آخرین آمار همتی از نیما

رئیس کل بانک مرکزی آخرین عملکرد سامانه نیما در یک سال اخیر را بررسی و به برخی از موارد اشاره کرد. عبدالناصر همتی با اشاره به «تعمیق تدریجی» سامانه نیما اعلام کرد که از مرداد ماه سال گذشته، به میزان ۵/ ۲۷ میلیارد دلار ارز در سامانه نیما عرضه شده است که ۳ میلیارد دلار آن واردات در مقابل صادرات خود و غیر بوده است. به گفته همتی، این حجم از عرضه ارز با ۷۴ هزار مورد عرضه در سامانه تحقق یافته است. رئیس‌کل بانک مرکزی تاکید کرد: این حجم از عرضه ارز عمدتا توسط صادرکنندگان، موجب ۱۰۸ هزار مورد تامین واردات به میزان حدود ۲۲میلیارد دلار شده است و بقیه نیز صرف تسویه تعهدات بانک‌ها شده یا در جریان اقدام برای تامین است. همتی تاکید کرد بیش از ۴۶میلیارد دلار مبادله در سال اول فعالیت سامانه نیما نقش مهمی به این سامانه در مبادلات تجارت خارجی کشور داده است.

سه نکته از آمار رئیس کل

آمارهای رئیس کل بانک مرکزی تاکید می‌کند که طی یک سال اخیر به میزان ۵/ ۲۷ میلیارد دلار در سامانه نیما عرضه شده است. سایت سامانه نیما رقم فروش ارز صادراتی را از ابتدای سامانه نیما در ۱۶ مرداد ماه سال قبل به میزان ۵/ ۱۷ میلیارد یورو عنوان کرده است. اگر این نرخ به دلار تبدیل شود (با نرخ برابری ۱۱۵/ ۱)، میزان فروش ارز صادراتی به حدود ۵/ ۱۹ میلیارد دلار می‌رسد که البته این رقم نیز با آمار رئیس کل بانک مرکزی تفاوت ۸ میلیارد دلاری را دارد. در این باره امکان دارد که آمار رئیس کل بانک مرکزی طی یک سال اخیر نباشد و از ابتدای شروع به کار سامانه نیما ارائه شده باشد و مقایسه این آمار با آماری که از پایگاه اطلاع رسانی مربوط به سامانه نیما وجود دارد، متفاوت باشد. نکته دوم نیز این است که از آماری که رئیس کل بانک مرکزی به آن اشاره کرده، آمار ۳ میلیارد دلاری واردات در مقابل صادرات باید کسر شود؛ زیرا این آمار در سایت مربوط به نیما لحاظ نمی‌شود. اما حتی با کسر این رقم نیز، فاصله میان آمار ارائه شده از سوی رئیس کل بانک مرکزی با آمار سامانه نیما به ۵ میلیارد دلار می‌رسد. به نظر می‌رسد که این ۵ میلیارد دلار، مقداری از منابعی است که با نرخ ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی در آمار رئیس کل بانک مرکزی قرار گرفته و این آمار نیز در سامانه نیما منعکس نمی‌شود. آمارهای ثبت شده در سامانه نیما، از ابتدای ۱۶ مرداد ماه است و نرخ‌های ثبت‌شده برای عرضه و تقاضا خارج از دایره نرخ ۴۲۰۰ تومانی است.

سهم متوسط عرضه و تقاضای نیما

رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده است که ۵/ ۲۷ میلیارد دلار عرضه شده، در یک سال اخیر به دلیل ۷۴ هزار مورد عرضه بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که سهم هر عرضه به‌طور متوسط به میزان ۵۸۵ هزار دلار بوده است. از سوی دیگر، آمارها نشان می‌دهد که ۱۰۸ هزار تامین واردات به ارزش ۲۲ میلیارد دلار نیز صورت گرفته است. این موضوع نشان می‌دهد که متوسط ارزش هر تامین واردات در سامانه نیما به‌طور متوسط ۲۰۳ هزار دلار بوده است. نکته دیگر این است که ارزش صادرات غیرنفتی کشور در سال ۹۷ حدود ۳/ ۴۴ میلیارد دلار بوده است. اگر آمار ۳ ماه نخست سال جاری را نیز ۹/ ۱۱ میلیارد دلار در نظر بگیریم در مجموع طی یک سال و سه ماه به میزان ۵۶ میلیارد دلار صادرات نفتی خواهد بود که از این رقم به میزان ۵/ ۲۷ میلیارد دلار به سامانه نیما عرضه شده است. در حقیقت به نظر می‌رسد که ارز نیمی از صادرات غیرنفتی طی یک سال اخیر به سامانه نیما عرضه نشده است. البته اگر آمار رئیس کل بانک مرکزی طی یک سال مرداد سال قبل به مرداد سال جاری باشد، درصد بازگشت ارز صادراتی معادل ۶۰ درصد خواهد بود.

۵۸ درصد افزایش قیمت عرضه

بانک مرکزی در پایگاه اطلاع رسانی مربوط به سامانه نیما آمار قیمت نرخ فروش یورو در بازار ثانویه و نرخ خرید یورو در بازار ثانویه را منتشر کرده است. البته نکته قابل توجه این است که آمارهای ارائه‌شده در این سامانه به شکل یورو بوده، حال آنکه اطلاعات رئیس کل بانک مرکزی بر اساس بهای دلار بوده است. بر اساس این آمارها در ابتدای معاملات در تیرماه سال قبل عمده نرخ فروش در سامانه نیما بر حسب یورو در سطح ۸ هزار تومان (بر حسب دلار ۷ هزار و ۱۷۰ تومان) گزارش شده است. این نرخ در برخی موارد کاهش یا افزایش قابل توجهی را ثبت کرده است. به‌عنوان مثال در ۵ مهر ماه سال گذشته این نرخ بر حسب یورو تا ۱۱ هزار و ۷۰۰ تومان (برحسب دلار ۱۰ هزار و ۵۰۰ تومان) نیز افزایش یافته بود. در سال جاری این نرخ با افزایش روبه‌رو شده است؛ به نحوی که در خرداد ماه نرخ فروش یورو در سامانه نیما به‌طور متوسط یازده هزار تومان (برحسب دلار ۹ هزار و ۸۰۰ تومان) بوده، در تیر ماه سال جاری این رقم به سطح ۱۲ هزار و ۶۶۰ تومان (برحسب دلار یازده هزار و ۳۵۰ تومان) افزایش یافته است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که در برخی موارد این رقم به سطح ۱۳ هزار تومان برای هر یورو در سال جاری نیز رسیده است. این رقم بیشترین سطح قیمت عرضه در سامانه نیما است که معادل دلاری آن رقمی معادل با یازده هزار و ۶۰۰ تومان است. این رقم نسبت به رقم بازار آزاد فاصله کمی دارد و نشان می‌دهد که با افزایش نرخ سامانه نیما و کاهش نرخ بازار آزاد فاصله بین این دو نرخ در هفته‌های اخیر کاهش یافته است. آخرین رقم قیمت فروش در هفتم مرداد ماه سال جاری نیز برای یورو معادل ۱۲ هزار و ۶۶۰ تومان ثبت شده است. اگر نرخ ۸ هزار تومان به‌عنوان کمترین قیمت فروش درنظر گرفته شود، افزایش قیمت ارز در سامانه نیما طی یک سال اخیر به میزان ۵۸ درصد بوده است.

نوسان در قیمت‌های خرید، نسبت به قیمت فروش در سامانه نیما به نسبت کمتر بوده است. به‌عنوان مثال کمترین قیمت خرید برای یورو در سامانه نیما حدود ۸ هزار و ۹۲۰ تومان (۸ هزار تومان برای هر دلار) بوده که این نرخ در ۸ شهریور ماه سال گذشته رقم خورده است. در ۲۴ تیر ماه سال جاری نیز بیشترین قیمت خرید برای یورو در سطح ۱۳ هزار و ۲۴۶ تومان (یازده هزار و ۸۸۰ تومان) بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که سطح کمترین و بیشترین قیمت سامانه نیما در قیمت‌های خرید به میزان ۴۸ درصد تغییر داشته است. نخستین قیمت یورو برای خرید در تاریخ ۱۶ مرداد سال قبل به میزان ۹ هزار و ۵۰۰ تومان ثبت شده که این رقم در ۷ مرداد سال جاری به سطح ۱۳ هزار و ۴۰ تومان افزایش یافته است. یعنی طی یک سال اخیر این افزایش ۳۷ درصد رقم خورده است.

رکورد خرید و فروش در نیمه اسفند ماه

اما رکوردهای خرید و فروش در سامانه نیما نیز متفاوت است. در برخی روزها میزان خرید و فروش به رقمی نزدیک صفر در کمترین میزان می‌رسد، بیشترین میزان فروش در ۱۵اسفندماه سال قبل ثبت شده که در این روز ۳۱۹ میلیون یورو (۳۵۵ میلیون دلار) در این بازار از سوی صادر‌کنندگان به فروش رفته است. از سوی دیگر بیشترین میزان خرید برای واردات نیز همان روز بوده که در این تاریخ ۱۷۳ میلیون یورو (۱۹۲ میلیون دلار) صرف واردات در سامانه نیما شده است.