چالش نخست‏وزیر آینده انگلستان

نمایندگان حزب محافظه‌کار انگلستان، ریشی سوناک، رئیس سابق خزانه‌داری و لیز تراس، وزیر امور خارجه را برای مبارزه برای تبدیل شدن به رهبر آینده‌شان و نخست‌وزیر بعدی انگلستان انتخاب کردند. کاندیداهایی که در هفته آینده برای کسب آرای اعضای حزب محافظه‌کار مبارزه خواهند کرد، حداقل در یک مورد توافق نظر دارند: انگلستان به‌شدت به رشد اقتصادی نیاز دارد. دوره پانزده‌ساله ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۹ ضعیف‌ترین دوره رشد تولید ناخالص داخلی سرانه نسبت به سال‌های ۱۹۱۹ و ۱۹۳۴ بوده است، و قبل از شوک‌های برگزیت و کووید ۱۹ نیز قرار داشته است.

تقویت رشد اقتصادی انگلستان به ارزیابی صادقانه از کارهایی‌ نیاز دارد که این کشور به‌خوبی انجام می‌دهد، نه فقط در حوزه‌هایی که عقب افتاده است. حزب محافظه‌کار انتخابات ۲۰۱۹ را با وعده جدایی از بزرگ‌ترین شریک تجاری انگلستان پیروز شد. بزرگ‌ترین ایده دولت بوریس جانسون طرحی برای کاهش نابرابری منطقه‌ای بوده است که بیشتر شبیه بهانه‌ای برای ضربه زدن به حوزه‌های موفق انگلستان بود. صنعت خدمات مالی که بزرگ‌ترین دارایی انگلستان است، در پس‌زمینه مذاکرات برگزیت مطرح شد. برگزیت یک واقعیت است و فرصت‌هایی را به همراه خواهد داشت. باید کارهای بیشتری برای بهبود بهره‌‌وری شهرهای شمالی انجام شود. با این وجود اگر نمایندگان حزب محافظه‌کار می‌خواهند دوباره به یک حزب رشد بدل شوند، باید روی نقاط قوت انگلستان تمرکز کنند.

صنعت علوم زیستی (که علومی چون زیست‌شناسی، زیست فناوری و میکروبیولوژی را در بر می‌گیرد) بهترین نمونه از این نقاط قوت انگلستان است، که شامل برتری علمی، دانشگاه‌های ممتاز و فرهنگ سالم استارتاپی در کشور است. چهار دانشگاه از میان ۱۰ دانشگاه برتر جهان در علوم زیستی در انگلستان هستند. سرمایه‌گذاری درحال شکوفایی است به طوری‌که شرکت‌های فعال در علوم زیستی در ۲۰۲۱ حدود ۵/ ۴میلیارد پوند سرمایه جذب کرده‌اند. در حوزه خدمات بهداشت ملی، این صنعت منبع گسترده‌ای از داده‌ها برای آزمایش‌های بالینی و کشف دارو در اختیار دارد. این اکوسیستم با چالش کرونا مبارزه کرد. واکسن آکسفورد-آسترازنکا جان‌های بسیاری را نجات داد و در اولین سال تولید خود بهتر از واکسن‌های دیگر عمل کرد. موسسات انگلیسی بیش از یک‌چهارم از کل ژنوم‌های سارس-کووید ۲ را در طول همه‌گیری کرونا توالی‌یابی کردند.

بااین‌حال صنعت علوم زیستی با موانع زیادی روبه‌روست. خدمات بهداشت ملی انگلستان در تئوری باید به عنوان خریدار اصلی داروها و محصولات جدید عمل کند که بازار بزرگی در اختیار استارت‌آپ‌ها برای آزمایش نوآوری‌هایشان قرار می‌دهد. ولی اغلب کم‌کار و خسیس است و به ندرت انسجام دارد؛ درحالی‌که بازار مراقبت‌های بهداشتی رقابتی در آمریکا برای پذیرش فناوری‌های جدید چابکی بیشتری دارد. مدت زمان تایید یک دارو تا در دسترس قرار گرفتن آن در آلمان ۱۲۰ روز است، درحالی‌که این روند در انگلستان ۳۳۵ روز طول می‌کشد. نبود فضا نیز از دیگر محدودیت‌های انگلستان است. کمبریج در سال ۲۰۲۱ فضای آزمایشگاهی در دسترس نداشت. کمبود نیروی کار نیز از دیگر نگرانی‌های این حوزه است، چراکه این صنعت می‌گوید تا ۲۰۳۰ به ۱۳۳هزار نیروی جدید نیاز دارد.

مهم‌تر از همه اینکه سرمایه رشد داخلی کافی برای علوم زیستی نوپا و دیگر شرکت‌های تکنولوژی در انگلستان وجود ندارد. سرمایه‌گذاران اغلب شرکت‌ها را به سمت بازارهای دیگر سوق می‌دهند، به‌خصوص آمریکا که شرکت‌های بزرگ بیشتری دارد که قادرند استارت‌آپ‌های بااستعداد را خریداری کنند. بازارهای سهام آمریکا نیز پذیراتر هستند. بازار سهام لندن در سال جاری تاکنون کمتر از یک درصد سرمایه‌ جمع‌آوری‌شده در عرضه‌های اولیه سهام را به خود اختصاص داده است.

اکونومیست معتقد است این مشکلات به پاسخ‌های تکنوکراتیک نیاز دارد. اگر صندوق‌های بازنشستگی و بیمه‌گذاران بتوانند پول بیشتری را در صندوق‌های خطرپذیر قرار دهند شکاف در سرمایه رشد کاهش خواهد یافت. کمتر از یک درصد از این سرمایه‌ها درحال حاضر در سهامی که به صورت عمومی عرضه نشده‌اند سرمایه‌گذاری شده است. دولت این هفته پیشنهادهایی برای هموارسازی عرضه‌های اولیه سهام تایید کرد. سال گذشته نیز شغل تکنسین آزمایشگاه را به فهرست کمبود مشاغل خود اضافه کرد، که گرفتن ویزای کار انگلستان را برای نیروی کار باتجربه خارجی آسان‌تر می‌کند.

ایجاد تغییرات واقعی نیازمند اراده سیاسی است. سرعت بخشیدن به رشد صنعت علوم زیستی و کل اقتصاد دولت جدید را ملزم می‌کند با برخی حقایق سخت روبه‌رو شود. اولین مورد مربوط به برگزیت است. خروج از اتحادیه اروپا فرصت‌هایی برای آزادسازی ایجاد می‌کند، ولی در عین حال موانع بسیاری نیز ایجاد کرده است. نهاد نظارتی دارویی انگلستان نسبت به همتایان خود در اتحادیه اروپا داروهای کمتری را تایید می‌کند، تا حدی به این دلیل که شرکت‌ها به سمت بازارهای بزرگ‌تر می‌روند. مصوبه‌ای که بخشی از توافق خروج از اتحادیه اروپا را درباره ایرلند شمالی نادیده می‌گیرد، مشارکت انگلستان در بزرگ‌ترین برنامه تامین سرمایه علمی جهان را تهدید می‌کند. تا زمانی که اعضای حزب محافظه‌کار برگزیت را به عنوان آزمونی برای خلوص ایدئولوژیک در نظر بگیرند، هزینه‌های اقتصادی آن افزایش خواهد یافت.

جغرافیا حوزه دیگری است که در آن تفکر محافظه‌کاران و منطق اقتصادی با هم برخورد می‌کنند. در ۲۰۲۱ دولت طرحی را برای تقویت ارتباط میان اکسفورد و کمبریج مطرح کرد. این طرح اساسا طرحی عاقلانه بود؛ سریع‌ترین مسیر برای رفت‌وآمد بین آنها با قطار از طریق لندن است. اما این طرح بی‌سروصدا کنار گذاشته شد، تا اندازه‌ای به این دلیل‌که تصور می‌شد با طرح ارتقای انگلستان در تناقض است و ممکن است چشم‌انداز را از منظر رای‌دهندگان خراب کند.

بحث رهبری محافظه‌کار در ارتباط با رشد تاکنون بر کاهش مالیات متمرکز بوده است. لیز تراس معتقد است سیاست کاهش مالیات اقتصاد را تقویت می‌کند؛ ریشی سوناک اما معتقد است این کار به تورم دامن می‌زند. در ارائه این استدلال‌ها، هر دوی این افراد مدعی جایگاه مارگارت تاچر هستند؛ در حالی‌که او بیش از همه با شخصیتش شناخته می‌شد، نه با سیاست‌هایش. بیرون کشیدن اقتصاد انگلستان از یک شکاف عمیق نیازمند استقامت و پایداری است. صحبت کردن درباره نیاز به رشد آسان است، اما پذیرفتن پیامدهای آن بسیار دشوار است، که دربرگیرنده سازش‌های سخت با اتحادیه اروپا، پول بیشتر برای مناطق ثروتمند و تصمیمات برنامه‌ریزی ناخوشایند است که با مخالفت‌های محلی روبه‌رو هستند. اما نکته مثبت این است که انگلستان دارای نقاط قوت در سطح جهانی است. بنابراین باید آنها را به بازی بگیرد.