بودجهنویسی در ایران؛ از دیروز تا امروز
به گزارش اکوایران، کتاب جدید محمد کردبچه به نام «سیر تحولات برنامهریزی و بودجهریزی در ایران و جهان» امسال منتشر شده است. محمد کردبچه از باتجربهترین و مبرزترین کارشناسان و مدیران سازمان برنامهوبودجه کشور است. نمیتوان به راحتی از کنار نام محمد کردبچه در عرصه بودجهنویسی گذشت. او از سال ۱۳۵۴ وارد سازمان برنامه و بودجه کشور شد و فعالیتش تا سال ۱۴۰۰ یعنی ۴۶ سال ادامه یافت. فعالیت مستمر و موثر او در عرصه بودجهریزی، یعنی در دوره کمتر از یک قرن بودجهنویسی در ایران و اثرات قابل توجهی که در این عرصه به جای گذاشت، این ضرورت را ایجاد میکرد که دانش و تجربه خود را برای کارشناسان و علاقهمندان به این موضوع ثبت کند و نشر دهد.
بودجهریزی در ایران در طول حداقل نیم قرن گذشته به واسطه چالشها و متغیرهای برونزا میتوانست بیشتر از آنچه در تصور است دچار نقصانها و کاستیهای هزینهزا شود ولی حفظ نسبی ثبات در روشها، ساختار و نیز اصلاح همراه با استفاده از بهروزترین متدهای علمی تا حدودی مانع از اثرات منفی متغیرهای برونزا بر این موضوع شد. نقش محمد کردبچه را در اصلاح بطئی قوانین و مقررات، استقرار نظام بودجهریزی مبتنی بر عملکرد در کشور، پیادهسازی مدلهای بینالمللی، سیستم حسابداری و ثبت، ارائه گزارشهای منسجم داخلی و بینالمللی، اصرار بر همسویی بودجهای سالانه با برنامههای توسعه نمیتوان منکر شد. ریلگذاری انجامشده در این مسیر، در صورت رفع برخی از مشکلات سرعت، یقینا اصلاحات در بودجهنویسی و ساختار آن را بیشتر خواهد کرد.
محمد کردبچه نه اولین و نه آخرین فرد در این عرصه است و آینده پیش رو با استفاده از تجربه و دانش گذشتگان میتواند دهها محمد کردبچه خلق کند. آنطور که محمد کردبچه در مقدمه کتاب نوشته است: «قواعد متمرکز بر محتوا فرآیند زمانی بودجهریزی را تعیین و بر نقش هدفهای کمی تاکید دارند. هدفهای کمی بودجه، مانند کسری بودجه و جمع منابع و مصارف و تخصیصهای مربوط به دستگاههای اجرایی، میتوانند ابزارهایی برای ایجاد انضباط مالی باشند. در مرحله اجرا، قواعد نظامنامهای با سیاستهای دقیقی برای مقابله با بحرانهای انعطافپذیر در مورد منابع و مصارف پشتیبانی میشوند. این کتاب با بهرهگیری از حدود نیم قرن تجربه نگارنده در زمینههای برنامهریزی و بودجهریزی تهیه شده است.»
این کتاب در ۵ فصل تنظیم و ارائه شده که فصل اول شامل اصول و مبانی بودجهریزی، فصل دوم شامل برخی نوآوریهای نظام بودجهریزی، فصل سوم شامل بررسی تطبیقی نظام بودجهریزی، فصل چهارم شامل بررسی تحولات نظام بودجهریزی ایران و فصل پنجم شامل نوآوریهای برنامه ششم توسعه در زمینه نظامهای برنامهریزی و بودجهریزی هستند.