آمارهای جدید بازار بین‌بانکی منتشر شد
سطح جدید تزریق بین‌بانکی
جزئیات عملیات بازار باز
بانک مرکزی در چارچوب مدیریت نقدینگی مورد نیاز بازار بین‌بانکی، عملیات بازار باز را به‌صورت هفتگی و موردی اجرا می‌کند. موضع عملیاتی این بانک (خرید یا فروش از طریق ابزارهای موجود) بر اساس پیش‌بینی وضعیت نقدینگی در بازار بین‌بانکی و با هدف کاهش نوسانات نرخ بازار بین‌بانکی حول نرخ هدف، از طریق انتشار اطلاعیه در سامانه بازار بین‌بانکی اعلام می‌شود. پس از انتشار اطلاعیه، بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی می‌توانند در راستای مدیریت نقدینگی خود در بازار بین‌بانکی، نسبت به ارسال سفارش‌ها تا مهلت تعیین‌شده از طریق سامانه بازار بین‌بانکی اقدام کنند.
بانک مرکزی در تازه‌ترین گزارش عملیات اجرایی سیاست پولی، جزئیات موضع عملیاتی خود را منتشر کرد. با توجه به پیش‌بینی بانک مرکزی از وضعیت نقدینگی در بازار بین‌بانکی، موضع عملیاتی بانک مرکزی در هفته اخیر همانند هفته‌های قبل توافق بازخرید بود. در آخرین حراج که در ۱۸اردیبهشت۱۴۰۲ برگزار شد، میزان تزریق بانک مرکزی به شبکه بانکی در قالب ریپو مانند حراج‌های ۱۶ و ۲۸فروردین‌ماه به ۱۰۰هزار میلیارد تومان رسید. بانک مرکزی از ابتدای سال جاری تاکنون ۶مرحله عملیات بازار باز برگزار کرده و در این ۶مرحله ۵۸۰هزار میلیارد تومان تزریق منابع در قالب توافق بازخرید یا ریپو انجام داده است. در این ۶هفته ریپوی معکوس که به معنی جمع‌آوری نقدیگی از شبکه بانکی توسط بانک مرکزی است، انجام نگرفته است.
افزایش ریپو نشانه چیست؟
افزایش میزان ریپو نشان‌دهنده افزایش تقاضای بانک‌ها برای منابع است. درواقع بانک‌ها دچار کسری منابع هستند و برای جبران این کسری اقدام به درخواست اعتبار ازطریق توافق بازخرید کرده‌اند. البته باید توجه داشت که ریپو با استقراض مستقیم از بانک مرکزی تفاوت دارد و درواقع نوعی استقراض غیرمستقیم و وثیقه‌‌محور از بانک مرکزی است. افزایش استقراض بانک‌ها از بانک مرکزی، چه به‌صورت مستقیم و چه به‌صورت غیرمستقیم و در قالب ریپو، تبعات منفی خواهد داشت. این افزایش استقراض‌ها و تزریق منابع بانک مرکزی به شبکه بانکی، به‌صورت مستقیم روی پایه پولی تاثیر می‌گذارد و باعث افزایش قلم بدهی بانک‌ها در ترازنامه بانک مرکزی می‌شود.
درنهایت با افزایش پایه پولی و افزایش حجم پول پرقدرت، اثرات تورمی بر سیستم کلان اقتصادی کشور به‌عنوان پایه‌ای‌ترین و مهم‌ترین تاثیر این فرآیند نمایان خواهد شد. در دنیا به‌طور کلی، قرارداد بازخرید (ریپو) نوعی استقراض کوتاه‌مدت برای معامله‌گران اوراق بهادار دولتی است. درباره ریپو، یک فروشنده اوراق بهادار دولتی را معمولا به‌صورت یک‌شبه به سرمایه‌گذاران می‌فروشد و روز بعد آنها را با قیمت کمی بالاتر بازخرید می‌کند. آن تفاوت کوچک در قیمت، نرخ بهره ضمنی یک‌شبه یا همان نرخ ریپو است. ریپو معمولا برای افزایش سرمایه کوتاه مدت استفاده می‌شود و همچنین ابزار رایج عملیات بازار باز بانک مرکزی است. عطش منابع بانک‌ها در کنار افزایش نرخ‌های بازاری نشان می‌دهد که باید در نرخ‌های دستوری تجدیدنظر شود و درواقع این تحولات می‌تواند مقدمه‌ای برای تغییر نرخ‌های دستوری توسط بانک مرکزی باشد.
ریپو معمولا برای افزایش سرمایه کوتاه‌مدت استفاده می‌شود و همچنین ابزار رایج عملیات بازار باز بانک مرکزی است. هنگامی که نرخ سود بین‌بانکی کاهش می‌یابد، مانده ریپو باید افزایش یابد؛ چون بانک‌ها برای تامین منابع موردنیاز خود بیشتر به این بازار مراجعه می‌کنند. به نظر می‌رسد بانک مرکزی با کنترل سود بین‌بانکی و تعامل آن با عملیات بازار باز، در حال تعدیل انتظارات تورمی و مهار تورم است. نرخ ریپو توسط مقامات پولی برای کنترل تورم استفاده می‌شود. در صورت تورم، بانک‌های مرکزی نرخ ریپو را افزایش می‌دهند؛ زیرا این امر به‌عنوان بازدارنده بانک‌ها برای استقراض از بانک مرکزی عمل می‌کند. این در نهایت باعث کاهش عرضه پول در اقتصاد می‌شود و در نتیجه به مهار تورم کمک می‌کند. این نرخ به‌عنوان یک نرخ مرجع برای تعیین وضعیت فعلی نرخ بهره موجود در بازار عمل می‌کند و از این طریق یک متغیر بسیار با اهمیت در بازار پول به شمار می‌رود.
