کارنامه سیاستگذار پولی

خروج از رکود اقتصادی، کنترل تورم مصرف‌کننده و تولید‌کننده و رشد قابل‌توجه بخش‌های صنعت و نفت مواردی هستند که معاون اقتصادی بانک مرکزی از آنها به عنوان دستاوردهای تیم اقتصادی دولت یاد کرد. با‌این‌حال به نظر می‌رسد نکته‌ مغفول در سخنان معاون اقتصادی بانک مرکزی، گشایش‌های سیاسی اخیر است که موجب شده اقتصاد ایران از تنگنای ارزی خود کمی فاصله بگیرد و امکان ایجاد ثبات مهیا شود.

کارنامه سیاستگذار پولی در سیما

روز پنجشنبه، محمد شیریجیان، معاون اقتصادی بانک مرکزی، در تلویزیون حاضر شد و به تشریح کارنامه سیاستگذار پولی پرداخت. این مقام مسوول ضمن ارائه آمار تورم تولید‌کننده، تورم مصرف‌کننده و رشد اقتصادی، درباره برنامه‌های آتی این نهاد برای متغیرهای کلان اقتصادی گفت. به گفته او، از اواخر سال گذشته با توجه به تلاطمی که در متغیر‌های کلان اقتصادی ایجاد شد، مجموعه اقتصادی دولت به این جمع‌بندی رسید که باید هدف‌گذاری خود را در سال ۱۴۰۲ بر رشد غیرتورمی اقتصاد، تعدیل و مواجهه با سیکل‌های مخرب اقتصادی و پیش‌بینی‌پذیر کردن متغیر‌های کلان اقتصادی برای عموم مردم و فعالان اقتصادی قرار دهد. به گفته شیریجیان، با تعیین شعار سال مبنی بر «مهار تورم و رشد تولید» از ابتدای امسال سه دستگاه سیاستگذار اقتصادی کشور، یعنی بانک مرکزی، سازمان برنامه‌و‌بودجه و وزارت امور اقتصادی و دارایی، بسته سیاستی را در قالب برنامه مهار تورم و رشد تولید با همکاری سایر دستگاه‌ها طراحی کردند. این مقام بانک مرکزی افزود که در این بسته سیاستی به طور مشخص وظیفه هر کدام از دستگاه‌ها در تحقق مهار تورم و رشد تولید با محوریت رفع مجموعه‌ای از ناترازی‌ها با عنوان ریشه اصلی مشکلات ساختاری اقتصاد کشور، طراحی شد.

شیریجیان با اشاره به اینکه برنامه‌ها در جهت رفع ناترازی‌های بودجه، ناترازی‌های بانکی، ناترازی صندوق‌های بازنشستگی، ناترازی انرژی و از این دست موارد طراحی شده است، افزود که در این برنامه بر تامین مالی غیرتورمی اقتصاد برای دولت و فعالان اقتصادی متمرکز شده‌ایم. او ادامه داد که برنامه کنترل و مدیریت نقدینگی و افزایش بهره‌وری نقدینگی، برنامه مدیریت پایه پولی، برنامه جذب سرمایه‌گذاری خارجی، برنامه مولدسازی و افزایش ارزش افزوده اقتصادی دارایی‌های دولت از جمله دیگر برنامه‌هایی است که در مجموعه شورای اقتصادی با حضور شخص محترم رئیس‌جمهور، تدوین، طراحی، تصویب و به دستگاه‌ها ابلاغ شد و اجرای این برنامه‌ها به صورت مستمر پایش می‌شود.

ترمز تورم کشیده شد

شیریجیان کاهش تورم را اولین دستاورد دولت خواند. معاون اقتصادی بانک مرکزی ضمن اعلام اینکه دولت در مهار تورم موفق عمل کرده است، افزود که تورم در ۶ ماه اخیر با ۱۶واحد درصد کاهش، از حدود ۵۵درصد به ۳۹درصد رسیده است. او با اعلام اینکه یکی از مهم‌ترین مولفه‌های کمک‌کننده به افزایش رشد اقتصاد، مهار تورم تولیدکننده بوده است، گفت که کاهش تورم تولیدکننده به پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد کمک کرده و موجب کاهش هزینه تمام‌شده تولیدکننده شده است. به گفته او دولت موفق شده تورم تولیدکننده را از سطوح بالای ۱۰۰درصد که در سال ۱۴۰۰ به ثبت رسیده بود، به ۳۴درصد برساند. او در ادامه با اشاره به برنامه بانک مرکزی برای کنترل سطح رشد نقدینگی اعلام کرد که در کنار مدیریت متغیر‌های بخش واقعی اقتصاد، متغیر‌های پولی نیز به‌خوبی مدیریت شده و رشد نقدینگی به ۹/ ۲۶درصد رسیده است.

بازگشت به رونق اقتصادی

معاون اقتصادی بانک مرکزی اظهار کرد که در معدود دوره‌هایی از اقتصاد هستیم که رشد اقتصادی فصل اول سال از متوسط رشد اقتصادی سال و متوسط رشد اقتصادی بلند‌مدت بالاتر ثبت شده است.

او در ادامه افزود که در سال‌های اخیر، اقتصاد کشور رشد‌های خوبی را تجربه کرده است و بر اساس اقوال معتبر اقتصادی، اگر اقتصادی بتواند رشد بالای ۳درصد را در طی چندین سال متوالی تجربه کند، می‌توان گفت از رکود اقتصادی خارج شده است. او در این راستا گفت که اقتصاد کشور رشد اقتصادی ۱/ ۴درصد در سال ۹۹، ۴/ ۴درصد در سال ۱۴۰۰ و ۴درصد را در سال ۱۴۰۱ تجربه کرده و در حال حاضر رشد اقتصادی کشور در فصل بهار امسال به ۲/ ۶ درصد رسیده است که از متوسط سال گذشته بیشتر است. به گفته او، هدف‌گذاری دولت در سال جاری ثبت رشد اقتصادی بالای ۳ درصد است و در فصل اول از هدف‌گذاری‌ای که انجام داده‌ایم جلوتر هستیم. او درباره چشم‌انداز رشد تا پایان سال هم گفت که امیدوار هستیم بتوانیم روند مثبت اقتصادی را تا پایان سال پیش ببریم، زیرا علائم اقتصادی همین موضوع را به ما می‌گوید. معاون اقتصادی بانک مرکزی تاکید کرد که ما باید برنامه تامین مالی غیرتورمی را دنبال کنیم. این موضوع در حال پیگیری است که با توجه به شرایط به‌روز می‌شود. او افزود که ما مولدسازی دارایی‌ها را نیز پی‌گیری می‌کنیم و همچنین بحث استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی را که به واسطه توسعه مناسبات منطقه‌ای بهبود یافته است در دست اقدام داریم.

نکته مغفول آقای معاون

بدون شک آمارهای ذکرشده از سوی معاون اقتصادی بانک مرکزی حاکی از بازگشت ثبات به اقتصاد ایران است؛ اما به نظر می‌رسد در این تحلیل‌ها از عاملی مهم غفلت شده است. افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی همزمان با دیپلماسی دولت و گشایش‌های سیاسی همراه شده و افزایش تولید و صادرات نفت را به ارمغان آورده است.

این نکته با افزایش درآمدهای ارزی کشور موجب شده نیازهای ارزی کشور تا حد زیادی تامین شود و یکی از مهم‌ترین نماگرهای انتظارات تورمی، یعنی قیمت ارز، برای دوره‌ای طولانی آرام بگیرد.

 این موضوع خود را در آرام‌شدن بازارهای متلاطم و افت شاخص قیمت‌ها منعکس ساخته است. از سوی دیگر، این افزایش تولید و صادرات نفت در آمار رشد اقتصادی فصل بهار منعکس شده است. بدون شک اقدامات بانک مرکزی و سایر نهادهای اقتصادی تصمیم‌گیر می‌تواند در کنار دیپلماسی اقتصادی دولت نتایج به‌مراتب موثرتری را به بار بیاورد؛ موضوعی که در تجربه اخیر نیز به‌خوبی به اثبات رسیده است.