میوه و سبزی‌ها در صدر افزایش قیمت‌ها قرار گرفتند
محرک تورم خوراکی خرداد
در همین حال پس از چندماه کاهش، تخم‌مرغ نسبت به ماه گذشته شاهد افزایش قیمت بوده است. با این وجود تورم نقطه به نقطه همه کالاهای خوراکی جز لیموترش مثبت بوده و از 53 کالای بررسی شده، 41 کالا تورمی بالاتر از تورم نقطه‌ای سالانه را تجربه کرده‌اند و از بین آنها روغن نباتی جامد، کره پاستوریزه، گوشت مرغ و چهار کالای دیگر بیش از 100 درصد افزایش قیمت نسبت به سال گذشته را به ثبت رسانده‌اند. با توجه به اینکه سهم قابل‌توجهی از هزینه خانواده‌های ایرانی مربوط به خوراکی‌هاست و از سوی دیگر این گروه کالا کم‌کشش است و به‌رغم افزایش قیمت، مصرف شاهد کاهش چشمگیری نخواهد بود؛ همه اینها مزید برعلت می‌شود تا تورم خوراکی‌ها به متغیری کاملا ملموس برای خانواده‌ها تبدیل شود.
تورم خوراکی‌ها در پایان بهار
گزارش منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران نشان می‌دهد به غیر از چهار کالا از خوراکی‌های بررسی شده در سومین ماه سال‌جاری، بقیه آنها افزایش قیمت را تجربه کرده و تورم مثبت ماهانه را به ثبت رسانده‌اند. این افزایش محدود به تورم ماهانه نماند و در تورم نقطه به نقطه به صورت چشمگیرتری خود را نشان داده است؛ به‌طوری که تنها یک کالا تورم نقطه به نقطه در خردادماه منفی به ثبت رسانده است. از میان ۵۳ قلم خوراکی منتخب، 41 خوراکی تورم نقطه به نقطه بالاتر از میزان تورم نقطه به نقطه کل کشور را تجربه کردند که 9/ 46 درصد است. برخلاف تورم بقیه کالاها، تورم اقلام خوراکی موجب از بین رفتن تقاضا در این بازار نخواهد شد و به عبارتی این بخش از مصرف کشش‌ناپذیر است و با افزایش قیمت‌ها تغییر چشمگیری درمیزان مصرف‌ها به چشم نمی‌خورد. در نتیجه کوچک‌ترین تغییرات در این بخش از کالاهای مصرفی را آحاد جامعه لمس خواهند کرد و دهک‌های پایین‌تر جامعه بیشتر از بقیه گروه‌ها متاثر خواهند شد. از سوی دیگر، کالاهای خوراکی از آن جهت اهمیت دارند که بخش قابل‌توجهی از هزینه سبد مصرفی خانوار ایرانی را تشکیل می‌دهد و تورم در آن تاثیر قابل‌توجهی بر تورم کل مصرف‌کننده دارد. محاسبات نشان می‌دهد سهم خوراکی‌ها از هزینه خانوار ایرانی نزدیک به یک‌چهارم کل هزینه‌هاست.
تورش در تورم خرداد
با نگاه به تورم ماهانه کالاهای بررسی شده در گزارش مرکز آمار می‌توان دریافت که گروهی از کالاها رشد بالایی را تجربه کرده‌اند و در صدر افزایش قیمت‌ها در خرداد ماه قرار دارند؛ به گونه‌ای که 8 کالای اول این لیست جزو گروه میوه و سبزیجات هستند. این هشت کالا به ترتیب خربزه، هندوانه، سیب‌زمینی، بادمجان، پیاز، هویج فرنگی و لیموترش هستند. به‌رغم اینکه این کالاهای کشاورزی به‌طور طبیعی به‌خاطر تغییر فصول شاهد تغییرات قیمتی بالایی هستند اما مسوولان در این زمینه برای افزایش قیمت برخی کالاها توضیحاتی ارائه داده‌اند. رئیس اتحادیه میوه و سبزی تهران درباره قیمت هندوانه توضیح داد که صادرات اصلی‌ترین دلیل این افزایش قیمت است. او همچنین در باره افزایش قیمت سیب‌زمینی توضیح داد که این افزایش قیمت به‌خاطر کمبود مقطعی این محصول ایجاد شده است و با عرضه انبوه سیب‌زمینی در روز‌های آتی شاهد کاهش قیمت این محصول خواهیم بود. او در پایان صحبت‌هایش بیان کرد که با توجه به شرایط اقلیمی و تنوع میوه پیش‌بینی می‌شود که قیمت در هفته آتی کاهش یابد.
رکوردداران تورم ماهانه
در میان کالاهای خوراکی بررسی شده در گزارش مرکز آمار در خرداد ماه سال‌جاری، خربزه با رشد 4/ 24 افزایش رکورددار افزایش قیمت است. از آن سو بخشی از میوه‌ها شاهد کاهش قیمت بودند. طی خردادماه 1400 به جز چهار کالا همه کالاها شاهد افزایش قیمت بودند. هلو، پرتقال، گوشت گوسفندی و ماهی قزل‌آلا در آخرین ماه بهار شاهد کاهش قیمت بودند و سیب تغییری نداشته است. نکته قابل‌توجه درباره تورم ماهانه خوراکی‌ها در ماه پایانی بهار، رشد چشمگیر آن است که در چهار ماه اخیر بی‌سابقه بوده. تورم ماهانه خوراکی‌ها در خرداد ماه به 2/ 3 درصد رسیده است. این عدد نسبت به تورم ماهانه خوراکی در ماه قبل 4 درصد رشد داشته و از بهمن ماه سال سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
تورم نقطه به نقطه خرداد
از مقایسه قیمت یک کالا با مدت مشابه سال قبل تورم نقطه به نقطه را می‌توان محاسبه کرد. رشد نقطه به نقطه مثبت شاید اصلی‌ترین نقطه اشتراک کالاهای خوراکی در خردادماه 1400 باشد. از 53 کالایی که در آمار منتشر شده بررسی شده‌اند 52 کالا نسبت به خرداد ماه سال 99 رشد قیمت داشته‌اند. در میان این کالاها تنها خوراکی که قیمت آن کاهش داشته است لیموترش بوده که نسبت به مدت مشابه پارسال 9/ 24 درصد از قیمت خود را از دست داده است. از طرفی دیگر 7 قلم کالای خوراکی رشدی بالاتر از 100 درصد را تجربه کرده‌اند که روغن‌نباتی جامد با 2/ 141 درصد، مرغ ماشینی با 8/ 118 درصد و کره حیوانی با 4/ 121 درصد افزایش قیمت از کالاهای اساسی هستند که جزو این دسته قرار می‌گیرند.
بررسی اجمالی آمارها
خوراکی‌ها را می‌توان به شیوه‌های مختلفی تقسیم‌بندی کرد؛ مرکز آمار در تقسیم‌بندی خوراکی‌ها، آنها را به گروه‌های نان و غلات، گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها، لبنیات، تخم‌مرغ و انواع روغن، میوه و خشکبار، سبزیجات و حبوبات و گروه قند و شکر، آشامیدنی‌ها و سایر تفکیک کرده است. در گروه نان و غلات رشته آش و شیرینی خشک با 7/ 2 درصد افزایش قیمت و برنج ایرانی با تورم ماهانه 2 درصدی شاهد بیشترین افزایش بودهاند. در گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها مرغ ماشینی با 8/ 4 درصد افزایش قیمت صدرنشین تورم ماهانه در این گروه است و کالاهای کنسرو ماهی تن و گوشت گاو یا گوساله هر دو با 1/ 1 درصد رشد قیمت در رتبه‌های بعدی جا گرفته‌اند. در این گروه گوشت گوسفند کاهش قیمت 2/ 2 درصدی را در ماه خرداد تجربه کرد. در گروه لبنیات، تخم‌مرغ و انواع روغن، شیرخشک با 2/ 4 درصد و تخم‌مرغ با 1/ 4 درصد شاهد بالاترین رشد قیمتی بود. ماه گذشته رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک اعلام کرد که تولید این محصول به واردات مواد اولیه متکی است و با توجه به عدم‌تخصیص ارز ترجیحی برای واردات مواد اولیه، برخی از برند‌های این کالا سهمیه‌بندی شده‌اند و درصورتی که اقدامی در جهت رفع مشکل صورت نگیرد موجودی آنها تا دو ماه آینده صفر خواهد شد. در گروه قند و شکر، آشامیدنی‌ها و سایر خوراکی‌ها بالاترین رشد قیمت ماهانه به ترتیب به نوشابه گازدار، شکر و قند تعلق دارد. نوشابه گازدار یکی از کالاهایی است که در آمار تورم نقطه به نقطه در خرداد ماه 1400 بیش از 100 درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است.
