تنظیم نرخ تورم آغاز شد
باز شدن قفل عملیات بازار باز
خروج از انفعال بانک‌مرکزی
براساس گزارش بانک‌مرکزی، پیرو اطلاعیه روز دوشنبه ۲۱ مهرماه ۱۳۹۹ درخصوص موضع بانک‌مرکزی در عملیات بازار باز، این بانک در مهلت تعیین شده از طریق سامانه بازار بین‌بانکی چهار سفارش فروش اوراق بدهی دولتی از طرف دو بانک دریافت کرد. با توجه به پیش‌بینی بانک‌مرکزی از کمبود نقدینگی در بازار بین‌بانکی و همچنین فاصله گرفتن نرخ سود موزون بازار از نرخ سود هدف، بانک‌مرکزی اوراق پیشنهادی مربوط به دو سفارش به ارزش ۵/ ۴۹ میلیارد تومان را خریداری کرد. معاملات مربوط به این عملیات توسط کارگزاری بانک‌مرکزی در روز چهار‌شنبه ۲۳ مهرماه انجام شد. بانک‌مرکزی در چارچوب مدیریت نقدینگی موردنیاز بازار بین‌بانکی ریالی، عملیات بازار باز را به‌صورت هفتگی اجرا می‌کند. موضع این بانک (خرید یا فروش اوراق بدهی دولتی) براساس پیش‌بینی وضعیت نقدینگی در بازار بین‌بانکی و با هدف کاهش نوسانات نرخ بازار بین‌بانکی حول نرخ هدف، از طریق انتشار اطلاعیه در سامانه بازار بین‌بانکی اعلام خواهد شد. متعاقب اطلاعیه مزبور، بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی می‌توانند در راستای مدیریت نقدینگی خود در بازار بین‌بانکی، نسبت به ارسال سفارش‌ها تا مهلت تعیین شده از طریق سامانه بازار بین‌بانکی اقدام کنند.
عملیات بازار باز برای کنترل تورم
بانک‌مرکزی از سال گذشته از یکی از ابزارهای کنترل تورم رو نمایی کرد. از این ابزار در راستای هدف‌گذاری نرخ تورم استفاده می‌شود. در ابتدای سال ۹۸، دستورالعمل«انجام عملیات بازار باز و اعطای اعتبار در قبال اخذ وثیقه توسط بانک‌مرکزی» توسط شورای پول و اعتبار تصویب شد. بعد از فراهم شدن زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت افزاری این بازار، تقریبا از اواخردی ماه این بازار شروع به‌کار کرد. در توضیح سازوکار این بازار نیز آمده است که: «استفاده از «عملیات بازار باز» و همچنین برقراری دامنه نرخ سود (کریدور نرخ سود) از جمله مهم‌ترین مولفه‌های چارچوب جدید سیاست‌گذاری پولی محسوب می‌شوند. ابزارهای عملیاتی پیش‌بینی شده جهت جذب یا تزریق نقدینگی به بازار بین بانکی با هدف پیگیری موضع سیاست پولی بانک‌مرکزی در چارچوب جدید سیاست‌گذاری پولی، شامل خرید و فروش قطعی اوراق بهادار دولتی، توافق بازخرید منطبق با شریعت بر مبنای دارایی پایه اوراق بهادار دولتی و ارز، اعطای اعتبار در قبال وثیقه (اوراق بهادار دولتی، طلا و ارز) و همچنین سپرده‌پذیری بانک‌مرکزی از بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی (منطبق با شریعت) است.» البته از ابتدای سال‌جاری، نتایج عملیات بازار باز نشان می‌داد که هیچ سفارش فروش اوراق بدهی دولتی از طرف بانک‌ها دریافت نکرده است. بانک‌مرکزی در گزارش خود این نکته را یادآور می‌شد که ثبت نشدن سفارش نشان‌دهنده کفایت میزان نقدینگی در بازار بین‌بانکی است. در نتیجه نیازی به مداخله بانک‌مرکزی وجود نداشته است. اما در هفته جاری، به نظر می‌رسد میزان نقدینگی در بازار بین بانکی با کاهش مواجه شده به‌طوری‌که نیاز شده بانک‌مرکزی حدود ۵/ ۴۹ میلیارد تومان از منابع خود را برای بهبود وضعیت نقدینگی بازار بین بانکی هزینه کند. بنابراین به نظر می‌رسد بانک‌مرکزی بعد از ۹ ماه قفل استفاده از ابزار کنترل تورم خود را شکسته است. بانک‌مرکزی هدف خود از استفاده از عملیات بازار باز را دستیابی به ثبات قیمت‌ها (کنترل تورم) اعلام کرده است. در اطلاعیه بانک‌مرکزی آمده است که «بانک‌مرکزی از عملیات بازار باز به‌عنوان یک ابزار غیرمستقیم سیاست‌گذاری پولی جهت هدایت نرخ سود یک شبه بازار بین‌بانکی حول نرخ سود هدف و مدیریت نقدینگی در این بازار استفاده می‌کند. بی‌تردید بانک‌مرکزی از عملیات بازار باز تنها به‌عنوان ابزاری برای دستیابی به اهداف سیاست‌گذاری پولی استفاده خواهد کرد، لیکن اجرای این عملیات واجد آثار مثبت جانبی متعددی از جمله افزایش نقدشوندگی دارایی‌های مالی است.» براساس گزارش‌های مطرح شده در سال‌جاری هدف‌گذاری انجام شده در نرخ تورم هدف به میزان ۲۲ درصد بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که نرخ تورم هدف با یک نوسان باید در محدوده نرخ سود ۲۲ درصدی قرار گیرد.
