افزایش ناامنی غذایی تحت‌تاثیر کرونا و قیمت‌ها
در دوران کرونا ۱۵۰میلیون نفر به گرسنگان جهان اضافه شد
عبداللهی درباره تاثیرات پاندمی کرونا بر مبحث تغذیه، اظهار کرد: گزارش‌های فائو اعلام می‌کند که با بروز پاندمی کووید-۱۹ حدود ۱۵۰میلیون نفر به تعداد گرسنگان در جهان اضافه شده است؛ زیرا کرونا سبب بیکاری و کاهش درآمد عده‌‌‌ای از مردم شده و از طرفی به دلیل محدودیت‌های صادرات و واردات، قیمت اقلام غذایی افزایش یافته است. تبعات اقتصادی ناشی از کرونا به مشکلات سوءتغذیه در جهان دامن می‌‌‌زند؛ بنابراین سازمان بهداشت جهانی و فائو به کشورها درباره ناامنی غذایی هشدار می‌دهند؛ چرا که تغذیه مردم نسبت به پیش از بروز کرونا بدتر شده است.
کرونا و افزایش خطر ناامنی غذایی در دهک‌‌‌های پایین درآمدی
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت اظهار کرد: همچون جهان، در ایران هم تبعات اقتصادی ناشی از کرونا خطر ناامنی غذایی را در مناطق محروم کشور به‌ویژه در اقشار کمتربرخوردار و دهک‌‌‌های درآمدی پایین‌‌‌تر افزایش داده است که پیامد آن افزایش سوءتغذیه و کمبود ریزمغذی‌‌‌ها در اقشار آسیب‌‌‌پذیر تغذیهای خواهد بود. در کنار کاهش درآمدها، تورم و افزایش قیمت مواد غذایی و تحریم‌‌‌های ناجوانمردانه دست به دست هم دادند تا احتمال ناامنی غذایی افزایش یابد. از طرفی اکنون در دو استان کم‌برخوردار می‌‌‌بینیم که وضعیت نسبت به قبل از کرونا بدتر شده و شیوع سوءتغذیه کودکان به عنوان یکی از شاخص‌‌‌های غذایی بیشتر شده است که به ما هشدار می‌دهد، اگر به‌موقع اقدامات مداخله‌‌‌ای نداشته باشیم، ممکن است این مشکلات بیشتر شود. او درباره تبعات افزایش سوءتغذیه در کشور گفت: وقتی در منطقه‌‌‌ای سوءتغذیه در مادران باردار و کودکان زیر ۵سال وجود داشته باشد، یعنی فرد مبتلا، سیستم ایمنی ضعیفی دارد و احتمال افزایش موارد ابتلا به بیماری‌‌‌ها و حتی افزایش مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌‌‌ها در او وجود دارد. همچنین ممکن است اختلال در رشد و تکامل جنین را شاهد باشیم که می‌تواند بر بهره هوشی و کوتاه‌قدی کودکان اثرگذار باشد که نشان می‌دهد نسل آینده می‌تواند به دلیل سوءتغذیه به لحاظ توانمندی جسمی و ذهنی دچار مشکل شود و تبعاتی همچون اختلال در یادگیری و افت تحصیلی، هدررفت سرمایه‌گذاری‌‌‌های آموزشی، افزایش مرگ و میر ناشی از بیماری‌‌‌ها و... را به دنبال داشته باشد.
تبعات حذف منابع پروتئینی از سفره مردم
مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: کمبود ریزمغذی‌‌‌ها هم نوعی سوءتغذیه است. وقتی مردم نتوانند منابع پروتئینی را مصرف کنند و این منابع از سفره‌‌‌هایشان حذف شود، از منابع غذایی ریزمغذی‌‌‌ها محروم می‌‌‌شوند. کمبود ریزمغذی‌‌‌هایی مثل آهن، روی و کلسیم می‌تواند به کاهش بهره هوشی کودکان، اختلال در رشد و تکامل مغزی کودک و افزایش ابتلا به بیماری‌‌‌ها به دنبال تضعیف سیستم ایمنی منجر شود. به‌ویژه در دوره کرونا بسیار مهم است که به دنبال تغذیه مناسب سیستم ایمنی بدن عملکرد مطلوبی داشته باشد تا در صورت ابتلا به کرونا بدن در برابر بیماری مقاومت کند و حتی پس از تزریق واکسن کرونا پاسخ‌‌‌دهی واکسن هم با عملکرد سیستم ایمنی بدن بسیار مرتبط است؛ از این رو مصرف مناسب تخم‌مرغ، گوشت و مرغ، شیر و لبنیات، حبوبات، سبزی‌‌‌ها و میوه‌‌‌ها و... بسیار مهم است. او با اشاره به کاهش مصرف لبنیات به دنبال افزایش قیمت آن، اظهار کرد: باید دسترسی اقتصادی مردم به نحوی باشد که بتوانند برنامه غذایی مناسبی برای خود تعیین کنند. عبداللهی اظهار کرد: وزارت بهداشت با همکاری کمیته امداد برنامه کمک تغذیهای به مادران باردار و کودکان زیر ۵سال در خانواده‌‌‌های فقیر را پیش می‌‌‌برد و این کمک‌‌‌ها به صورت بن‌کارت‌‌‌هایی برای تهیه اقلام غذایی به آنها ارائه می‌شود. همچنین با کمک وزارت رفاه طرح کمک معیشتی را دنبال می‌‌‌کنیم که مبلغی به حساب سرپرست خانوار خانواده‌‌‌های دارای مادران باردار و کودک زیر ۵ سال دچار سوءتغذیه واریز می‌شود. خیرین هم به این موضوع ورود کردند و با همکاری معاونت بهداشتی هر دانشگاه علوم پزشکی نیاز تغذیهای برخی از خانوارها را تامین می‌کنند.
لزوم ارتقای سواد تغذیهای جامعه
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با تاکید بر لزوم ارائه بسته‌‌‌های آموزشی تغذیه صحیح به خانوارها تصریح کرد: فرهنگ و سواد تغذیهای باید ارتقا یابد و خانواده‌‌‌ها بیاموزند که از مواد غذایی موجود و در دسترس با توجه به بودجه خود به‌خوبی استفاده کنند که این کار هم از طریق کارشناسان تغذیه در مراکز جامع خدمات سلامت انجام می‌شود. همچنین در تمام مناسبت‌‌‌های جهانی مانند روز جهانی شیر، روز جهانی تخم‌مرغ و... برنامه‌‌‌های آموزشی اجرا می‌شود.
برنامه مداخله‌‌‌ای برای هشت استان دارای ناامنی غذایی
عبداللهی گفت: برای هشت استان دارای ناامنی غذایی برنامه مداخله‌‌‌ای به اسم «باغ» (بسته امنیت غذایی) اجرا می‌شود. این بسته با کمک بخش‌‌‌های ذی‌ربط طراحی و در یک منطقه با محوریت استانداری و فرمانداری یک شهرستان اجرا شده و قرار است در اولین جلسه شورای عالی امنیت غذایی که به‌زودی برگزار می‌شود، برای تعمیم این طرح به کل استانهای دارای ناامنی غذایی اقدام شود. این بسته مداخله‌‌‌ای سه محور اصلی دارد که یکی آموزش اصول و فنون تغذیه است. محور دوم بر پروژه‌‌‌های درآمدزایی و اشتغال‌زایی در مناطق محروم تاکید دارد و تمرکز محور سوم بر اقدامات توسعه‌‌‌ای منطقه است که ذی‌نفعان طرح «باغ» مانند جهاد کشاورزی، وزارت صمت، وزارت رفاه و... باید به آن ورود کنند. مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره استانهای دارای ناامنی غذایی گفت: استانهای دچار ناامنی غذایی شامل سیستان‌وبلوچستان، کهگیلویه‌وبویراحمد، خوزستان، هرمزگان، ایلام، کرمان، خراسان‌جنوبی و بوشهر هستند که دولت باید به‌سرعت اقداماتی انجام دهد. به دلیل افزایش بی‌‌‌رویه قیمت موادغذایی، نظارت جدی برای کنترل قیمت مواد غذایی بسیار مهم است؛ زیرا بررسی‌‌‌های ما می‌‌‌گوید مصرف برخی اقلام غذایی مانند گوشت و مرغ، لبنیات و حتی میوه‌‌‌ها به دنبال افزایش قیمت تا حدود ۴۰درصد کاهش یافته است و باید با قیمتی مناسب منابع پروتئینی در اختیار مردم باشد. یک راهکار، تخصیص یارانه به نهاده کشاورزی یا تولیدکننده است تا در نهایت مواد غذایی ذکرشده با قیمت مناسب به دست مردم برسد.
ادامه مکملیاری آهن و ویتامین D در مدارس طی امسال
عبداللهی تاکید کرد: در سیستم شبکه بهداشتی به جز بحث آموزش، مکملیاری رایگان ریزمغذی‌‌‌ها را دنبال می‌‌‌کنیم که مادران باردار و کودکان زیر ۲سال تحت پوشش هستند و حتی مکملیاری مدارس را داریم که امسال تاکید کردیم، چه مدارس حضوری باشد و چه غیرحضوری، مکملیاری هفتگی آهن برای دختران برای پیشگیری از کم‌خونی و مکملیاری ماهانه ویتامین D انجام شود؛ چون در شرایط کرونا کمبود ویتامین D و آهن سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند و مقاومت بدن را کاهش می‌دهد. وی علت بحران امنیت غذایی در کشور را وابسته به چند عامل دانست و اظهار کرد: پس از کرونا عده‌‌‌ای بیکار شدند و درآمدشان را از دست دادند. همچنین به دلیل خشکسالی و منابع آب محدود، کشاورزی و تولید تحت‌تاثیر قرار گرفت و به دنبال عرضه کمتر و تقاضای بیشتر، قیمت‌ها افزایش یافت. از طرفی از نقش تحریم‌‌‌ها نیز نمی‌توان غافل شد.
وضعیت کمبود چهار ریزمغذی مهم در کشور
عبداللهی در خصوص وضعیت کمبود ریزمغذی‌‌‌ها نیز بیان کرد: بر اساس آخرین مطالعات وزارت بهداشت در سال ۱۳۹۲ کمبود چهار ریزمغذی شایع‌‌‌تر است که شامل کمبود ویتامین D، ویتامین A، آهن و روی است. امسال درصورت تامین منابع، این مطالعه را تکرار خواهیم کرد تا آخرین وضعیت کمبود ریزمغذی‌‌‌ها را متوجه شویم؛ چون فکر می‌‌‌کنیم با توجه به توضیحات ذکرشده وضعیت این کمبودها بدتر شود. او در ادامه صحبت‌‌‌هایش به عوارض و مضرات چاقی اشاره کرد و گفت: الگوی غذایی نامناسب، مصرف بی‌‌‌رویه فست‌‌‌فودها، مصرف زیاد قند، نمک و چربی و همچنین مصرف کم سبزی و میوه و تحرک بدنی ناکافی از دلایل مهم اضافه وزن و چاقی و بیماری‌‌‌های غیرواگیر در کشور است. اضافه‌وزن و چاقی در کودکان و نوجوانان کشور روند افزایشی را طی می‌کند. چاقی شکمی در حدود ۲۰درصد کودکان و نوجوانان ۷ تا ۱۸سال کشور گزارش شده است. این در حالی است که استمرار چاقی کودکی و نوجوانی در دوران بزرگسالی شانس ابتلا به بیماری‌‌‌های غیرواگیر را افزایش می‌دهد. از سوی دیگر حدود ۶۰درصد افراد بالای ۱۸سال کشور با اضافه وزن و چاقی مواجه‌‌‌اند. مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در پایان صحبت‌‌‌هایش تاکید کرد: گرانی منابع اصلی غذایی پروتئینی و ریزمغذی‌‌‌ها، مردم و اقشار کم‌درآمد را به سمت مصرف بیشتر نان و برنج و نشاسته‌‌‌ای که ارزان‌‌‌تر و فاقد ارزش غذایی کافی هستند، سوق داده تا تنها شکم‌‌‌شان سیر شود و سیری سلولی برایشان اتفاق نمی‌‌‌افتد. در چنین شرایطی چاقی ناشی از فقر رخ می‌دهد که خود نوعی سوءتغذیه محسوب می‌شود. کاهش تحرک مردم به دنبال کرونا عاملی مضاعف برای افزایش چاقی است.
