کدام واکسن خارجی به ایران می‌رسد
سه مسیر واکسیناسیون کرونا
راه‌های پیش روی ایران برای تامین واکسن را می‌توان در سه دسته کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت قرار داد. یکی از راه‌های ایران برای تامین واکسن کرونا، واردات واکسن کرونا در قالب کواکس است. کواکس، ساز و کاری است که تحت نظر سازمان جهانی بهداشت برای تامین واکسن به‌صورت عادلانه میان کشورها در نظر گرفته شده‌است. بر اساس خبر‌های منتشر شده، ایران قصد واردات حدود ۱۶ میلیون و ۸۰۰ هزار دز واکسن کرونا از طریق کواکس را دارد. بر این اساس هر فرد به تزریق دو دز از این واکسن نیاز دارد پس تا کنون تعداد ۸/ ۱۶ میلیون دز واکسن برای جمعیت حدود ۸ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر گروه آسیب‌پذیر در کشور مانند سالمندان و بیماران دارای بیماری‌های زمینه‌ای پیش‌خرید شده است. در دسته راه‌های کوتاه‌مدت ایران، راه دیگری نیز برای تامین واکسن کرونا وجود دارد. ایران همزمان به‌دنبال خرید از منابع موثق جهانی غیر از مجموعه کواکس خواهد بود. با توجه به اینکه تاکنون هیچ کمپانی سازنده واکسن کرونا گواهینامه تولید را از سازمان جهانی بهداشت دریافت نکرده است؛ پیگیری ایران در این مسیر به مذاکرات با کشورهای مختلف و پیگیری آخرین مراحل تهیه واکسن‌ها در حال حاضر خلاصه می‌شود.
البته ایران راه‌های دیگری را برای تامین واکسن کرونا در میان‌مدت و بلندمدت دنبال می‌کند. راه‌هایی که بیشتر بر تولید و نظارت دانشمندان داخلی استوار هستند. رسیدن به واکسن کرونا در میان‌مدت یکی از راه‌های پیگیری تولید داخلی واکسن است که به گزارش سازمان بهداشت جهانی این واکسن مجوز ساخت گرفته و در لیست WHO قرار دارد. این واکسن داخلی در حال حاضر فاز اول آزمایشی خود را طی می‌کند. مسیر دیگر تامین واکسن که نتیجه آن در بلندمدت عاید ایران خواهد شد، تولید مشترک واکسن کرونا با کشوری است که از صاحبان تکنولوژی و موفق در تولید واکسن کرونا باشد.
رفع موانع تامین واکسن
رئیس‌کل بانک مرکزی چگونگی رفع مشکل خرید واکسن کرونا را توضیح داد. عبدالناصر همتی پنج‌شنبه‌شب در بخش خبری ۲۱ سیما با اشاره به تامین منابع مورد نیاز برای خرید واکسن کرونا گفت: امروز با همکاری وزارت بهداشت و درمان موفق شدیم منابع مالی مورد نیاز برای واردات ۸/ ۱۶ میلیون دز واکسن کرونا را به حساب کارگزار سازمان بهداشت جهانی حواله کنیم.
رئیس‌کل بانک مرکزی همچنین به این سوال که چرا ایران تا حالا اقدامی برای خرید دارو انجام نداده است نیز جواب داد: اینکه قبلا انجام نشده به این دلیل بود که فکر می‌کردیم از منابعی که در کره داریم بتوانیم تامین مالی کنیم و برای همین سازمان بهداشت جهانی و کارگزار مربوطه به آن از دولت آمریکا مجوز گرفته بود که از طریق کره پرداخت شود. همتی ادامه داد: ما فکر می‌کردیم کره این کار را می‌کند ولی در آخرین لحظه گفتند شما تعهد بدهید که فرآیند را قبول دارید و ما قبول نکردیم چون باید ۱۸۰ میلیون یورو را از طریق بانک آمریکایی جی پی مورگان منتقل می‌کردیم که در این مسیر تبدیل به دلار می‌شد و از آنجا به اروپا و یک بانک سوئیسی منتقل می‌شد. رئیس‌کل بانک مرکزی توضیح داد: ما تجربه داریم و دادگاه‌های آمریکا متاسفانه احکامی را ناعادلانه علیه اموال ایران گرفته‌اند و تاکنون نیز ۲ میلیارد دلار از اموال بانک مرکزی را به ناحق برداشت کرده‌اند. به همین دلیل ریسک بود؛ چراکه ممکن بود پول مردم ایران را برداشت کنند. وی تاکید کرد: کره‌جنوبی تضمین نکرد که پول به دست سوئیسی‌ها برسد، به همین منظور طی ۱۰ روز گذشته مسیر دیگری را شروع کردیم و امروز به نتیجه رسیدیم. قرار است از طریق سه بانک این کار انجام شود. یک بانک ترکیه‌ای، یک بانک اروپایی و بانک دیگر یکی از شعب بانک‌های فعال ایران در امور بین‌الملل است که توانسته از اوفک مجوز بگیرد.
رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به اقدامات ایران برای تامین داروی مورد نیاز داخلی توضیح داد: ما از اول سال تاکنون ۷/ ۲ میلیارد دلار دارو خریدیم ولی حتی خرید دارو با روش‌های مختلف و جابه‌جایی و با دور زدن تحریم‌ها بوده است. همه بانک‌ها را تحریم کردند و تامین نیاز داروی ایران را تحت فشار افکار عمومی جهان قبول کردند. رئیس‌کل بانک مرکزی با مغرضانه خواندن این نوع اقدامات آمریکا، بیان کرد: بعضی‌ها نادانسته یا مغرضانه تلاش می‌کنند که اقدامات غیرانسانی آمریکا را تطهیر کنند. من سوال می‌کنم آمریکا که می‌گوید مجوز خرید دارو را داده، ولی نفت را که کامل تحریم کرده، پول‌های بانک مرکزی را در همه جای دنیا تحریم کرده، پتروشیمی و فولاد ما را که تحریم کرده و در این صورت ما از کجا می‌توانستیم منابع مورد نیاز برای خرید دارو را تامین کنیم؟
عبدالناصر همتی در ادامه توضیح داد: تکیه ما بر این است که تولید داخل را همزمان دنبال کنیم. اولا دستور دادم که اولویت اول تامین ارز و منابع مورد نیاز خط تولید واکسن باشد، پس هر چقدر که منابع مورد نیاز باشد بلافاصه تامین ارز می‌شود. البته نمی‌توان چون تولید داخلی انجام می‌شود، پس به خرید بین‌المللی واکسن بی‌توجه باشیم. ما ۲۰۰ میلیون یورو معادل ۲۴۴ میلیون دلار برای ۸/ ۱۶ میلیون دز واکسن تخصیص دادیم و محدودیتی در این زمینه نداریم. رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به مذاکرات وزارت بهداشت با چینی‌ها برای خرید واکسن کرونا اظهار کرد: هر وقت با چین توافق شد، بانک مرکزی پول مورد نیاز آن را برای خرید واکسن از چینی‌ها تامین خواهد کرد.
نام واکسن ایرانی در لیست WHO
خبر دوم، وارد شدن واکسن ایرانی در لیست واکسن‌های دنیا است. به گزارش نیویورک تایمز در پایان ماه دسامبر، ایران اولین آزمایش بالینی خود را در زمینه واکسن ویروس کرونا آغاز خواهد کرد. بر اساس این گزارش، شرکت دارویی ایران شفا فارمد پارس (Shafa Pharmed Pars) در فهرست شرکت‌های تولیدکننده واکسن ویروس کرونا در سازمان بهداشت جهانی ثبت شده است. این یک واکسن ویروس کرونا غیرفعال دو دزه است. نیویورک تایمز به نقل از ایران پرس گزارش داد که آزمایش فاز یک روی ۵۶ داوطلب صورت خواهد گرفت. بر این اساس، این واکسن به همراه ۴۴ واکسن دیگر در فاز یک قرار گرفته است. احتمالا در روزهای آینده، ایران مقاله علمی مربوط به این واکسن را نیز منتشر خواهد کرد. بنابراین واکسن ایرانی، در مسیری قدم می‌گذارد که فایزر، مدرنا و دیگر واکسن‌ها قرار گرفته‌اند.
واکسن مشترک ایران و چین؟
گزارش‌ها حاکی از آن است که دو کشور ایران و چین اقدام به همکاری مشترکی برای تولید واکسن کرونا کرده‌اند. در هفته‌های اخیر خبر‌های بیشتری در رابطه با این موضوع بیان شده است. بیشتر گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که این اقدام به تولید مشترک واکسن کرونا با همکاری کشور چین منجر شده است. رئیس انستیتوپاستور ایران چهارشنبه از رونمایی واکسن‌های تولید مشترک ایران در بهمن‌ماه خبر داد. وی گفت یکی از واکسن‌های مشترک ایران با یک کشور دیگر، به‌عنوان یک تولید ایرانی در بهمن‌ماه رونمایی می‌شود. علیرضا بیگلری، با اشاره به اقدامات انجام شده برای تامین واکسن مورد نیاز کرونا برای کشور، از صدور مجوز برای تزریق واکسن‌های تولید داخل و یا تولید مشترک خبر داد. بیگلری همچنین از انجام آزمایش‌های بالینی اولین واکسن ساخت ایران و فاز سوم یکی از واکسن‌های تولید مشترک ایران با کشوری دیگر توضیح داد. به گفته بیگلری، این واکسن مشترک مرحله بالینی خود را به خوبی گذرانده و فاز یک آن به خوبی جواب داده است. رئیس انستیتو پاستور ایران همچنین گفت: فاز دوم واکسن تولید مشترک در آن کشور انجام می‌شود و در بهمن‌ماه فاز سوم را در ایران انجام می‌دهیم و به‌عنوان یک تولید ایرانی عرضه می‌کنیم. بیگلری با اشاره به اقدامات ایران برای تامین واکسن کرونا، یادآور شد: درخصوص تامین واکسن از طریق سازمان جهانی بهداشت و خرید همزمان از شرکت‌های معتبر و همچنین تولید داخلی اقداماتی انجام شده است.
چین یکی از پیشرو‌ها در ساخت واکسن کرونا و مهار پاندمی کرونا در جهان است. واکسن کرونا ساخت چین یکی از پرفروش‌ترین واکسن‌های بهره‌برداری شده بوده است. در حال حاضر برخی از کشورهای خلیج فارس نه‌تنها واکسن‌های ساخت چین را خریداری کرده‌اند، بلکه مدتی از اقدام این کشورها برای واکسیناسیون سراسری گذشته و در حال حاضر حتی سران و مدیران این کشورها نیز از واکسیناسیون بهره‌مند شده‌اند.
