تحلیل یک کارشناس درباره گمانه زنی ها در خصوص خداحافظی علی باقری/ تغییر در تیم مذاکره‌کننده جهت‌گیری‌های اصلی را دچار تحول نمی‌کند
عدم حضور علی باقری در مذاکرات با گروسی در تهران باعث شد تا برخی گمانه‌زنی ها در مورد خداحافظی او با تیم مذاکره کننده هسته‌ای مطرح شود. با این حال مشخص شد که در آن زمان باقری در چارچوب وظایف خود در سفر به سر می‌برده و علت عدم حضور وی در این نشست انجام این سفر که بر اساس اعلام منابع آگاه، سفری مهم و در چارچوب موضوع مذاکرات بوده، است.
در خبرآنلاین با دیاکو حسینی کارشناس مسائل استراتژیک در مورد شایعات موجود در مورد تغییرات در تیم مذاکره کننده هسته‌ای به گفتگو نشسته‌ایم.
دیاکو حسینی در مورد احتمال برخی تغییر در تیم هسته‌ای کشورمان می‌گوید: اگر بخواهیم به وضعیت موجود در زمینه مذاکرات هسته‌ای نگاه کنیم دو محرک و عامل اصلی وجود دارد که می‌تواند نقش جدی داشته باشد. یکی وضعیت کلی در امور جهانی است که به‌طور مستقیم روی مذاکرات هسته‌ای ایران هم تاثیر گذار است. مانند جنگ اوکراین و همچنین وضعیت بین چین و آمریکا و حتی در بعد داخلی ناآرامی‌هایی که ما داشته ایم روی محاسبات آمریکا و اینکه چطور می‌تواند مذاکرات را به نحوی هدایت کند که ضامن بیشترین منافع برای غربی باشد تاثیر گذار بوده. یک بعد دیگر از عوامل اثرگذار نوع نگاهی است که تیم مذاکره کننده فعلی از ابتدای روی کار آمدن دنبال کرده. آن توقعی که حداقل در ماه‌های اولیه دولت وجود داشت که این دولت با رویکرد مذاکراتی جدید خود امتیازات بیشتری را بگیرد و امتیازات کمتری بدهد، اثر داشت. هر دو اینها باعث شده تا ما الان در این نقطه قرار بگیریم و تحولی صورت نگرفته است. کلیت استراتژی ایران در مذاکرات، فراتر از دولت است و دولت فقط آن را اجرا می‌کند و با تاکتیک‌هایی پیگیری می‌شود که ظاهرا اصرار اولیه را برای گرفتن تضمین برای تحریم ها در حال حاضر دیگر ندارد. من فکر میکنم عامل اول مهم تر بود و تغییراتی که در جهان اتفاق افتاده به مراتب خیلی قوی‌تر و بیشتر بر تیم‌های مذاکره کننده و تعلل آنها برای بازگشت به برجام تاثیر گذاشته. اگر وضعیت مشابه یک سال و نیم پیش به لحاظ بین المللی و وضعیت داخلی ایران بود شاید مجموعه‌ای از مذاکره کنندگانی که شناخت بهتری از میز مذاکرات داشتند می‌توانستند نقش مثبتی ایفا کنند اما در شرایط موجود من فکر نمی‌کنم که تغییرات بتواند جهت گیری های اصلی را دچار تحول کند و ما را به رسیدن به یک توافق نزدیک تر کند و اصلا گمان هم نمی‌کنم که چنین موضوعی در دولت یا کشور مورد بحث باشد.
او در مورد احتمال ابقای گروسی در جایگاه فعلی خود و همکاری های ایران و آژانس توضیح می‌دهد: همکاری‌های ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چندان ربطی به دبیرکل آن ندارد. جدای از برجام چون ما عضو ان‌پی‌تی هستیم باید متعهد به پروتکل‌ها باشیم و هر کسی که دبیرکل باشد تحت تاثیر فشارها و درخواست‌هایی که بررویش وجود دارد، همان مسیری را طی می‌کند که آقای گروسی طی کرد. طبعا در آژانس معمولا اینطور نیست که کسی دبیرکل باشد و از آن مطالبات و درخواست‌هایی که قدرت‌های اصلی و دارنده تسلیحات دارند رو به رو نشود و از آنها پیروی نکند. تغییر یا عدم تغییر دبیرکل آژانس مسیر روابط تهران و آنها را متاثر نمی‌کند. از نگاه آژانس یک سلسله ابهاماتی در تاریخ ارتباطاتش با ایران دارد و تا زمانی که این ابهامات حل و فصل نشود روابط این دو هم دچار تنش باقی خواهد ماند و این می‌تواند روی مذاکرات تاثیر بگذارد. چون به نظر می رسد یکی از موضوعات مهم در مساله احیای برجام همین موضوع اختلافات ایران و آژانس در رابطه با پادمان هاست. من فکر نمی‌کنم تغییر دبیر کل تاثیر زیادی روی ارتباط با ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی داشته باشد.
حسینی در مورد ادعای سیاسی کاری در مورد رفتار گروسی می‌گوید: نهادهای بین المللی اساسا سیاسی هستند. این تلقی که ما یک نهاد بین المللی داشته باشیم که در آن رویکرد سیاسی وجود نداشته باشد برای من قابل قبول نیست. سازمان انرژی بین المللی انرژی اتمی هرچند یک سازمان فنی است، اما در عین حال ذاتا یک سازمان سیاسی است و مبنای آن جلوگیری از گسترش سلاح هسته ای به کشورهای فاقد سلاح هسته ای است. عملا به معنای این است که انحصار تسلیحات اتمی در دست دارندگان آن را حفظ می‌کند. خیلی طبیعی است که این نهاد سیاسی باشد و به طبع آن هر کسی دبیر کل آن باشد همین رویکردهای سیاسی را به اشکال مختلف دنبال خواهد کرد. توافق با آژانس فقط فنی نیست و حتما باید به یک پیوست تفاهم سیاسی هم به همراهش داشته باشد.
این کارشناس در پایان با اشاره به اینکه سفر گروسی به تهران می تواند برای جلوگیری از تساعد بحران در این مقطع جلوگیری کند گفت: در افقی که ما می توانیم ببینیم در آینده قابل پیشبینی احتمال احیای برجام کم است و بنابراین غربی ها این نگرانی را دارند که کاهش نظارت های آژانس متاثر از فقدان برجام منجر به نزدیک شدن ایران به سطح بالای غنی سازی در آستانه دستیابی ایران به تسلیحات هسته ای شود. برای طرف ایرانی هم ما مایل نیستیم که پرونده ایران از شورای حکام به شورای امنیت برود و بحران عمیق تر شود. من فکر میکنم دو طرف می‌خواهند فرصت بخرند تا در شرایط بهتری امکان بازگشت به برجام وجود داشته باشد. تا آن زمان همه طرفین ترجیح می دهند که بحران را کنترل کنند. این سفر این امید را ایجاد کرد که ایران و آژانس می‌توانند با هم دیگر همکاری کنند و احتمال صدور قطعنامه مخرب و تحریک کننده را به شدت کاهش داده و همین می توانید در این مقطع یک دستاورد به حساب بیاید. اما مذاکرات احیای برجام نیاز به یک مقدمات و شرایط سیاسی دارد که به نظر نمی رسد در حال حاضر ممکن باشد.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
