشور داشته باشد.

وی با اشاره به ورود یکسری شرکت به حوزه صنایع‌دستی با هدف فروش و کسب سود، اظهار می‌کند: این شرکت‌ها که به‌تازگی وارد این عرصه شده‌اند،‌ قیمت تمام‌شده و کیفیت محصولات را تحت تاثیر قرار داده‌اند و موجب وارد آمدن آسیبی بزرگ به بدنه این صنعت در کشور شده‌اند؛ چراکه با تولید و عرضه محصولات ارزان و بی‌کیفیت، هنر اصلی هنرمندان و هویت صنایع‌دستی را به خطر انداخته‌اند.

 تامین مواد اولیه، چالش فعالان عرصه صنایع‌دستی

ذبیحی همچنین تامین مواد اولیه را یکی دیگر از دغدغه‌های مهم فعالان عرصه صنایع‌دستی بیان می‌کند و می‌گوید: متاسفانه شاهد این هستیم که بسیاری از اقلام غیرضروری به دلیل داشتن یکسری ارتباطات وارد کشور می‌شوند درحالی‌که امکان تولید بسیاری از آنها را در ایران داریم، اما به خاطر سودجویی یک عده جلوی پیشرفت بسیاری از صنایع گرفته می‌شود، زیرا در تامین مواد اولیه به‌عنوان نیازی اساسی با چالش روبه‌رو هستند.

وی درعین‌حال بر این باور است که صنایع‌دستی ایران به دلیل تنوع و اصالت، جایگاه بسیار بالایی در بین سایر کشورها دارد، با این‌ حال برخی از کشورها که محصولات صنایع‌دستی آنها تنوع بسیار کمی دارد، با تبلیغات و حمایت‌های درست در جایگاه‌های خوبی در دنیا قرار گرفته‌اند، اما متاسفانه ایران با تنوعی باورنکردنی از محصولات صنایع‌دستی نتوانسته است جایگاه بسیار بالای خود را در دنیا حفظ کند. ذبیحی درباره اینکه چگونه می‌توان صنایع‌دستی ایران را زنده نگه داشت و معرفی کرد، می‌گوید: یکی از ارزشمندترین سرمایه‌های هر کشوری، صنعت گردشگری آن است؛ خوشبختانه ایران با توجه ‌به تنوع مکان‌های گردشگری، اقلیم چهارفصل و جاذبه‌های گردشگری، پتانسیل بسیار زیادی دارد که صنایع‌دستی هر شهر و روستا را به‌درستی معرفی کند.

به باور وی می‌توان با حمایت از صنایع‌دستی هر منطقه از کشور با برنامه‌ریزی اصولی، این صنعت را سرپا نگه داشت و به‌عنوان سرمایه بزرگ ملی به آن نگاه کرد.

مدیر داخلی مجموعه صنایع‌دستی هنرمندان آپادانا در پاسخ به این پرسش که صنایع‌دستی ایران چه کمبودهایی دارد که باید به آنها برای توسعه و ارتقای بیشتر پرداخته شود، توضیح می‌دهد: حمایت از تولیدکننده، معرفی درست محصولات، بسته‌بندی مناسب و شایسته محصولات تولیدی، شناسنامه‌دار کردن محصولات، قرار دادن مواد اولیه مناسب و باکیفیت با تعرفه‌های مناسب و ساماندهی نمایشگاه‌های خارجی و ورود ارز به کشور با کمک مسوولان، کمبودهایی هستند که باید در راستای جبران آنها گام برداشت.

p29 (3)