بررسی «دنیای‌اقتصاد» از وضعیت یک تولیدکننده بیسکویت
رشد رقابتی ویتانا
شرکت ویتانا در تاریخ 18/ 02/ 1337، به نام شرکت تضامنی دکتر رضا تهرانی تاسیس شد. این شرکت در سال 1350 به سهامی‌خاص و در سال 1354 به سهامی‌عام تبدیل شد. در سال 1360، حدود 55درصد از سهام شرکت ویتانا به بنیاد شهید انقلاب اسلامی و در سال 1365 به سازمان صنایع ملی ایران واگذار شد. در نهایت شرکت در سال 78 سهام متعلق به سازمان صنایع ملی ایران را به شرکت سرمایه‌گذاری البرز انتقال داد و در لیست شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس قرار گرفت. ابتدا این شرکت در بازار پایه فرابورس معامله می‌شد، سپس این معاملات به بازار دوم فرابورس منتقل شد.
موضوع فعالیت اصلی شرکت ویتانا، ساخت، تولید و تهیه مواد غذایی و فروش آن در سراسر ایران و خارج از کشور است. این شرکت با سرمایه ثبت‌شده 350میلیارد تومان (3میلیارد و 500سهم 100تومانی) مشغول فعالیت است و طی 11مرحله، سرمایه خود را افزایش داده است. سهامدار اصلی ویتانا، شرکت صنایع غذایی شهدین‌گام است که مالک بیش از 71درصد سهام این شرکت است و دو صندلی هیات‌مدیره را به خود اختصاص داده است. مدیرعامل شرکت نیز نماینده حقوقی شرکت شهدین‌گام است.
اهداف
شرکت ویتانا در تلاش است با تکیه بر توان تولید و توان عملیاتی خود و سیاست قیمت‌گذاری و اعمال تخفیف مناسب و حفظ سهم خود از بازار داخلی نسبت به افزایش تولید و فروش اقدام مناسبی انجام دهد و به سود مناسبی برسد. همچنین افزایش بهره‌وری و کاهش مصرف انرژی و کاهش تعمیرات و توقفات تولید، افزایش ظرفیت و توان تولید و اجرای طرح‌های توسعه که در سال‌های 1402و 1403 به بهره‌برداری می‌رسند، از اهداف مهم این شرکت هستند.
ریسک‌ها
ریسک‌های تجاری: مدیریت ریسک‌های تجاری معمولا به کنترل هزینه‌های ثابت عملیات، حجم عملیات، تکنولوژی و شیوه‌های مدیریت میزان و نرخ فروش بستگی دارد.
ریسک‌های افزایش نرخ حامل‌های انرژی: این ریسک در بیشتر صنایع تولیدی وجود دارد و می‌تواند اثرات قابل‌توجهی بر بخش‌های مختلف تولید داشته باشد. هرگونه تغییر در هزینه‌های انرژی، به‌طور مستقیم بر هزینه‌های تولید و حمل‌ونقل اثرگذار است.
ریسک نرخ ارز: نرخ ارز به دو صورت بر فعالیت‌های این شرکت اثرگذار است. نرخ ارز علاوه بر تاثیر بر میزان درآمد‌های عملیاتی صادراتی می‌تواند بر نرخ خرید مواد اولیه و افزایش مبلغ آن تاثیرگذار باشد؛ چرا که بخشی از مواد اولیه این شرکت وارداتی است.
طرح‌های توسعه
ویتانا دو طرح توسعه را در دست اجرا دارد که یکی از آنها فاز2 کارخانه ویفر است که تا بهار سال‌جاری، 138میلیارد تومان برای آن هزینه شده است و برآورد می‌شود، 137میلیارد تومان دیگر هزینه داشته باشد. این طرح احتمالا پایان سال 1403 به بهره‌برداری می‌رسد و موجب افزایش ظرفیت تولید خواهد شد.
یکی دیگر از طرح‌ها نیز فاز «یک» کارخانه بیسکویت است و هزینه انجام‌شده برای آن تا پایان بهار، حدود 39میلیارد تومان بوده است. این طرح تا زمانی که در پایان سال 1402 به بهره‌برداری برسد، احتمالا 30میلیارد تومان دیگر هزینه خواهد داشت. این پروژه نیز موجب افزایش ظرفیت تولید خواهد شد.
بررسی برخی از اقلام ترازنامه‌ای
مطالبات: شرکت در خصوص افزایش مطالبات ادعا کرده که این افزایش مربوط به فروش اعتباری به مشتریان به‌منظور حفظ بازار و گسترش آن است.
دارایی‌های ثابت: افزایش دارایی‌های ثابت، مربوط به ساخت و تجهیز پروژه‌های در جریان تکمیل و طرح‌های توسعه واقع در شهرک‌های صنعتی کاسپین است.
با وجود سرمایه در گردش منفی در این شرکت، جریان نقد حاصل از عملیات در سال مالی منتهی به آذر 1400 نسبت به مدت مشابه سال قبل، با 600درصد رشد همراه بوده است. این درحالی است که درآمد‌های عملیاتی در این مدت، رشد 14درصدی را تجربه کرده است. موضوع فوق حاکی از آن است که شرکت، فروش خود را به صورت نقدی، افزایش داده است.
وضعیت تولید
شرکت ویتانا در سال 98، حدود 23هزار و 800تن انواع بیسکویت را تولید کرد و در سال 1400، میزان تولید آن به 20هزار و 200تن کاهش یافت. در دوره 6ماه منتهی به 31 خرداد 1401، میزان تولید شرکت 8هزار و 200تن بوده است. برای برآورد میزان تولید در 6ماه آتی سال مالی منتهی به پایان آذر 1401 می‌توان از میزان تولید ماهانه و میانگین تولیدات ماهانه استفاده کرد. بررسی روند تولید ماهانه در نیمه ابتدایی و نیمه دوم سال‌های اخیر نشان می‌دهد که شرکت در 6ماه ابتدایی، به طور میانگین ماهانه 1600تن انواع بیسکویت و در 6ماه باقی‌مانده، به طور میانگین ماهانه 1900تن از این محصول را تولید می‌کند. با این فرض پیش‌بینی می‌شود، شرکت در 6ماه باقی‌مانده از سال مالی 1401، حدود 11هزار و 400تن محصول و در مجموع در سال مالی منتهی به 30/ 09/ 1401، حدود 20هزار و 400تن محصول را تولید کند. بودجه شرکت نیز عدد 11هزار و 900تن را برای تولید انواع بیسکویت پیش‌بینی کرده است. همچنین برآوردهای تحلیلگر «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد که تولید «غویتا» در سال 1402، حدود 20هزار و 400 تن خواهد بود.
نسبت فروش به تولید
محاسبه نسبت فروش به تولید شرکت ویتانا در سال‌های اخیر، نشان می‌دهد که این شرکت تقریبا تمام تولیدات خود را در سال به فروش می‌رساند. با همین فرض می‌توان میزان فروش را برابر با میزان تولید قرار داد و برای برآورد میزان فروش از آن استفاده کرد. از طرف دیگر، میزان فروش داخلی بیسکویت نسبت به کل فروش این محصول، بین 80 تا 88درصد است. به همین منظور عدد 83درصد به‌طور میانگین برای سال‌های آتی این نسبت، معقول به نظر می‌رسد. با مفروضاتی که در این بخش به آن اشاره شد، پیش‌بینی می‌شود شرکت در 6ماه پایانی سال مالی 1401، حدود 9هزار و 400تن بیسکویت را در داخل و هزار و 900تن از این محصول را در خارج از کشور به فروش برساند. مجموع فروش شرکت، در این مدت 11هزار و 400تن خواهد بود. در نهایت ویتانا در سال مالی 1401، مجموعا 19هزار و 600تن محصول را در بازار‌های داخلی و خارجی، عرضه می‌کند. «غویتا» نیز در بودجه خود در 6ماه پایانی سال، انتظار فروش 11هزار و 700تن انواع بیسکویت را دارد. پیش‌بینی می‌شود در سال 1402 نیز، حدود 17هزار تن محصول را در بازار داخل و 3هزار و 300تن را در خارج از کشور به فروش برساند.
عمده مشتریان محصولات شرکت ویتانا را گروه نمایندگان، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و پخش تهران تشکیل می‌دهند. فروش صادراتی نیز عمدتا به کشورهایی همچون عراق، افغانستان، استرالیا، انگلستان، امارات، غنا، لبنان، ساحل‌عاج و چین انجام می‌شود.
نرخ فروش
نرخ فروش بیسکویت در داخل کشور طی سال 99، نسبت به سال 98 با 16درصد، در سال 1400 با 40درصد و در نیم‌سال اول 1401 به دلیل حذف ارز ترجیحی با 84درصد افزایش همراه بوده است. نرخ فروش صادراتی نیز در سال 99، حدود 15درصد و در سال 1400، تقریبا 89درصد افزایش یافته است. در سال 1401 نیز نرخ فروش بیسکویت صادراتی، 12درصد کاهش پیدا کرده است.
از آنجا که نرخ فروش محصولات داخلی و صادراتی توسط هیات‌مدیره تعیین و تصویب می‌شود، می‌توان برای پیش‌بینی نرخ محصولات در نیمه دوم سال مالی منتهی به آذر 1401، نرخ بودجه شرکت را در نظر گرفت. پیش‌بینی شرکت از نرخ بیسکویت داخلی، 53میلیون و 200هزار تومان به‌ازای هر تن و برای نرخ بیسکویت صادراتی 39میلیون و 500هزار تومان به ازای هر تن است. به‌منظور پیش‌بینی نرخ فروش در سال 1402 می‌توان رشد نرخ متوسطی را با توجه به نرخ‌های گذشته در نظر گرفت و آن را به سال 1402 تعمیم داد. با این تفاسیر انتظار می‌رود، نرخ بیسکویت داخلی در سال 1402، 71میلیون و 900هزار تومان و نرخ بیسکویت صادراتی، 53میلیون و 400هزار تومان باشد.
مبلغ فروش
با توجه به میزان تولید و فروش و نرخ فروش برآوردشده در سال‌های آتی، پیش‌بینی می‌شود در 6ماه باقی‌مانده از سال مالی، 580میلیارد تومان و برای کل سال مالی 1401، هزار میلیارد تومان درآمد برای شرکت ویتانا شناسایی شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که «غویتا» در سال 1402، می‌تواند هزار و 400میلیارد تومان درآمد داشته باشد.
بهای تمام‌شده
در ساختار بهای تمام‌شده در «غویتا» نیز مانند سایر شرکت‌ها، عمده بهای تمام‌شده از مواد اولیه تشکیل می‌شود. عمده مواد اولیه برای تولید محصولات در داخل کشور تولید می‌شود. آرد، شکر، روغن، شیر خشک، کارتن و لفاف جزو موادی هستند که از داخل کشور تامین می‌شوند. اسانس و پودر کاکائو نیز از خارج از کشور وارد می‌شوند. بخشی از روغن نیز از مالزی و اسانس از ترکیه وارد کشور می‌شود.
بررسی ضریب مصرف هر یک از مواد اولیه برای تولید محصولات نشان می‌دهد که شرکت ویتانا به طور متوسط، برای تولید یک‌تن بیسکویت 509کیلوگرم آرد، 207کیلوگرم شکر، 164کیلوگرم روغن و 18کیلوگرم شیر خشک مصرف می‌کند. با در نظر گرفتن این ضرایب و پیش‌بینی‌هایی که از تولید و فروش شرکت به دست آمده است، میزان مصرف هریک از مواد اولیه محاسبه خواهد شد.
نرخ مواد اولیه را نیز می‌توان با در نظر گرفتن نرخ هریک از این مواد در بهار سال‌جاری، پیش‌بینی کرد. در 6ماه پایانی سال مالی منتهی به آذر 1401، انتظار می‌رود نرخ آرد 13هزار و 300تومان، نرخ شکر، 19هزار و 200تومان، نرخ روغن 57هزار و 600تومان و نرخ شیر خشک، 63هزار و 300 تومان به ازای هر تن باشد. نرخ اسانس وارداتی در فصل بهار 20دلار بوده که با در نظر گرفتن دلار 26هزار تومانی برای سال 1401 و دلار 32هزار تومانی برای سال 1402، نرخ‌های این محصول نیز مورد پیش‌بینی قرار گرفته است.
با این مفروضات، ویتانا در 6ماه پایانی سال مالی، 342میلیارد تومان، در کل سال مالی 1401، 573میلیارد تومان و در سال مالی 1402، 826میلیارد تومان مواد اولیه مصرف خواهد کرد. شرکت در بودجه خود نیز، 340میلیارد تومان برای نیمه دوم سال پیش‌بینی کرده است.
