تا ۵ سال دیگر رخ می‌دهد
ظرفیت تولید ۲۰۰ هزار تنی تایر «بارز»
سال ۱۳۶۵ برای اولین بار یک شرکت تایرساز در کرمان تاسیس شد. شرکت «لاستیک کرمان» که فعالیت اجرایی خود را از سال ۱۳۶۸ آغاز کرد، طبق یک برنامه چهارساله در نظر داشت تا بهمن سال ۱۳۷۱ ظرفیت تولید تایر را که عمدتا لاستیک‌های کامیونی و اتوبوسی بود به ۲۵ هزار تن برساند. در بهمن سال ۱۳۷۱ اولین تایر اتوبوسی در کارخانه لاستیک کرمان ساخته شد و فروردین ۱۳۷۲ این کارخانه با انتخاب نام تجاری «بارز» افتتاح شد. در این سال حدود ۵ هزار تن تایر تولید شد که بیشتر جنبه آزمایشی داشت و عملا در سال ۱۳۷۳ تولید تجاری این شرکت آغاز شد. در آن سال‌ها به دلیل اینکه تایر کامیونی یک کالای استراتژیک محسوب می‌شد، به همین دلیل محصول این کارخانه به تایر کامیونی اختصاص یافته بود تا بتواند باری از مشکلات حمل‌ونقل کشور بردارد.
در سال ۱۳۷۴ برای این واحد یک برنامه استراتژیک ۳۰ ساله (تا سال ۱۴۰۴) تدوین و در این برنامه دیده شد که ظرفیت تولید کارخانه ۱۰ برابر افزایش یافته و از ۲۵هزار تن به ۲۵۰ هزار تن برسد. همچنین در لیست استراتژی‌های تعریف شده، تنوع‌بخشی به محصولات به دلیل اینکه هم مصرف داخل تامین و هم نیاز بخشی از بازار خارجی مرتفع شد در دستور کار سیاست‌گذاران بارز قرار گرفت. از سال ۱۳۷۴ اجرای این برنامه‌ها آغاز و سایز تایرها متنوع شد، اما به دلیل تحریم‌ها که در دوره‌های مختلف گریبان صنایع و شرکت‌ها را گرفته است، شرکت بارز هم در آن سال‌ها با تحریم‌ها مواجه شد. تحریم‌ها باعث شد بارز در دریافت تکنولوژی‌های جدید در دنیا از جمله تولید تایر رادیال ناکام بماند، اما این پایان کار نبود. چرا که با بسته شدن راه ارتباطی ایران با دنیا به دلیل تحریم‌ها، گروه صنعتی بارز از شرکت کیان تایر اسنادی دریافت کرد که مسیری برای تولید تایر رادیال بود، اما در ادامه بارز با مرکز تحقیقات لاستیک روسیه همکاری کرد و با کمک آنها توانست چند سایز تایر رادیال تولید کند. به گفته سرپرست گروه صنعتی بارز، نقطه ورود شرکت‌های ایرانی به عرصه تولید رادیال از همین‌جا آغاز شد؛ کارخانه لاستیک کرمان اولین کارخانه‌ای بود که در سال ۱۳۷۶ تولید لاستیک رادیال را در ایران انجام داد. علی‌اکبر مشرفی در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» داستان پله‌پله صعود گروه صنعتی بارز را روایت کرده و از برنامه‌های توسعه‌ای بارز تا سال ۱۴۰۴ سخن می‌گوید که در ادامه می‌خوانید.
مسیر توسعه بارز
پس از طراحی و شروع ساخت شرکت بارز، اولین قرارداد انتقال دانش فنی با شرکت لاستیک دنا (بریجستون ایران سابق) به امضا رسید. رفته رفته این شرکت اقدام به جذب تکنولوژی TRI روسیه و مارانگونی ایتالیا برای تولید تایرهای رادیال سواری کرد. سرپرست گروه صنعتی بارز در این مورد می‌گوید: بارز با یک شرکت ایتالیایی به نام مارانگونی و یک شرکت آلمانی به نام کنتوی رانتال همکاری‌هایی انجام داد. با این شرکت‌ها قرارداد انعقاد انتقال تکنولوژی بسته شد و عملا با کمک آنها چند سایز رادیال دیگر به مجموعه تولیدات اضافه شد. در همین زمان بود که تولیدکنندگان خارجی پذیرفتند که ما یک تولیدکننده لاستیک رادیال در ایران هستیم. به گفته مشرفی در سال‌های اخیر این گروه صنعتی در قالب قراردادی ۱۰ساله اقدام به اخذ و پیاده‌سازی تکنولوژی کنتیننتال آلمان به‌منظور تولید انواع تایرهای رادیال کرده و در حال حاضر نیز تمامی محصولات گروه صنعتی بارز با تکنولوژی کنتیننتال آلمان طراحی، تولید و روانه بازار می‌شوند. او در ادامه اضافه کرد: بعد از آن مشاهده شد کشور به تایرهای تمام سیمی رادیال اتوبوسی هم نیاز دارد و کامیون‌ها هم به سمت نسل نو حرکت می‌کنند، در نتیجه لاستیک‌های بایاس نمی‌تواند برای آنها کارآمد باشد و کم کم به سمت تایرهای رادیال می‌روند. ما هم به دلیل اینکه تمام اتوبوس‌ها و کامیون‌ها به سمت لاستیک تمام سیم رادیال می‌رفتند، به فکر تولید این لاستیک پیشرفته در ایران افتادیم. در این میان با تکنولوژی شرکت کنتیننتال با عقد قراردادی، اولین تولیدکننده لاستیک تمام سیمی رادیال باری و سواری در ایران لقب گرفتیم، به‌طوری که در حال حاضر هم تولیدکننده لاستیک رادیال باری و سواری در ایران هستیم. به اعتقاد مشرفی، برای توسعه کارخانه بارز یک برنامه دائمی وجود داشت و طبق برنامه هر ساله به مقدار ظرفیت تولید با برداشتن دو گام اضافه می‌شد؛ مرحله اول تولید لاستیک‌های رادیال سواری و مرحله دوم تولید لاستیک رادیال باری.
بعدها تلاش شد در سایر شهرهای ایران هم کارخانه لاستیک تاسیس شود که به گفته سرپرست گروه صنعتی بارز، شهر سنندج انتخاب شد و اکنون یک واحد بزرگ تولید لاستیک رادیال سواری در سنندج فعالیت دارد. او در ادامه افزود: کارخانه کرمان بارز بزرگ‌ترین ظرفیت تولید لاستیک در ایران را دارد و ظرفیت کارخانه سنندج در رده دوم قرار گرفته است. طبق برآوردها، تولید تایر دو کارخانه کرمان و سنندج نزدیک به ۱۴۰ هزار تن است که در فروردین امسال بیش از ۵۰ درصد تولید داخلی لاستیک در کشور را کارخانه بارز انجام داده است.
حال این سوال مطرح است که آیا شرکت بارز با وجود تمام این اقدامات به برنامه‌هایی که از ابتدا در نظر داشته دست یافته است؟ مشرفی در پاسخ می‌گوید: قاعدتا به تمام برنامه‌ها دست نیافته‌ایم. ما برنامه داشتیم تا سال ۱۴۰۴ به ظرفیت ۲۵۰ هزار تن دست یابیم، اما این هدف‌گذاری محقق نخواهد شد، اما قطعا تا سال ۱۴۰۴ از تولید ۲۰۰ هزار تن تایر عبور خواهیم کرد. البته درست است به اهداف ۳۰ ساله خودمان نرسیده‌ایم، اما خیلی هم عقب نیستیم. علاوه بر این، ما یکی از معدود کارخانه‌های ایرانی هستیم که یک برنامه استراتژیک درازمدت ۳۰ ساله را تدوین و همواره طبق این برنامه جلو رفته‌ایم. به گفته مشرفی، یکی از موفقیت‌های مجموعه بارز در سال‌های اخیر با وجود شرایط سخت کسب‌وکار و تحریم‌ها این بوده که بارز در این سال‌ها از یک مدیریت ثابت برخوردار بوده است. به همین دلیل اهداف مدیریتی که از ابتدا تعریف شده بود تداوم پیدا کرد.
سرپرست گروه صنعتی بارز همچنین وجود واحدهای تحقیقات را یک امتیاز مهم برای این گروه صنعتی برشمرد و اظهار کرد: ما بزرگ‌ترین واحد تحقیقات صنایع لاستیک را در ایران داریم. به جز این واحد، یک واحد تحقیقات نوآوری هم تعریف شده که به صورت مستقیم با مدیرعامل در ارتباط است و اندیشه‌های نو را به هیات مدیره منتقل می‌کند تا همزمان با پیشرفت تکنولوژی تولید ما هم همگام با آن پیش برود. به گفته او یکی دیگر از مزیت‌های بارز استفاده از نیروهای متخصص است. همچنین خدمات پس از فروش هم یکی دیگر از امتیازهای بارز نسبت به سایر شرکت‌هاست. او در ادامه اضافه کرد: از سوی دیگر سیستم توزیع یکی از حوزه‌های بسیار مهم است. ما یک سیستم توزیع کارآمد را ایجاد کرده‌ایم و اکنون حدود ۴۰۰ نمایندگی در سراسر ایران داریم و از طریق آنها لاستیک را عرضه می‌کنیم. در نتیجه می‌توان گفت خدمات پس از فروش و بازاریابی بسیار منسجمی در کارخانه‌هایمان ایجاد شده است.
بارز تا سال ۱۴۰۴
سیاست‌گذاران این گروه صنعتی معتقدند بارز به اهداف خود در تولید خواهد رسید، اما آیا این هدف‌گذاری محقق خواهد شد؟ سرپرست گروه صنعتی بارز با اشاره به اینکه هنوز دست یافتن به ظرفیت ۲۵۰هزار تن تا ۵ سال دیگر دنبال می‌شود، گفت: در حال حاضر مقدمات پروژه طرح توسعه کرمان حدود ۵۰ هزار تن تولید انواع لاستیک در دست اقدام است و این موضوع ما را به مرز تولید ۲۰۰ هزار تن خواهد رساند.همچنین به دلیل نام‌گذاری سال ۹۹ به نام جهش تولید، امسال یک کمیته در راستای جهش تولید بارز تشکیل داده‌ایم و تصمیم گرفتیم مسیر توسعه را در دو مرحله انجام دهیم. او افزود: همچنین امسال در نظر داریم ۱۰ هزار تن ظرفیت جدید با توجه به ماشین‌آلات فعلی و ماشین‌آلاتی که امسال سفارش خواهیم داد، محقق کنیم و در نظر داریم ۴۰ هزار تن باقی‌مانده تا دست یافتن به ظرفیت ۲۵۰ هزار تنی را تا دو سال آینده محقق کنیم. همچنین یک توسعه تدریجی در کارخانه کردستان خواهیم داشت که ظرفیت آن از ۱۶ هزار تن به ۲۰ هزار تن در روز برسد.
اما پرسش دیگر این است که آیا بارز با وجود تنوع بالا در محصولات، باز هم امسال محصول جدیدی خواهد داشت؟مشرفی پاسخ داد: ما سال گذشته یک قرارداد تولید نزدیک به ۱۰۰ قالب را با یک قالب ساز داخلی منعقد کردیم که در این قالب‌ها تقریبا ۵ سایز جدید گنجانده شده است. سال گذشته سه سایز جدید به بازار عرضه کردیم و امسال در نظر داریم ۴ یا ۵ سایز جدید را وارد مدار تولید کارخانه کنیم. در زمینه صادرات هم هر زمان صادرات تایر آزاد شده به خوبی وارد بازارهای خارجی شده‌ایم و سعی شده قیمت تمام شده را کاهش و با قیمت رقابتی به بازارهای منطقه ورود کنیم، البته با یک کیفیت قابل رقابت. همچنین ما توانستیم به اروپای شرقی، ترکیه و سایر کشورهای منطقه صادرات داشته باشیم. در زمینه اشتغال‌زایی هم باید گفت نزدیک به ۸۰۰ نفر در کردستان مشغول به فعالیت هستند و نزدیک به ۲ هزار و ۳۰۰ نفر هم در کرمان مشغول هستند. در واحد سیرجان هم ۲۰۰ نفر نیروی کار مشغول هستند و به طور غیرمستقیم هم تعداد زیادی از افراد امرار معاششان از این بخش تامین می‌شود.
