مرکز آمار جزئیات تورم دهکی مهر را منتشر کرد
سبقت تورم پردرآمدها
تصویر دهکی مهرماه
مرکز آمار ایران با انتشار گزارش تورم دهکی در مهرماه، تصویر تورم دهک‌های درآمدی را به‌روز کرد. بر این اساس درحالیکه تورم نقطه‌به‌نقطه مهرماه به بیش از ۶/ ۴۸درصد رسیده است، سطح تورم نقطه‌به‌نقطه دهک از ۷/ ۵۷درصد تا ۶/ ۴۳درصد متغیر است. بر این اساس درحالیکه دهک اول درآمدی با ۷/ ۵۷درصد بالاترین تورم نقطه‌به‌نقطه مهرماه را در میان دهک‌های درآمدی تجربه کرده، دهک درآمدی با ۶/ ۴۳درصد شاهد کمترین تورم نقطه‌ای بوده است. مقایسه آمار تورم مهر با شهریور نشان می‌دهد تمامی دهک‌های درآمدی کاهش تورم را تجربه کرده‌اند. جزئیات آمار تورم نقطه‌به‌نقطه حاکی از این است که در بخش تورم کالاهای خوراکی و آشامیدنی، ترتیب قبلی برقرار است، بالاترین سطح تورم خوراکی‌ها مربوط به دهک اول درآمدی است و کمترین تورم را دهک دهم به ثبت رسانده است. با‌این‌حال در بخش تورم کالاهای غیرخوراکی و خدمات وضعیت متفاوت است. دهک دهم بیشترین تورم را تحمل می‌کند. در این بخش درحالیکه دهک اول با ۲/ ۳۴درصد کمترین تورم را تجربه می‌کند، دهک دهم تورم ۷/ ۳۶درصدی را ثبت کرده است. نکته قابل‌توجه در بخش تورم کالاهای غیرخوراکی و خدمات افزایش آن در همه دهک‌های درآمدی است.
سبقت دهک دهم در تورم ماهانه
بررسی جزئیات گزارش تورم دهکی مهرماه حایز نکات قابل‌توجهی است. آمارهای منتشرشده نشان می‌دهد تورم ماهانه دهک‌های پردرآمد از کم‌درآمدها سبقت گرفته است. بر این اساس درحالیکه در شهریورماه پایین‌ترین نرخ‌های تورم ماهانه با ۸/ ۱ و ۹/ ۱درصد به دهک‌های دهم و نهم درآمدی تعلق داشت، در مهرماه بالاترین تورم ماهانه با ۳درصد به دهک‌های دهم و هشتم درآمدی مربوط است. نکته قابل توجه درباره جزئیات تورم ماهانه مهرماه این است که در بخش کالاهای خوراکی و آشامیدنی، تورم برای همه دهک‌ها در سطح تقریبا یکسان ۲/ ۲ تا ۳/ ۲درصد قرار دارد؛ اما در بخش تورم کالاهای غیرخوراکی و خدمات، بالاترین تورم با ۷/ ۳درصد به دهک اول درآمدی مربوط است. با‌این‌حال این تورم بالا به دلیل وزن به‌نسبت پایین کالاهای غیرخوراکی و خدمات در سبد مصرف دهک اول باعث نشده تورم ماهانه این دهک نسبت به دهک‌های دیگر بیشتر باشد. درحالیکه تورم دهکی کالاهای خوراکی نسبت به شهریورماه افزایشی بسیار اندک را تجربه کرده است، عمده دهک‌های درآمدی در بخش تورم ماهانه کالاهای غیرخوراکی و خدمات بیش از یک‌درصد افزایش یافته‌اند.
سهم هر دهک از کالاها
مرکز آمار در گزارش‌های خود از سطح قیمت‌ها، سبد مصرفی خانوار را به دو گروه عمده «کالاهای خوراکی و آشامیدنی» و «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» تقسیم‌بندی می‌کند. این دو گروه در تعیین تورم دهکی نقش مهمی دارند. بر این اساس سهم کالاهای خوراکی در سبد مصرفی دهک‌های کم‌درآمد بیشتر و در سبد مصرفی دهک‌های پردرآمد کمتر است. گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد یک خانوار دهک اول ۳/ ۴۳درصد از درآمد خود را به کالاهای خوراکی و آشامیدنی اختصاص می‌دهد. این در حالی است که در دهک دهم درآمدی سهم کالاهای خوراکی از سبد خانوار تنها ۲/ ۱۷درصد است. این بدان معناست که سهم هزینه کالاهای خوراکی در دهک اول از کل مخارج خانوار، ۵/ ۲برابر همین نسبت به دهک دهم است. این مساله نقش بسیار مهمی در تورمی دارد که دهک‌های مختلف درآمدی تجربه می‌کنند.
همین مساله موجب می‌شود در دوران‌هایی که تورم کالاهای خوراکی از کالاهای غیرخوراکی پیشی می‌گیرد، دهک‌های کم‌درآمد متحمل تورم بیشتری شوند و این تورم فشار کمتری به دهک‌های پردرآمدتر وارد می‌کند. در نقطه مقابل، تورم کالاهای غیرخوراکی و خدمات تورم بیشتری را متوجه دهک‌های پردرآمد می‌کند. این بدان معناست که در هنگام افزایش قابل‌توجه قیمت دارایی‌های سرمایه‌ای و مصرفی، این دهک‌های پردرآمد هستند که سطح تورم بالاتری را به ثبت می‌رسانند. در آمار تورم مهرماه نیز می‌توان این مساله را به‌وضوح مشاهده کرد. طرح دولت برای حذف ارز ترجیحی و پرداخت مستقیم یارانه‌ها به خانوار در اردیبهشت‌ماه، موجب شد کالاهای خوراکی در کشور با افزایش قیمت مقطعی مواجه شوند. این موضوع موجب شده تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در ماه‌های اخیر سطح بالایی را تجربه کند و کفه تورم نقطه‌ای دهکی به سمت دهک‌های کم‌درآمدتر سنگین شود.
جزئیات سبد خانوار
بخش دیگری از گزارش مرکز آمار به سهم هر یک از کالاها در سبد مصرفی دهک‌های درآمدی می‌پردازد. بر این اساس بالاترین وزن در میان خوراکی‌ها در سبد مصرف دهک اول با ۱۳درصد به نان و غلات تعلق دارد. گوشت قرمز و سفید و سایر فرآورده‌های آن‌ها نیز با ۲/ ۷درصد در رتبه بعدی قرار دارند. جایگاه‌های بعدی سبد خوراکی‌های دهک اول به سبزیجات و «شیر، پنیر و تخم‌مرغ» تعلق دارد که به ترتیب وزنی ۷/ ۵ و ۸/ ۴درصدی دارند. از سوی دیگر و در بخش کالاهای غیرخوراکی و خدمات نیز عمده مخارج به بخش مسکن و هزینه آب، برق و گاز مربوط است که سهمی معادل ۳۸درصد از کل مخارج خانوار دارد. اما در بخش پردرآمد، دهک دهم ترتیب متفاوتی دارد. در بخش کالاهای خوراکی و آشامیدنی، سهم گوشت قرمز و سفید و سایر فرآورده‌های آن‌ها با ۳/ ۴درصد بالاترین به حساب می‌آید. در این گروه «نان و غلات» و «میوه و خشکبار» با سهم به‌ترتیب ۹/ ۳ و ۸/ ۲درصدی در رده‌های بعدی جای دارند. در نهایت در بخش کالاهای غیرخوراکی و خدمات، بخش مسکن و هزینه آب، برق و گاز با ۶/ ۳۳درصد بالاترین سهم از مخارج خانوار دهک ده را به خود اختصاص داده است.
